Hai dua tre

Hai đứa trẻ
-Thạch Lam-
Trường Trung học Phổ Thông
Nguyễn Hữu Thọ
I> Tác giả
1. Cuộc đời.
- Thạch Lam (1910-1942) tên khai sinh là Nguyễn TườngVinh, sau đổi thành Nguyễn TườngLân, bút danh khác làViệt Sinh,Việt Sĩ.
- Sinh ra và mất tại Hà Nội. Thời thơ ấu sống ở Cẩm Giang _ Hải Dương.

2. Sự nghiệp sáng tác.
- Quan điểm sáng tác : "Đối với tôi, văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hoặc quên, trái lại văn chương là một thứ vũ khí thanh cao và đắc lực mà chúng ta có để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho người đọc được thêm trong sạch và phong phú hơn.
- Nội dung : Thế giới nhân vật trong truyện ngắn của Thạch Lam là những con người nhỏ bé, cùng khổ, những người dân nghèo nơi phố huyện, những tri thức tiểu tư sản và những người phụ nữ .
- Nghệ thuật :
Thường không có cốt truyện đặc biệt, thấm đẫm tình người. Đó là những bài thơ trữ tình đượm buồn.
Lời văn hàm súc, cô đọng nhưng có sức gợi mở rất lớn đối với người đọc.
Thạch Lam là nhà văn có quan điểm văn chương lành mạnh, một cây bút viết truyện ngắn tài tình. Ông là người có công lớn trong việc hiện đại hoá nền tiểu thuyết Việt Nam.
I> Tác phẩm " Hai đứa trẻ" :
1. Xuất xứ :
- Trích trong tập "Nắng trong vườn" (1938)
2. Bố cục :
chia ba phần
- Tiếng trống thu không . dần về phía làng
Cảnh phố huyện lúc hoàng hôn .
- Trời đã bắt đầu đêm . không hiểu
Cảnh phố huyện trong đêm.
- Phần còn lại: cảnh đêm sâu và hình ảnh chuyến tàu đêm.
3. Phân Tích :
a. Cuộc sống hai đứa trẻ:
Trước đây sống ở Hà Nội . Cha mất việc phải dọn về sống ơ �phố huyện nghèo nàn. Hai chị em phụ mẹ trông coi một cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu , bán lèo tèo vài bao diêm, dăm miếng xà phòng, một nhúm thuốc lào, một ít rượu.
Cuộc sống sa sút
Cuộc sống của hai đứa trẻ :
+ Vật chất :
+ Tinh thần :
* Liên: niềm vui là sự hãnh diện về chiếc xà tích và chiếc khoá "vì nó tỏ ra chị là người con gái lớn và đảm đang".
* An :thèm muốn nhập bọn với chúng để nô đùa nhưng sợ trái lời mẹ dặn phải coi hàng
Hai đứa trẻ đã phải sớm lo toan cho cuộc sống sinh nhai. Cái nghèo đã cướp đi niềm vui tuổi thơ của hai chị em
Tâm hồn nhạy cảm trước sự thay đổi của cảnh vật
? Phương Tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời.
Diễn biến tâm trạng của hai chị em
Thời gian - không gian
Tâm trạng của hai đứa trẻ
+ Hoàng hôn(trang 154)
(Trang 154 )
? Đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thiá vào tâm hồn ngây thơ của chị, Liên không hiểu sao chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.
? Cảnh chợ vãn (trang 155): Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất. Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía
(Trang 155 )
? Một mùi âm ẩm bốclên, hơi nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc quá, khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất, của quê hương này
Cảnh trăng tối, trăng sáng, buồn, xác xơ, tàn lụi, tiêu đều
Mùi đó thể hiện cuộc sống lầm than, cơ cực của những con người nơi đây
Tình cảm gắn bó với quê hương của hai chị em
? (Trang 157) Bà cụ Thi :Cuộc đời chứa đầy những nỗi đau mà rượu không làm khuây khỏa được - đi lần vào bóng tối
? (Trang 157) Bà cụ Thi :
? (Trang 155)Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ :
Tìm tòi ở đóng rác, đói rách lầm than, tương lai tối tăm mù mịt
Liên động lòng thương- đồng cảm
Con người và cuộc sống nơi phố huyện :
hai chị em cảm thấy ái ngại cho bà
Ngày đi mò cua bắt tép, tối dọn hàng nước - chả kiếm được bao nhiêu, "sớm với muộn mà có ăn thua gì"
Quan tâm
? (Trang 155) Mẹ con chị Tý:
Tấm lòng nhân hậu, giàu lòng yêu thương
Sống bằng nghề bán tiếng hát, tiếng đờn để cầu xin lòng thương hại của người khác
gánh phở- món quà xa xỉ
Cuộc sống bấp bênh
? (Trang 157)Bác Siêu :
? Gia đình bác xẩm :
Ít nói năng hoạt động, nhịp sống đơn điệu, tẻ nhạt, buồn bã.
+ Đêm (trang 157)
? Đường phố và các ngõ con chứa đầy bóng tối
? Tối hết cả, thăm thẩm qua sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữa
? Khe ánh sáng
? Quầng sáng ? Chấm lửa nhỏ
? Hột sáng
Biểu hiện của sự khao khát, mong đợi, hy vọng
? Bóng tối như phủ đầy thiên truyện, phủ mờ cảnh vật
? A�nh sáng le lói, nhỏ bé
- An và Liên lặng ngước mắt lên nhìn các vì sao để tìm sông Ngân Hà và con vịt theo sau ông Thần Nông
Hình ảnh và ý nghĩa đoàn tàu
? Hình ảnh đoàn tàu (trang 160):
- A�nh đèn sáng trưng
- Tiếng xe dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi
- Tiếng hành khách ồn ào khe khẽ
- Những toa hạng sang trọng, đồng và kền lấp lánh và các cửa kính sáng
? Ý nghĩa :
- (Trang 160) Liên lặng theo mơ tưởng. Hà Nội xa xăm. Hà Nội sáng rực, vui vẻ và huyên náo
Thế giới khác hẳn cảnh phố huyện: sang trọng, nhộn nhịp, đầy ánh sáng
Khơi gợi những hoài niệm về Hà Nội
- Tiếng còi xe lửa ở đâu vẳng lại, trong đêm khuya kéo dài ra theo ngọn gió xa xôi
b. Nghệ thuật :
- Truyện không có cốt truyện nhưng lại hấp dẫn do sự khéo léo lựa chọn chi tiết hình ảnh
- Miêu tả tâm lý tinh tế
- Ngôn ngữ mềm mại, sát thực, giàu tính biểu cảm
- (Trang 160) Liên biết mình sống giữa bao nhiêu sự xa xôi không biết (hệt như chiếc đèn con của chị Tý chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ )
Nhận thức rõ cuộc sống tù túng, tâm tối của mình
Tạo âm vang của đợi chờ và hy vọng, đó chính là ý nghĩa của cuộc sống
4. Chủ đề :
- Qua truyện ngắn, ta thấy toát lên tấm lòng xót thương và cảm thông của tác giả đối với những kiếp người nghèo khổ với bao ước vọng mơ hồ, mong manh, nhỏ be �./.