Giải phẩu tim

GiẢI PHẪU TIM PHỔI TRUNG THẤT
TS Nguyễn Van L�m
TRUNG THẤT
GIỚI HẠN
- Phía trước: mặt sau xương ức, các sụn sườn, và cơ ngang ngực.
- Phía sau : mặt trước thân các đốt sống ngực.
- Phía trên : lỗ trên lồng ngực, nơi trung thất thông với nền cổ.
- Phía dưới : cơ hoành.
- Hai bên : lá thành màng phổi trung thất.
PHÂN KHU
4 khu :
- Trung thất trên: phía trên mp ngang ngay trên màng ngoài tim,  ngang khe gian đs N4-5, và góc x.ức
- Trung thất trước: hẹp, trước màng ngoài tim và sau x.ức  chứa ít mô lkết, hạch BH.
- Trung thất giữa: chứa tim, màng ngoài tim.
- Trung thất sau : sau tim và màng ngoài tim.
TRUNG THẤT TRÊN
Tuyến ức
KQ - PQ chính
Cung ĐMC
Các thân TM tay đầu
Các dây TK hoành
TRUNG THẤT TRÊN
Tuyến ức
Biến mất khi trưởng thành
Tồn tại gây bệnh nhược cơ
TRUNG THẤT TRÊN
Khí quản - PQ chính
Dài 15cm, Đk 12cm
Từ C6-N4,5
16 – 20 sụn chữ C
TRUNG THẤT TRÊN
Cung ĐMC
Các dây TK hoành
Và TK X
TRUNG THẤT TRÊN
Các thân TM tay đầu
- Thân tay đầu P và T đỗ vào TM chủ trên
TRUNG THẤT SAU
1. Thực quản.
2. Động mạch chủ ngực.
3. Hệ thống tĩnh mạch đơn.
4. Ống ngực.
5. Dây TK lang thang (TK X).
6. Các thân giao cảm ngực.
TRUNG THẤT SAU
Thực quản.
ống cơ thẳng, dẹt
Dài 23-25cm
3 chổ hẹp
( C6,N4,N10)
TRUNG THẤT SAU
Động mạch chủ ngực.
- Các ĐM phế quản
- Các ĐM trung thất cấp máu cho màng tim
- Các ĐM thực quản
- Các ĐM hoành trên
- 9 cặp ĐM gian sườn đi sát cs  phía sau nhất
.
TRUNG THẤT SAU
Hệ thống TM đơn: nối TMC dưới - TMC trên. Gồm:
- TM đơn: hợp bởi TM gian sườn, TM TL lên (P), nhánh TMC dưới, ngang cơ hoành. Đi lên sát bờ (P) cs ngực, ngang N4 cong ra trước trên cuống phổi (P) đổ vào TMC trên. Nhận 9 TM gian sườn (P) dưới, TM bán đơn, TM bán đơn phụ, thân TM gian sườn (P) trên.
- TM bán đơn: hợp bởi TM gian sườn, TM TL lên (T), nhánh TMC dưới or thận (T). Đi sát bờ (T) cs ngực  x.sườn VII quặt (P) đổ vào TM đơn. Nhận 5 -6 TM (T) cuối cùng.
TRUNG THẤT SAU
- TM bán đơn phụ: do 6-7 TM gian sườn (T) đầu hợp thành. Đi bờ sườn (T) cs  x.sườn VI, quặt (P) đổ vào TM
Thân TM sườn (P) trên: thân chung 3 TM gian sườn (P) trên cùng, đổ vào TM đơn.
 Chèn ép  áo choàng phụ nữ: phù nền cổ & phần trên ngực.
TRUNG THẤT SAU
Ống ngực.
- Là ống bạch huyết lớn nhất cơ thể, nhận BH của cơ thể trừ nửa phải của đầu, cổ, ngực và chi trên phải.
- Bắt đầu từ 2 or 3 thân: thân ruột, thân thắt lưng phải, và thân thắt lưng trái, ngang đs N12 or đs L1 (trên or dưới cơ hoành).
- Bắt nguồn ở dưới cơ hoành (trong ổ bụng)  phình thành bể dưỡng chấp  qua lỗ ĐMC, tới nền cổ quặt (T) đổ vào hội lưu TM dưới đòn (T) trái và TM cảnh trong (Ti.
- Không màu hoặc màu hơi trắng.
TRUNG THẤT SAU

