GIAO AN BOI DUONG TIENG VIẸT 5

Tuần 3
( ( (
Thứ năm Ngày soạn : T2/ 06 / 9 /2010
Ngày dạy : T5 / 09 / 9 /2010
Bồi dưỡng Tiếng Việt: TỪ ĐỒNG NGHĨA ( 3 tiết )
I. Mục tiêu:
-Rèn kĩ năng làm bài tập nâng cao về từ đồng nghĩa.
-Giáo dục học sinh tự giác làm bài.
II.Các hoạt động dạy học:
HĐ1. Giới thiệu bài:
HĐ 2. Nội dung bồi dưỡng:
Bài 1: Thay từ gạch chân trong đoạn văn dưới đây bằng một từ ngữ đồng nghĩa khác để các câu văn có hình ảnh hơn.
Hồ Tơ - nưng
Hồ Tơ – nưng ở phía Bắc thị xã Plây- cu. Hồ rộng lắm, nước trong như lọc. Hồ sáng đẹp dưới ánh nắng chói của những buổi trưa hè. Hàng trăm thứ cá sinh sôi nảy nở ở đây. Cá đi từng đàn, khi thì tự do bơi lội, khi thì lao nhanh như các con thoi. Chim chóc cũng đua nhau đến bên hồ làm tổ. Những con bói cá mỏ dài, lông nhiều màu sắc. Những con cuốc đen trũi, chen lách vào các bụi bờ. . .
TL: Đối với những từ ngữ gạch chân, dựa vào ý nghĩa của từ ngữ và dựa vào ngữ cảnh mà từ ngữ xuất hiện, em tìm một từ đồng nghĩa khác( có hình ảnh gợi tả, gợi cảm) để thay thế.
VD: - Hồ rộng lắm – thay bằng: Hồ rộng mênh mông
Hồ sáng đẹp dưới ánh nắng chói của những buổi trưa hè- Thay bằng: Hồ long lanh dưới ánh nắng chói chang của những buổi trưa hè.
Cá đi từng đàn, khi thì tung tăng bơi lội khi thì lao nhanh . . .- Thay bằng: Cá đi từng đàn, khi thì tung tăng bơi lội khi thì lao vun vút.
Những con bói ca ùmỏ dài, lông nhiều màu sắc- Thay bằng: Những con bói ca ùmỏ dài, lông sặc sỡ.
Những con cuốc đen trũi chen lách vào các bụi bờ – Thay bằng: Những con cuốc đen trùi trũi, len lõi giữa các bụi bờ . . .
Bài 2:Chọn từ ngữ thích hợp nhất ( Trong các từ đồng nghĩa cho sẵn dưới đây) để diền vào từng vị trí trong đoạn văn miêu tả sau đây.
Hồ về thu, nước (1), (2). Trăng toả sáng rọi vào các gợn sóng(3). Bây giờ sen trên hồ đã gần tàn nhưng vẫn còn (4) mấy đoá hoa nở muộn. Mùi hương đưa theo chiều gió (5). Thuyền theo gió cứ từ từ mà đi ra giữa khoảng (6). Đêm thanh, cảnh vắng, bốn bề(7).
trong veo, trong lành, trong trẻo, trong vắt, trong sáng.
Bao la, bát ngát, thênh thang, mênh mông, rộng rãi.
Nhấp nhô, lan toả, lan rộng, lăn tăn, li ti.
Thưa thớt, lưa thưa, lác đác, lơ thơ, loáng thoáng.
Thoang thoảng, ngào ngạt, thơm phức, thơm ngát, ngan ngát.
Trống trải, bao la, mênh mang, mênh mông.
Yên tĩnh, yên lặng, im lìm, vắng lặng, lặng ngắt như tờ.
Bài 3: Nhừng từ: đeo, cõng, vác, ôm có thể thay thế cho từ đủitong dòng thơ thứ hai được không? Vì sao?
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con lên núi bẻ từng bắp ngô.
Tố Hữu
Bài 4: Trong mỗi nhóm từ dưới đây, từ nào không cùng nghĩa với các từ trong nhóm:
tổ quốc, tổ tiên, đất nước, giang sơn, sông núi, nước nhà, non sông, nước non, non nước.
Quê hương, quê quán, quê cha đất tổ, quê hương bản quán, quê mùa, quê hương xứ sở, nơi chôn rau cắt rốn.
Bài 5: Tìm những từ đồng nghĩa với từ in đậm trong từng câu dưới đây:
Bóng tre âu yếm trùm lên làng tôi.
Đứa bé rất chóng lớn, người tiều phu chăm nom như con đẻ của mình.
Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên.
Bài 6: Cho Các từ: Gầm, vồ, tha, rượt, cắn, chộp, quắp, đuổi, ngoạm, rống.
Hãy xếp các từ trên thành những nhóm từ cùng nghĩa hoặc gần nghĩa vơí nhau.
Nêu nghĩa chung của từng nhóm từ đã phân loại nói trên.
Câu 7: Dựa vào nghĩa của tiếng cảnh, hãy xếp các từ: thắng cảnh, cảnh cáo, phong cảnh, cảnh giác, cảnh vật, cảnh tỉnh thành 2 nhóm và cho biết nghĩa của tiếng cảnh trong mỗi nhóm đó.
Nhóm 1: cảnh: chỉ chung các sự vật, hiện tượng bày ra trước mắt ở một nơi, một lúc nào đó.
Nhóm 2: cảnh: chú ý đề