GIÁO ÁN 6

SỞ LAO ĐỘNG THƯƠNG BINH & XÃ HỘI
TRƯỜNG TCN VINASME TÂY NGUYÊN
KHOA CƠ KHÍ VÀ ĐÀO TẠO LÁI XE
GIÁO TRÌNH
KỸ THUẬT LÁI XE ÔTÔ
Dùng cho các lớp đào tạo lái xe ôtô
Thực hiện : GV. TRẦN ĐÌNH DUONG
Giới thiệu
Giáo trình Kỹ thuật lái xe ôtô được biên soạn trên cơ sở chương trình đào tạo lái xe ôtô theo quy định của Bộ Giao Thông Vận Tải.
Kỹ thuật lái xe ôtô là một trong những môn học của chương trình đào tạo lái xe ôtô. Môn học này nhằm trang bị cho học viên những kiến thức cơ bản về kỹ thuật lái xe ôtô và những thao tác đúng quy trình kỹ thuật
GIỚI THIỆU
Trong buồng lái ôtô có bố trí nhiều bộ phận để người lái xe điều khiển nhằm đảm bảo an toàn chuyển động cho xe ôtô. Những bộ phận chủ yếu học viên bước đầu cần biết được trình bày hình bên:
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒNG LÁI XE ÔTÔ
1.1. TỔNG QUAN VỀ CÁC BỘ PHẬN CHỦ YẾU TRONG BUỒNG LÁI ÔTÔ
Ngoài những bộ phận trên chủ yếu nêu trên, trong buồng lái còn bố trí những bộ phận điều khiển khác như: Công tắc điều khiển điều hoà nhiệt độ, công tắc rađiô cát xét, công tắc ửa kính,công tắc gạt mưa, công tắc mở cốp, điều chỉnh gương chiếu hậu…
Trên những ôtô khác nhau, vị trí những bộ phận điều khiển trong buồng lái cũng không hoàn toàn giống nhau. Do vậy, người lái xe phải tìm hiểu khi tiếp xúc với từng loại xe ôtô cụ thể.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
1.2.1. Vô lăng lái
Vô lăng lái dùng để điều khiển hướng chuyển động của xe ôtô.
Vị trí của vô lăng lái trong buồng lái phụ thuộc vào quy định của mỗi nước. Khi quy định chiều thuận của chuyển động là bên phải ( theo hướng đi của mình) thì vô lăng lái được bố trí bên trái ( còn gọi là tay lái thuận). Khi quy định chiều thuận của chuyển động là bên trái thì vô lăng lái được bố trí ở phía bên phải ( còn gọi là tay lái nghịch).
Trong giáo trình này chỉ giới thiệu loại “ Tay lái thuận” theo đúng luật Giao thông đường bộ.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
1.2. TÁC DỤNG , VỊ TRÍ VÀ HÌNH DẠNG CÁC BỘ PHẬN CHỦ YẾU TRONG BUỒNG LÁI XE ÔTÔ
Vô lăng lái có dạng hình vành khăn tròn, các kiểu loại thông dụng được trình bày hình trên:
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
1.2.2. Công tắc còi điện
Công tắc còi điện dùng để điều khiển còi phát ra âm thanh báo hiệu cho người và phương tiện tham gia giao thông biết có xe ôtô đang chuyển động tới gần.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Công tắc còi điện thường được bố trí ở vị trí thuận lợi cho người lái xe sử dụng, như ở tâm vô lăng lái, hoặc ở gần vành của vô lăng lái
1.2.3. Công tắc đèn
Công tắc đèn dùng để bật hoặc tắt các loại đèn trên xe ôtô, như đèn pha, cốt và các loại đèn chiếu sáng khác.
Công tắc đèn loại điều khiển bằng tay được bố trí phía bên trái trên trục lái. Tuỳ theo loại đèn mà theo tác điều khiển chúng có sự khác nhau.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Điều khiển đẻn pha cốt: Việc bật hoặc tắt đèn pha, cốt được thực hiện bằng cách xoay núm điều khiển ở đầu công tắc.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Núm điều khiển có ba nấc:
Nấc “0” tất cả các loại đèn đều tắt;
Nấc “1” bật bật sáng đèn cốt ( đèn chiếu gần) đèn kích thước, đèn hậu, đèn chiếu sáng bảng đồng hồ …;
Nấc “2” Bật sáng đèn pha ( đèn chiếu xa) và những đèn phụ nếu trên.
Điều khiển đèn xin đường: Khi cần thay đổi hướng chuyển động hoặc dừng xe cần gạt công tắc về phía trước hoặc phía sau đề xin đường sẽ phải hoặc sẽ trái.

