Giai phau so sanh he ho hap

Giải phẫu so sánh động vật có xương sống
GVHD: Th.s Nguyễn Thị Tường Vy
SVTH: Thân Thị Huế
Hà Thị Như Thủy
Hệ hô hấp
- Lấy khí oxi từ ngoài vào cơ thể và nhả khí cacbonic ra môi trường ngoài
- Ở vật có xương sống có 2 kiểu hô hấp chính:
Hô hấp bằng mang
Hô hấp bằng phổi
1.Chức năng của hệ hô hấp

Chức năng của hệ hô hấp là gì?

2. Hô hấp bằng mang
Nhóm không hàm
Lớp Cá miệng tròn ( Cyclostomata )
Nhóm có hàm
Lớp Cá sụn ( Chondrichthyes )
Lớp Cá xương ( Osteichthyes )

Lớp Cá miệng tròn ( Cyclostomata )

Vách ngăn trung gian
Lớp Cá sụn ( Chondrichthyes )
Lớp Cá xương ( Osteichthyes )
1.Cơ quan hô hấp
2.Cử động hô hấp
- Ống hô hấp thông với các túi mang
- 7 đôi túi mang thông trực tiếp ra ngoài
Mang

- Có 4 đôi khe mang đủ, và 1 mang nửa thông trực tiếp ra ngoài qua 2 bên hoặc mặt dưới của đầu
- Không có nắp mang
- Mang và hệ thống xương nắp mang
Có 4 -5 đôi khe mang , không thông trực tiếp ra ngoài mà qua xoang mang


- Có nắp mang, viền mép nắp mang có 1 rèm da mỏng →vai trò quan trọng trong cử động hô hấp
- Hô hấp nhờ sự phồng dẹp của các túi mang
- Hô hấp thụ động, nhờ áp lực của dòng nước vào ra qua mang
- Hô hấp chủ động, có sự phối hợp nhịp nhàng giữa miệng, nắp mang và màng mang
SỰ KHÁC NHAU TRONG HÔ HẤP Ở
LỚP CÁ MIỆNG TRÒN – LỚP CÁ SỤN- LỚP CÁ XƯƠNG
Hô hấp bằng phổi
Lớp lưỡng cư
Lớp bò sát
Lớp chim
Lớp thú
Ếch đồng hô hấp bằng những hình thức nào?
Thằn lằn bóng hô hấp bằng hình thức nào?
Hô hấp bằng phổi
Nguồn gốc của phổi:
Phổi được hình thành từ một đôi túi từ mặt bụng của hầu
1. Đường hô hấp và phổi
Hô hấp bằng phổi

- Phổi là 2 túi nhỏ và mỏng.
- Mặt trong phổi có nhiều vách ngăn tạo thành những túi phổi đơn giản, thành túi có mạng mao mạch là nơi trao đổi khí.
1.1 Lớp lưỡng cư:
* Lưỡng cư không đuôi (ếch đồng):
- Đường hô hấp: là ống thanh – khí quản ngắn thông với phổi.
* Lưỡng cư có đuôi (cá cóc Tam Đảo):
- Cổ ngắn, không có khí quản.
- Đã xuất hiện phế nang ở phần gốc phổi
* Lưỡng cư không chân:
- Phế nang chỉ có ở một bên phổi.
1.1 Lớp lưỡng cư
1.2 Lớp bò sát:
- Đường hô hấp đã được phân hóa rõ ràng; khí quản dài phân hóa thành 2 phế quản đi vào 2 lá phổi, do đó không khí được sưởi nóng trước khi vào phổi.
- Bò sát chỉ hô hấp bằng phổi, phổi bò sát phát triển hơn lưỡng cư:
+ Mặt bên trong phổi có nhiều vách ngăn chia thành những lỗ tổ ong (phế nang);
+ Phế nang nối với phế quản bằng các phế quản phụ.
+ Thành phổi xốp, diện tích phân bố mao mạch tăng lên.
Do đó: dung tích chứa khí của phổi bò sát lớn, hô hấp hữu hiệu hơn nhiều so với lưỡng cư.

