Hán Cao Tổ Lưu Bang

Hán Cao Tổ
Hán Cao Tổ 漢高祖

Vua Trung Quốc (chi tiết...)




Chân dung của Hán Cao Tổ.

Vua nhà Tây Hán

Trị vì
28 tháng 2 năm 202 TCN – 1 tháng 6 năm 195 TCN



Tiền nhiệm
Sáng lập triều đại

Kế nhiệm
Hán Huệ Đế



Hoàng hậu
Lã hậu

Phu nhân
[hiện] 





[hiện]Hậu duệ





Tên thật

Lưu Bang (劉邦)

[hiện]Tước vị





Thụy hiệu
Cao Hoàng đế

Miếu hiệu
Cao Tổ (高祖)

Triều đại
Nhà Hán

Thân phụ
Lưu Thái công

Thân mẫu
Lưu Ẩu

Sinh
256[1]/247 TCN[2] Giang Tô, Trung Quốc

Mất
1 tháng 6 năm 195 TCN Trung Quốc

An táng
Trường lăng



 Hán Cao Tổ (chữ Hán: 漢高祖; bính âm: Gāozǔ; 256 TCN hay 247 TCN – 1 tháng 6 năm 195 TCN) là vị hoàng đế sáng lập nhà Hán trong lịch sử Trung Quốc. Tên huý ông là Lưu Bang(劉邦). Vì ông là con thứ 3, nên được gọi là Quý. Sử quan đời Hán kỵ húy gọi ông là Lưu Quý. Ông là người làng Trọng Dương, ấp Phong, quận Bái, ở ngôi từ năm 202 TCN đến 195 TCN.
Tuổi trẻ
Theo Sử Ký, Lưu Bang có nhiều tướng lạ. Ông không lo nghĩ đến sản nghiệp, không câu nệ chuyện nhỏ nhặt. Tính tùy tuy khá buông thả, song rộng rãi, sáng suốt, nhanh trí, khôi hài, mà lại có trách nhiệm - đều là những đức tính giúp ông dựng nên cơ nghiệp.
Lớn lên, ông làm Đình Trưởng ở Tứ Thượng. Từ đó, ông quen biết và thân thiện với những người như Hạ-hầu Anh, Tiêu Hà, Tào Tham. Nhà Tần có nhiều công trình xây dựng. Là Đình Trưởng, ông phải đưa sai dịch đến Lịch Sơn. Đường xa, nhiều người bỏ trốn. Thấy rằng đến nơi thì chẳng còn ai, ông bèn tha hết những người còn lại và trốn theo họ vào vùng núi Mang. Những người này tôn ông làm thủ lĩnh.
Khởi nghĩa chống Tần
Xem thêm: Trần Thắng, Hạng Vũ, và Phàn Khoái
Lúc bấy giờ, cơ chế nhà Tần suy yếu. Trần Thắng khởi nghĩa, khắp Sơn Đông, Hà Bắc các nơi nhao nhao hưởng ứng. Quan lại địa phương của Tần không chế ngự được. Quan huyện của Bái vì thế cũng muốn khởi quân tham gia, hỏi kế huyện lại như Tiêu Hà, Tào Tham. Tiêu, Tào khuyên quan huyện cho gọi nhóm của Lưu Bang về làm thanh thế. Quan huyện bèn sai Phàn Khoái mời Lưu Bang. Lưu Bang cùng đồng đảng đến nơi, quan huyện đổi ý, đóng cửa thành, lại muốn giết cả Tiêu, Tào vì sợ những người này làm nội ứng. Tiêu, Tào trốn theo Lưu Bang, bàn kế cho Lưu Bang bắn thư vào thành thuyết phục các bậc trưởng lão để họ cho con em đuổi quan huyện để đón mình. Kế thành công. Lưu Bang được tôn làm Bái Công lãnh đạo con em huyện Bái tham gia khởi nghĩa. Từ đó,ông đánh đông chiếm tây, đánh bại các quan cai trị địa phương tạo thế lực.
Song các thế lực cát cứ nhiều người có thanh thế hơn ông. Ông cô thế, nghe tin quân khởi nghĩa của Hạng Lương đến đất Tiết, ông đến xin theo, được Hạng Lương cấp thêm binh sĩ. Ông cùng Hạng Vũ đánh quân Tần ở Thành Dương, Bộc Dương, Ung Khâu, chém Thái Thú Tam Xuyên của Tần là Lý Do.
Trước đó, Trần Thắng bị quân Tần giết, Hạng Lương tôn hậu duệ nước Sở tên Tâm lên ngôi, tức Sở Hoài Vương. Sau, Hạng Lương thua trận chết ở Định Đào, Sở Hoài Vương đích thân chỉ huy quân đội, dời đô đến Bành Thành (gần mặt trận) để ổn định tình hình. Sở Hoài Vương giao ước với các tướng lĩnh và chư hầu rằng: `Ai vào Hàm Dương trước được làm vua nước Tần`. Sau khi giết được Hạng Lương, quân Tần do Chương Hàm chỉ huy vượt Hoàng Hà sang bắc đánh quân khởi nghĩa ở nước Triệu. Triệu cầu cứu, Sở Hoài Vương phong Tống Nghĩa làm Thượng Tướng Quân thống lĩnh quân đội đi cứu Triệu. Song Tống Nghĩa đồn binh không tiến. Hạng Vũ bèn giết Tống Nghĩa, tự mình thống lĩnh quân đội, vượt Hoàng Hà đến cứu Triệu.
Trong lúc này, Lưu Bang đánh quân Tần ở vùng Sơn Đông, Hà Nam, theo lời Lịch Tự Cơ chiếm Trần Lưu để lấy thêm lương thực, rồi tiến đánh quân Tần ở Bạch Mã, Khúc Ngộ, Huỳnh Dương, Khai Phong, Dĩnh Dương. Xong ông chiếm ải Hoàn