- Dây TK lang thang (TK X)

- Các thân giao cảm ngực: gồm 11 hạch nối nhau bởi các nhánh gian hạch nằm 2 bên cs ngực ngang đầu các xương sườn cho nhánh vào mạch, phổi, thực quản, và đặc biệt có 3 dây tạng : tạng lớn, tạng bé và tạng dưới đi qua cơ hoành xuống bụng vào các hạch của đám rối tạng
GIẢI PHẪU TIM

MỤC TIÊU

Mô tả vị trí, chức năng, liên quan các mặt của tim
Mô tả hình thể trong và cấu tạo của tim
Mô tả sơ đồ mạch máu của tim
Đối chiếu tim và các lổ van tim lên lồng ngực
1.ĐẠI CƯƠNG
Là khối cơ đặt biệt
Bốn buồng
Vừa hút máu, vừa đẩy máu
Nằm trung thất giữa
To bằng nắm tay người lớn
Trục từ đáy tới đỉnh 12cm, ngang 8cm
260gr nữ, 270gr nam
2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
2.1.ĐÁY TIM
Quay phía sau
Mặt sau hai tâm nhỉ
Rãnh liên nhỉ
Bên phải rãnh là tâm nhỉ phải, liên quan màng phổi phải và TK hòanh phải

2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
Phía treân coù TM chuû treân
Phía döôùi coù TM chuû döôùi
Raõnh taän cuøng, noái bôø phaûi TM chuû treân vaø chuû döôùi
Xoang TM chuû
Taâm nhæ traùi
Hoøan toøan quay ra phía sau
Boán TM phoåi ñoå vaøo
Lieân quan vôùi thöïc quaûn
2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
2.2.MẶT ỨC SƯỜN
Mặt trước
Rãnh vành
Hai tâm nhỉ ở trên
Hai tâm thất ở dưới
Tâm nhỉ bị các mạch máu lớn che khuất
Hai tiểu nhỉ phải và trái
2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
Phaàn taâm thaát coù raõnh gian thaát tröôùc, chaïy töø sau ra phía beân phaûi ñænh tim
ÑM vaønh traùi vaø TM tim lôùn naèm trong raõnh gian thaát tröôùc
2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
Maët öùc söôøn cuûa tim lieân quan ôû tröôùc vôùi maët sau xöông öùc vaø caùc suïn söôøn töø III-VI. ÔÛ treû em coù tuyeán öùc chen giöõa tim vaø thaønh ngöïc
Ñoái chieáu maët öùc söôøn leân thaønh ngöïc theo hình töù giaùc 4 goùc laø khoang gian söôøn II vaø V caïnh öùc phaûi vaø öùc traùi
2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
2.3. MAËT HOØANH
Coøn goïi laø maët döôùi
Lieân quan vôùi cô hoøanh
Qua cô hoøanh lieân quan vôùi thuøy traùi gan vaø ñaùy daï daøy
Raõnh vaønh
Raõnh gian thaát sau coù:
ÑM vaønh phaûi
TM tim giöõa
2.HÌNH THỂ NGÒAI VÀ LIÊN QUAN
Hình tháp ba mặt, một đáy và một đỉnh
2.4. MẶT PHỔI
Gọi là mặt trái
Liên quan với phổi và màng phổi trái
2.5. ĐỈNH TIM
Chếch sang trái
Mỏm tim đập ở khoang liên sườn V
Khuyết đỉnh tim, nơi gặp nhau của rãnh gian thất trước và sau
HÌNH CHIẾU CỦA TIM LÊN THÀNH NGỰC
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
VAÙCH NHÆ THAÁT
Ngaên caùch taâm nhæ phaûi vaø thaát traùi
Do phaàn maøng cuûa vaùch lieân thaát dính leäch sang phaûi
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
VAÙCH GIAN NHÆ
Töông öùng vôùi raõnh gian nhæ ôû ngoøai
Hai vaùch saùp nhaäp laïi
Hoá baàu duïc
Vieàn hoá baàu duïc
Van hoá baàu duïc
Loå baàu duïc (Botal)

