Hjhj

Bài 1 – Tiết 3
Cấp độ khái quát của
nghĩatừ ngữ
I/ Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh:
- Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
- Qua bài học, rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng.
II/ Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Tìm một số ví dụ minh hoạ
Bảng phụ, bảng hoạt động nhóm.
2. Học sinh: Đọc trước ví dụ, trả lời câu hỏi vào vở soạn.
III/ Các hoạt động dạy – học:
1. Ôn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị của HS.
3. Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài:
H:7 các em đã được học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa. Em nào có thể lấy một số ví dụ về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa?
-> VD: +Từ đồng nghĩa: Nhà thương – Bệnh viện
Máy bay – Phi cơ.
+Từ trái nghĩa: Sống – Chết
Nóng – Lạnh.
H: Em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các từ ngữ trong 2 nhóm trên?
-> + Các từ đồng nghĩa trong nhóm có thể thay thế cho nhau trong 1 câu văn cụ thể.
-> + Các từ trái nghĩa trong nhóm có thể loại trừ nhau khi lựa chọn để đặt câu.
GV: Nhận xét của các em là đúng. Nếu xét về nghĩa của từ ngữ, thì không những có những trường hợp thay thế hay loại trừ nhau, mà còn có cả những trường hợp bao hàm nhau nữa. Hôm nay cô và các em sẽ tìm hiểu những trường hợp đó.

Hoạt động của GV và HS
Nội dung


Hoạt động 2:

- GV treo bảng phụ có ghi ví dụ.
- Gọi HS đọc








H: Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ: thú, chim, cá? Vì sao?


H: Nghĩa của từ “thú” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ: voi, hươu?

H: Nghĩa của từ “chim” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ: tu hú, sáo?

H: Nghĩa của từ “cá” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ: cá rô, cá thu?

H: Vì sao em biết được nghĩa của các từ: “thú”, “chim”, “cá” rộng hơn nghĩa của các từ: voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu?
-> Lí do: như từ “động vật”
H: Nghĩa của các từ: “thú”, “chim”, “cá” rộng hơn nghĩa của các từ: voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu nhưng đồng thời lại hẹp hơn nghĩa của từ nào?

GV đưa ra ví dụ 2:

Đồ vật



Tủ
 Quạt



Tủ đứng, Quạt trần, nhôm,
Tủ bạt... Quạt bàn... sứ...
- Gọi HS phân tích cấp độ khái quát nghĩa.
H: Qua phân tích các ví dụ, em thấy một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi nào?
-> Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi: phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.
H: Khi nào một từ ngữ được coi là có nghĩa