Hóa chất hàn the - borax

Borax – hàn the

1/ Lịch sử & tên gọi
Borax (Phát âm tiếng Việt: Bo-rac) lần đầu tiên được phát hiện ở lòng hồ khô ở Tây Tạng và được nhập khẩu thông qua con đường tơ lụa  đến vùng Arabia ( Ả rập).  Borax được sử dụng phổ biến trong cuối thế kỷ 19 khi Công ty Francis Marion Smith `s Pacific Coast  bắt đầu đưa ra thị trường và phổ biến với các ứng dụng trong công nghệ, theo đó borax đã được kéo ra khỏi sa mạc California và Nevada với số lượng đủ lớn để làm cho nó rẻ và sẵn
Borax, còn được gọi là natri borat, natri tetraborat, hoặc dinatri tetraborat, là một hợp chất quan trọng , một khoáng sản , và một muối của axit boric. Thương phẩm thường là một loại bột màu trắng bao gồm tinh thể mềm không màu, dễ hoà tan trong nước.
Ở Việt Nam, trong dân gian Bo-rac còn gọi là hàn the . Đúng ra đây là tên gọi để chỉ các khoáng chất hay hợp chất hóa học có quan hệ gần nhau:
Borac khan hay têtraborat natri khan (Na2B4O7)
Borac pentahiđrat (Na2B4O7.5H2O)
borac đềcahiđrat (Na2B4O7.10H2O)
Tuy nhiên, hiên nay tên gọi bo-rac thông thường được dùng để chỉ borac đềcahiđrat. (Na2B4O7.10H2O)

khóang vật Borax
Môi trường thiên nhiên, Borac có trong các trầm tích evaporit được tạo ra khi các hồ nước mặn bị bay hơi lặp lại theo mùa (xem hồ sa mạc). Các trầm tích có tầm quan trọng thương mại chủ yếu được tìm thấy gần Boron, California và các khu vực khác ở tây nam Hoa Kỳ, sa mạc Atacama ở Chile và ở Tây Tạng.
Borac cũng có thể sản xuất nhân tạo từ các hợp chất chứa bo khác.
2/ Các sản phẩm borax
2.1 / Sử dụng tại Việt Nam
Hàn the (thành phần chính là bo-rac ) có tính sát khuẩn nhẹ, lại làm cho sản phẩm tinh bột, cá, thịt,... trở nên dai nên hay được các nhà sản xuất ở Việt Nam cho vào thực phẩm để sản phẩm chế biến ra dai và kéo dài thời gian bảo quản và sử dụng.
Tuy nhiên hàn the có thể gây ngộ độc. Liều từ 5 gam trở lên đã gây ngộ độc cấp tính, có thể dẫn đến tử vong. Dùng với liều lượng thấp có thể gây ngộ độc mạn tính, ảnh hưởng đến gan, thận, gây biếng ăn và suy nhược cơ thể. Khi vào cơ thể, hàn the khó bị đào thải mà tích tụ trong gan, đến khi lượng tích tụ đủ lớn sẽ gây tác hại mạn tính.


bột borax thương phẩm
Mặc dù hàn the là chất bị Bộ Y tế Việt Nam liệt kê vào danh sách các hóa chất cấm sử dụng trong vai trò của phụ gia thực phẩm, nhưng nó vẫn được sử dụng trong các loại thực phẩm như giò, chả, nem chua, bún, bánh phở, bánh cuốn, bánh su sê, bánh đúc với hàm lượng không có cơ quan nào kiểm soát.
Hiện nay các nhà khoa học của Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam đã sản xuất được một loại phụ gia thực phẩm có tên là PDP từ nguyên liệu tự nhiên như vỏ tôm, cua, mai, mực, có thể thay thế hàn the trong sản phẩm chế biến.
2.2/ Trên thế giới
Borax có nhiều loại sử dụng. Nó là một thành phần của nhiều chất tẩy rửa , mỹ phẩm , và men. Nó cũng được dùng để làm cho các “chất đệm” trong hóa sinh , như là một chất làm chậm cháy , như là một hợp chất chống nấm sợi thủy tinh,
Borax còn được dùng như là một phụ gia quan trọng trong luyện kim , neutron chụp lá chắn cho các nguồn phóng xạ…

Một lượng lớn bo-rac được sử dụng trong sản xuất peborat natri mônôhiđrat để sử dụng trong bột giặt.
Hỗn hợp của borac và clorua amôni (NH4Cl) được sử dụng như là “chất trợ chảy “ ( bột thuốc hàn kim loại) khi hàn các hợp kim chứa sắt như thép. Nó hạ thấp điểm nóng chảy của các ôxít sắt không mong muốn, cho phép nóng chảy ra. Borac cũng được trộn với nước làm chất trợ chảy khi hàn các kim loại quý như vàng hay bạc. Bo-rac làm cho phép que hàn nóng chảy chảy tràn lên các mối hàn nối cần thiết.
Khi sử dụng trong hỗn hợp, borac cũng có thể dùng để giết kiến đục gỗ và bọ chét. Bo-rac là một thành phần trong chất lỏng nhớt slime.
3/ Cấu trúc, tính chất hóa học và ứng dụng trong hóa học
Cấu trúc của các anion [B4 O 5 (OH) 4] 2 -  trong phân tử borax



Borax thường được mô tả như là Na 2 B 4 O 7 · 10H 2 O. Tuy nhiên, nó là tốt hơn được xây dựng như Na 2 B