Hieuvsk16a

Hình tượng Đất Nước trong Văn học Việt Nam
Tổ 1 - Tổ 2
Lớp 12 Văn 2003-2004
I- MỞ BÀI
Hình tượng đất nước là hình tượng xuyên suốt qua các thời kỳ phát triển của lịch sử văn học Việt Nam
II- THÂN BÀI

Dân tộc ta có lịch sử 4.000 năm dựng nước và giữ nước, trải qua rất nhiều cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Vì thế, tinh thần yêu nước trở thành tinh thần truyền thống và hình tượng đất nước trở thành hình tượng xuyên suốt lịch sử văn học.
A- Văn học dân gian
1. Sử thi, truyền thuyết cổ đại :
Đất nước sử thi đầy tự hào và huyền thoại, gắn với những quan niệm hồn nhiên của nhân dân vào buổi sơ khai.
A- Văn học dân gian
2. Ca dao dân ca :
Hình tượng đất nước gắn liền với các đơn vị quần cư làng xã, các vẻ đẹp bình dị thân thương.
Hình tượng đất nước được thể hiện qua niềm tự hào về truyền thống và lịch sử dân tộc.
B- Văn học viết
1. Văn học Trung đại
a) Giai đoạn từ thế kỷ thứ X đến trước thế kỷ XV :
Sự tồn tại tích cực của chế độ phong kiến trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm và xây dựng đất nước.
Nội dung :
Hình tượng đất nước được thể hiện qua niềm tự hào về thiên nhiên đất nước và con người Đại Việt.
Quan niệm về đất nước ngày càng được mở rộng và nâng cao
B- Văn học viết
1. Văn học Trung đại
b) Giai đoạn sau thế kỷ thứ XVI.
Chế độ phong kiến bước vào thời kỳ suy tàn.
* Nội dung :
+ Đất nước được thể hiện qua hình ảnh thiên nhiên.
+ Hình tượng đất nước gắn liền với hình tượng người nông dân trong thơ văn yêu nước chống Pháp.
2- Văn học Hiện đại.
a) Trước năm 1945.
Văn học lãng mạn
+ Đất nước mang vẻ đẹp u hoài, yếm thế.
Văn học Cách mạng
+ Đất nước nô lệ lầm than.
+ Đất nước kêu gọi tinh thần đấu tranh.
+ Đất nước rạng rỡ trong tương lai
2- Văn học Hiện đại.
b) Sau năm 1945
Kháng chiến chống Pháp 1945 - 1954
Vẻ đẹp thiên nhiên.
Điểm nhìn đất nước theo chiều thời gian : quá khứ - hiện tại - tương lai.
Hình tượng đất nước gắn liền với hình tượng nhân dân, tập thể anh hùng.
Thời kỳ đầu xây dựng hoà bình, chủ nghĩa xã hội 1955 - 1964
Miền Bắc xây dựng Chủ nghĩa xã hội.
Hình tượng Miền Nam đau thương nhưng quật khởi.
Giai đoạn chống Mỹ cứu nước 1964 - 1975
Hình tượng đất nước hào hùng, đậm chất sử thi
2- Văn học Hiện đại.
c. Sau năm 1975
Xây dựng hình tượng ĐẤT NƯỚC đi vào chiều sâu với nhiều chiêm nghiệm triết lý
Kết luận chung
Hình tượng ĐẤT NƯỚC là hình tượng lớn nhất của văn học Việt Nam
Điểm thống nhất : đều được xây dựng qua con mắt của tình yêu quê hương đất nước
Điểm phát triển : hình tượng ĐẤT NƯỚC mang đặc điểm phù hợp với giai đoạn lịch sử, càng về sau càng được mở rộng, đào sâu, càng giàu suy tưởng
Việt Nam quê hương tôi