Hô hấp bằng phổi
1. Đường hô hấp và phổi
1.4 Lớp chim:
- Cuống phổi đi vào phổi phân thành những cuống phổi nhỏ, những cuống phổi này thông ra ngoài phổi đi vào 9 túi khí.

Hô hấp bằng phổi
1. Đường hô hấp và phổi
- Đồng thời, những cuống phổi này lại phân nhánh nhiều lần tạo thành một mạng ống khí (được gọi là hệ thống mao quản khí, xung quanh có hệ thống mao quản huyết)

- Do vậy, diện tích trao đổi khí ở phổi chim lớn gấp nhiều lần so với thằn lằn (đại diện lớp bò sát) và gần tương đương diện tích trao đổi khí ở thú.

1.5 Lớp thú
- Ở thú, phổi có cấu tạo tương tự bò sát nhưng phức tạp và hoàn chỉnh hơn nhiều.
- Khí quản và hai phế quản dài đi vào 2 lá phổi.
- Trong phổi, phế quản phân nhánh nhiều lần và ở đầu cùng những nhánh nhỏ nhất là túi phổi hay phế nang.
- Phổi xốp, mô liên kết giữa các phế nang phát triển.

- Diện tích trao đổi khí ở phổi tăng lên rất nhiều.
Hô hấp bằng phổi
1. Đường hô hấp và phổi
Hệ hô hấp của thỏ
2. Cử động hô hấp:
2.1 Lớp lưỡng cư:
- Do không có xương sườn, không có lồng ngực nên động tác thở của ếch được thực hiện bằng cử động nâng lên, hạ xuống của thềm miệng.
(Trong màng nhày của thềm miệng có mao mạch phát triển, tạo điều kiện cho trao đổi khí bổ sung)
2.2 Lớp bò sát:
- Đã xuất hiện xương sườn, là chỗ bám của cơ gian sườn.
- Nên: cử động hô hấp được thực hiện bằng sự co giãn của cơ gian sườn làm thay đổi thể tích của khoang ngực và khoang bụng giúp cho sự thông khí có kết quả.
Hô hấp bằng phổi
Hô hấp bằng phổi
2. Cử động hô hấp:
2.4 Lớp thú:
- Cử động hô hấp được thực hiện nhờ cơ gian sườn và cơ hoành.
2.3 Lớp chim:
- Khi nghỉ hoặc ít hoạt động, sự trao đổi khí ở chim được thực hiện bằng động tác nâng lên hạ xuống của lồng ngực.
- Khi chim bay, động tác hô hấp được hỗ trợ thêm bởi nhịp đập cánh.
- Mặt trong phổi có nhiều vách ngăn tạo thành những túi phổi đơn giản, thành túi có mạng mao mạch là nơi trao đổi khí.
- Mặt bên trong phổi có nhiều vách ngăn chia thành những lỗ tổ ong (phế nang).
- Cuống phổi đi vào phổi phân thành những cuống phổi nhỏ, chúng lại phân nhánh nhiều lần tạo thành một mạng ống khí
- Trong phổi, phế quản phân nhánh nhiều lần và ở đầu cùng những nhánh nhỏ nhất là túi phổi hay phế nang
Cấu tạo phổi tiến hóa theo chiều hướng phức tạp dần từ lưỡng cư tới thú.
Cấu tạo phổi của Lưỡng cư, Bò Sát, Chim, Thú
Chiều tiến hóa
KẾT LUẬN
Ở nhóm nguyên thủy, phần hầu ống tiêu hóa có những chỗ thủng thành khe mang hô hấp.
Nhóm tiến hóa hơn có thêm các lá mang.
Động vật chuyển lên cạn mang được thay thế bằng phổi, khe mang chỉ còn tồn tại ở giai đoạn phôi.
Nhóm ở nước hô hấp bằng mang, nhóm ở cạn hô hấp bằng phổi.
Nhóm động vật hô hấp bằng mang
+ Mang có cấu tạo phức tạp hơn. Có hệ thống xương nắp mang
+ Hô hấp thụ động → hô hấp chủ động
Nhóm động vật hô hấp bằng phổi:
+ Đường hô hấp được phân hóa rõ ràng, phức tạp dần
+ Cấu tạo phổi phức tạp dần, tăng dung tích chứa khí và tăng diện tích phân bố của các mao mạch.