3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
VAÙCH GIAN THAÁT
Ngaên caùch 2 taâm thaát
Töông öùng vôùi 2 raõnh gian thaát beân ngoøai
Phaàn maøng
Phaàn cô
Taät thoâng lieân thaát
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
3.1.TÂM NHỈ
Thành mỏng hơn tâm thất
Có các TM đổ vào
Thông với tiểu nhỉ ở phía trước
Thông với tâm thất cùng bên bởi lổ nhỉ thất có van đậy kín
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
TÂM NHỈ PHẢI
TM Chủ trên
TM chủ dưới
Hố bầu dục
Viền hố bầu dục
Tiểu nhỉ phải
Lổ đổ xoang TM vành
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
TAÂM NHÆ TRAÙI
Tieåu nhæ traùi
Boán TM phoåi
Van hoá baàu duïc
Loå nhæ thaát traùi
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
3.2. TÂM THẤT
Thành dầy hơn tâm nhỉ
Sần sùi
Có các ĐM lớn đi ra, có van đậy kín
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
TÂM THẤT PHẢI
Nhỏ, mỏng hơn thất trái
Lổ nhỉ thất phải: Van ba lá
ĐM phổi: Van ĐM phổi
Ba cơ nhú: Trước, sau, vách
Các thừng gân nối với các lá van
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
TÂM THẤT TRÁI
Cơ dầy hơn thất phải
ĐM chủ đi ra
Lổ nhỉ thất trái: Van hai lá
Có hai cơ nhú: Trước và sau
3. HÌNH THỂ TRONG
Tim được chia làm 4 buồng, hai tâm nhỉ và hai tâm thất
4. CẤU TẠO CỦA TIM
Ngọai tâm mạc, cơ tim, nội tâm mạc
4.1.NGỌAI TÂM MẠC
Ngọai tâm mạc sợi
Ngọai tâm mạc thanh mạc:
Lá thành
Lá tạng
}
Khoang màng ngòai tim
4. CẤU TẠO CỦA TIM
Ngọai tâm mạc, cơ tim, nội tâm mạc
4.2. Cơ tim:
Dầy mỏng tùy chổ
Cơ tim co bóp và cơ tim dẫn truyền
4.2.1. Cơ tim co bóp:
Bám vào 4 vòng sợi
Các sợi cơ riêng cho từng tâm nhỉ hoặc thất
Các sợi chung cho hai tâm nhỉ hoặc hai tâm thất
4. CẤU TẠO CỦA TIM
Ngọai tâm mạc, cơ tim, nội tâm mạc
4.2.2. Các sợi cơ dẫn truyền
Nút xoang:
Nằm thành phải nhỉ phải
Ngòai lổ TM chủ trên
Nút chủ nhịp
4. CẤU TẠO CỦA TIM
Ngọai tâm mạc, cơ tim, nội tâm mạc
4.2.2. Các sợi cơ dẫn truyền
Nút nhỉ thất:
Nằm trong thành tâm nhỉ phải
Giữa lá trong van ba lá và lổ xoang TM vành
Giữa hai nút có ba bó gian nút
4. CẤU TẠO CỦA TIM
Ngọai tâm mạc, cơ tim, nội tâm mạc
4.2.2. Các sợi cơ dẫn truyền
Thân chung nhỉ thất (Bó Hiss):
Mặt phải của vách nhỉ thất
Nhánh phải, nhánh trái
Mạng Purkinje
4. CẤU TẠO CỦA TIM
Ngọai tâm mạc, cơ tim, nội tâm mạc
4.3. Nội tâm mạc
Rất mỏng
Dính vào tất cả các mặt trong buồng tim