Khi gạt công tắc đèn xin đường thì đèn báo hiệu trên bảng đồng hồ sẽ nhấp nháy theo.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Điều khiển đèn xin vượt: Khi muốn vượt xe, cần gạt công tắc đèn lên, xuống về phía vô lăng lái liên tục để nháy đèn pha báo xin vượt
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Công tắc đèn pha, cốt loại điều khiển bằng chân thường được bố trí dưới sàn buồng lái phía bên trái bàn đạp ly hợp.
Khoá điện thường có bốn nấc
- Nấc “0” (LOCK): Vị trí cắt điện;
- Nấc “1”( ACC): Cấp điện hạn chế; vị trí động cơ không hoạt động nhưng vẫn cấp điện cho rađiô cát xét, bảng đồng hồ, châm thuốc …;
- Nấc “2” ( ON ): Vị trí cấp điện trên tất cả các loại xe ôtô;
- Nấc “3” ( START) : Vị trí khởi động động cơ. Khi khởi động động cơ xong chìa khoá tự động quay về nấc “2” .
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
1.2.4. Khoá điện
Ổ khoá điện để khởi động hoặc tắt động cơ.
Ổ khoá điện thường được bố trí ở bên phải trên vỏ trục lái, hoặc đặt ở trên thành bảng đồng hồ phía trước mặt người lái.
1.2.5. Bàn đạp li hợp ( bàn đạp côn)
Bàn đạp ly hợp để đóng, mở ly hợp nhằm nối hoặc ngắt động lực từ động cơ đến hệ thống truyền lực. Nó được sử dụng khi khởi động động cơ hoặc khi chuyển số.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Bàn đạp li hợp được bố trí ở phía bên trái của trục lái
1.2.6. Bàn đạp phanh ( phanh chân)
Bàn đạp phanh để điều khiển sự hoạt động của hệ thồng phanh nhằm giảm tốc độ, hoặc dừng hẳn sự chuyển động của ôtô trong những trường hợp cần thiết.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Bàn đạp phanh được bố trí phía bên phải trục lái ở giữa bàn đạp ly hợp và bàn đạp ga.
1.2.7. Bàn đạp ga
Bàn đạp ga dùng để điều khiển độ mở của bướm ga (đối với động cơ xăng), thay đổi vị trí thanh răng của bơm cao áp (đối với động cơ diezel). Bàn đạp ga được sử dụng khi cần thay đổi chế độ làm việc của động cơ.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Bàn đạp ga được bố trí phía bên phải trục lái, cạch bàn đạp phanh
1.2.8. Cần điều khiển số ( Cần số)
Cần số để điều khiển tăng hoặc giảm số cho phù hợp với sức cản chuyển động của mặt đường, để gài số mo “ số 0” và gài số lùi trong những trường hợp cần thiết.
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Cần số được bố trí ở phía bên phải của người lái
1.2.9. Cần điều khiển phanh tay
Cần điều khiển phanh tay để để điều khiển hệ thống phanh tay nhằm giữ cho ôtô đứng yên trên đường có độ dốc nhất định ( thường sử dụng khi dừng hoặc đỗ xe). Ngoài ra còn sử dụng đẻ hỗ trợ phanh chân trong những trường hợp cần thiết .
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Cần điều khiển phanh tay được bố trí ở bên phải nguời lái
1.3- MỘT SỐ BỘ PHẬN ĐIỀU KHIIỂN THƯƠNG DÙNG KHÁC
1.3.1. Công tắc điều khiển gạt nước
Công tắc điều khiển gạt nước dùng để gạt nước bám trên kính .Công tắc này được sử dụng khi trời mưa, khi sương mù , hoặc khi kính chắn gió bị bẩn, mờ .
Công tắc này thường có bốn nấc : nấc “0” là ngừng gạt; nác “1” là gạt từng lần một ; nấc “2 ” là gạt chậm ; nác “3”là gạt nhanh .
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
Chú ý: Có thể kéo công tắc gạt nươc lên trên đẻ điều khiển việc phun nước rửa kính
1.3.2. Các loại đồng hồ và đèn báo trong bảng đồng hồ

Bảng các loại đồng hồ và đèn báo được bố trí trước mặt người lái .
Chương 1: VỊ TRÍ, TÁC DỤNG CÁC BỘ PHẬN
CHỦ YẾU TRONG BUỒN LÁI XE ÔTÔ
- Đồng hồ tốc độ : biểu thị số Km xe ôtô chạy trong một giờ, trong đồng hồ có bộ phận hiể