Giáo án cả năm

Phần I: CƠ HỌC
Chương I: ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM
Tiết: 1 Bài 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ

I. MỤC TIÊU
+ Trình bày được các khái niệm: chuyển động, quỹ đạo của chuyển động.
+ Nêu được những ví dụ cụ thể về: chất điểm, vật làm mốc, mốc thời gian.
+ Phân biệt được hệ toạ độ, hệ qui chiếu; thời điểm và thời gian (khoảng thời gian).
+ Trình bày được cách xác định vị trí của chất điểm trên đường cong và trên một mặt phẳng; làm được các bài toán về hệ qui chiếu, đổi mốc thời gian.
II. CHUẨN BỊ
Gv: Chuẩn bị một số ví dụ thực tế về xác định vị trí của một điểm để cho hs thảo luận.
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới :
Đặt vấn đề: Chương trình VL lớp 10 chủ yếu nghiên cứu về CĐ cơ học. Bài đầu tiên sẽ xem xét nhiệm vụ của cơ học và một số khái niệm mở đầu.

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm chuyển động cơ, chất điểm, quỹ đạo

Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức cơ bản

- Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên?
- Lấy ví dụ minh hoạ.

- Như vậy thế nào là chuyển động cơ? (ghi nhận khái niệm) cho ví dụ?


VD minh hoạ?
- Nêu một vài ví dụ về một vật chuyển động được coi là một chất điểm và không được coi là chất điểm?
- Hoàn thành C1.

- Chúng ta phải dựa vào một vật nào đó (vật mốc) đứng yên bên đường.
- Hs tự lấy ví dụ.
- HS phát biểu khái niệm chuyển động cơ. Cho ví dụ.


- Từng em suy nghĩ trả lời câu hỏi của gv.


- Hs hoàn thành theo yêu cầu C1.
- Hs tìm hiểu khái niệm quỹ đạo chuyển động.

 I. Chuyển động cơ. Chất điểm.
1. Chuyển động cơ.
Chuyển của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian.
2. Chất điểm.
Một vật chuyển động được coi là một chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so với độ dài đường đi (hoặc so với những khoảng cách mà ta đề cập đến).
3. Quỹ đạo.
Tập hợp tất cả các vị trí của một chất điểm chuyển động tạo ra một đường nhất định. Đường đó được gọi là quỹ đạo của chuyển động.


Hoạt động 2: Tìm hiểu cách xác định vị trí của vật trong không gian
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức cơ bản

- Cho biết tác dụng của vật mốc đối với chuyển động của chất điểm?
- Khi đi đường chỉ cần nhìn vào cột km (cây số) ta có thể biết được ta đang cách vị trí nào đó bao xa.
- Hoàn thành C2.
- Làm thế nào để xác định vị trí của một vật nếu biết quỹ đạo chuyển động?
- Như vậy, nếu cần xác định vị trí của một chất điểm trên quỹ đạo chuyển động ta chỉ cần có một vật mốc, chọn chiều dương rồi dùng thước đo khoảng cách từ vật đó đến vật mốc.

- Nếu cần xác định vị trí của một chất điểm trên mặt phẳng ta làm thế nào?
- Muốn xác định vị trí của điểm M ta làm như thế nào?

- Chú ý đó là 2 đại lượng đại số.
- Các em hoàn thành C3; gợi ý: có thể chọn gốc toạ độ trùng với bất kỳ điểm nào trong 4 điểm A, B, C, D để thuận lợi người ta thường chọn điểm A làm gốc toạ độ.

- Vật mốc dùng để xác định vị trí ở một thời điểm nào đó của một chất điểm trên quỹ đạo của chuyển động.
- Hs nghiên cứu SGK.
- Hs trả lời
- Hs trả lời.








- Hs nghiên cứu SGK, trả lời câu hỏi của gv.

HS suy nghĩ tìm câu trả lời
y
D C
My

A Mx x
II. Cách xác định vị trí của vật trong không gian.
1. Vật làm mốc và thước đo.
Nếu biết đường đi (quỹ đạo) của vật, ta chỉ cần chọn một vật làm mốc và một chiều dương trên đường đó là có thể xác định được chính xác vị trí của vật bằng cách dùng một cái thước đo chiều dài đoạn đường từ vật làm mốc đến vật.

(+) M