Liên tiếp nội mạc mạch máu từ tim ra hoặc vào
5. MẠCH VÀ TK TIM
5.1.ĐỘNG MẠCH
ĐM VÀNH PHẢI:
Tách từ cung ĐM chủ
Phía trên van ĐM chủ
Giữa thân ĐM phổi và tiểu nhỉ phải
Xuống mặt hòanh của tim vào rãnh gian thất sau, tận cùng ở mỏm tim
5. MẠCH VÀ TK TIM
5.1.ĐỘNG MẠCH
ĐM VÀNH TRÁI:
Tách từ cung ĐM chủ
Phía trên van ĐM chủ
Giữa thân ĐM phổi và tiểu nhỉ trái
Chia hai nhánh chính:
Nhánh gian thất trước
Nhánh mũ
5. MẠCH VÀ TK TIM
5.2. TM TIM
TM tim lớn(GT tru?c)
TM tim giữa(GT sau)
TM sau tâm thất trái
TM tim trước
TM tim bé
TM chếch nhỉ trái
TM tim cực nhỏ
5. MẠCH VÀ TK TIM
5.2. TM TIM
Xoang TM vành
Nhận hầu hết máu TM của tim
Đổ vào nhỉ phải
Nằm trong rãnh vành ở mặt hòanh tim
Dài 2.5cm
5. MẠCH VÀ TK TIM
5.3.BẠCH MẠCH
Dòng trái:
Theo ĐM vành trái
Nhận BH tim trái, đổ vào chuỗi hạch khí phế quản
Dòng phải:
Theo ĐM vành phải
Nhận BH tim phải, đổ vào chuỗi hạch trung thất trước
5. MẠCH VÀ TK TIM
Hệ thống dẫn truyền
Các sợi giao cảm từ hạch cổ và hạch ngực trên
Các sợi đối giao cảm từ TK lang thang
Các sợi tạo thành đám rối tim qua hạch tim, nằm dưới cung ĐM chủ vào tim
5. MẠCH VÀ TK TIM
Left CoronaryArtery
Right CoronaryArtery
PHỔI
3 mặt:
- Sườn: khe ngang
khe chếch
- Trung thất: rốn phổi
- Hoành
PHỔI
Rốn phổi:
Phế quản chính
ĐM phổi
TM phổi
TK
BH
ĐM – TM phế quản
PHỔI
Tiểu thùy phổi  tiểu HH PQ  ống PN  túi PN  PN
PHỔI
PHỔI
MÀNG PHỔI
2 lá: lá thành, lá tạng
ĐỐI CHIẾU PHỔI LÊN THÀNH NGỰC
Đỉnh phổi : đầu sau xương sườn I, phía trước trên trong xương đòn khoảng 3 cm.
Bờ trước : sát đường giữa, từ đỉnh phổi tới đầu trong sụn sườn VI ở bên (P). Bên (T) có khuyết tim nên tới đầu trong sụn sườn IV thì vòng ra ngoài.
Bờ dưới : Đoạn cong đi từ đầu trong sụn sườn VI qua khoang gian sườn VII ở đường nách và tới cột sống ở đầu sau xương sườn XI.
Các khe : đầu sau khe chếch ngang mức đầu sau khoang gian sườn II, khe ngang tách từ khe chếch ngang mức khoang gian sườn IV ở đường nách và đầu trước ngang mức sụn sườn IV.
ĐỐI CHIẾU MÀNG PHỔI LÊN THÀNH NGỰC
Đỉnh màng phổi : tương ứng như đỉnh phổi
Ngách sườn trung thất : giống như bờ trước phổi trừ ở phần dưới bên trái thì gần đường giữa hỏm khuyết tim của bờ trước phổi trái.
Ngách sườn hoành : thấp hơn bờ dưới phổi, nằm ngang mức xương sườn X ở đường nách giữa, xương sườn XI ở cách đường giữa sau 10 cm, tận hết ở khoang gian N12 và L1.