He quy chieu quan tinh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ Giáo sinh KT: Nguyễn Thùy Trang TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC Giáo viên HD: Phạm Minh Nguyệt
Trường THPT Việt Đức



Tiết: 29 HỆ QUY CHIẾU CÓ GIA TỐC
LỰC QUÁN TÍNH


A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Biết được lý do đưa ra và lập luận dẫn đến khái niệm lực quán tính, biểu thức và đặc điểm của lực quán tính.
- Viết được biểu thức của lực quán tính và vẽ đúng vectơ biễu diễn lực quán tính.
2. Kỹ năng
Biết vận dụng khái niệm lực quán tính để giải một số bài toán trong hệ quy chiếu phi quán tính.
B. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên
- Tranh vẽ hình H21.2 SGK
2. Học sinh
Ôn tập về 3 định luật Newton, hệ quy chiếu quán tính.
C. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Hoạt động 1 ( 10phút): Kiểm tra bài cũ.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

- Phát biểu về 3 định luật Newton?
- Khái niệm về hệ quy chiếu quán tính?

- Nhận xét câu trả lời.
- Trình bày câu trả lời.
- hệ quy chiếu gắn với mặt đất là hệ quy chiếu quán tính.
- Nhận xét câu trả lời của bạn.

Hoạt động 2 ( 15 phút): Tìm hiểu về hệ quy chiếu phi quán tính và lực quán tính.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung

-CH1 Yêu cầu HS quan sát hình ảnh 21.1 SGK.
- Nêu câu hỏi phía dưới hình 21.1.
- Nhận xét câu trả lời.
- Sử dụng tranh vẽ H21.2 trên bảng để mô tả thí nghiệm.
- CH2 Trong thực tế, viên bi có đứng yên tại điểm M không? Tại sao?
-CH3 Nếu bỏ qua ma sát thì nhận xét trên thay đổi như thế nào?
- CH4 Bây giờ ta sẽ xét đối với hệ quy chiếu gắn với chiếc xe (TH bỏ qua ma sát), đối với xe, viên bi có CĐ không? Lúc này có những lực nào tác dụng vào viên bi?
- CH5 Tại sao không có lực tác dụng vào vật theo phương ngang mà xe vẫn CĐ có gia tốc đối với xe?

CH6 Trong những tình huống như vậy, các ĐL Newton còn đúng nữa không? Tại sao? Giải thích cụ thể?

- Nhấn mạnh lại: Các Đl Newton không đúng nữa vì các ĐL Newton được rút ra từ những quan sát trong HQC gắn với mặt đất (xem là HQC quán tính), còn những hiện tượng vừa nêu được quán sát trong HQC CĐ có gia tốc so với mặt đất. Ta gọi những HQC như vậy là HQC phi quán tính.
- HQC phi quán tính là HQC như thế nào?
- Giảng giải: trong HQC gắn với xe, mặc dù không có lực nào tác dụng vào nó theo phương ngang nhưng viên bi vẫn CĐ về phía B với gia tốc
, giống như có một lực
tác dụng lên vật.
- Thông báo: do người ta đã quá quen thuộc với việc dùng các ĐL Newton để giải các bài toán cơ học nên các nhà vật lí đã nghĩ ra cách làm thế nào để có thể vẫn dùng các ĐL này trong HQC phi quán tính và đã đưa ra khái niệm về Lực quán tính.
- Giới thiệu với HS về lực quán tính.
- Giải thích rõ với HS: lực quán tính không phải là một loại lực cơ (như lực đàn hồi, lực ma sát, lực hấp dẫn) mà đây đơn giản chỉ là một khái niệm đưa ra để giúp cho việc giải bài toán được dễ dàng hơn.
- So sánh lực quán tính với các lực thông thường?







CH7 Lực quán tính có phản lực không?
HS1 Quan sát hình 21.1, trả lời câu hỏi.



- Quan sát tranh vẽ và nghe Gv mô tả thí nghiệm.
-HS2: không. Vì có ma sát do xe AB tác dụng vào vật.
- HS3: nếu bỏ qua ma sát thì viên bi sẽ đứng yên so với điểm M.
-HS4 : đối với xe, viên bi có CĐ.
+ Các lực tác dụng vào viên bi: trọng lực P và phản lực N.


- HS5 Xuất hiện tình huống có vấn đề với HS…HS suy nghĩ và có thể đưa ra các câu trả lời…
-HS6: ĐL Newton không còn nghiệm đúng…
Vì ta đang xét trong hệ quy chiếu CĐ so với Trái Đất chứ không phải hệ quy chiếu quán tính…











- HQC phi quán tính là HQC CĐ có gia tốc đối với mặt đất (HQC quán tính), trong đó các ĐL Newton không còn nghiệm đúng nữa.