GD CD: xu thế thời đại

Quan hệ quốc tế- CCLL
( Nguồn: http://thuvienbinhthuan.com.vn/index.php/vi/tap-chi-dien-tu/CHINH-TRI/ ).


Vấn đề: Sự diệt vong của CNTB và sự thắng lợi hoàn toàn của CNXH.

Bài soạn

Chủ nghĩa tư bản (CNTB) với tư cách là một hệ thống, ra đời từ cuối thế kỷ XVIII, đến nay đã trãi qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau. Mỗi giai đoạn, CNTB có vai trò, vị trí và những đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội khác nhau nhất định. Thời kỳ đầu, CNTB có vai trò cách mạng tiến bộ thúc đẩy lịch sử phát triển nhanh chóng. Nó đã tiêu diệt chế độ phong kiến, xóa bỏ nền sản xuất nhỏ, đi vào xây dựng một nền sản xuất lớn và thúc đẩy sự hình thành thị trường cũng như những mối quan hệ quốc tế mới rộng lớn.
Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, CNTB chuyển sang CNTB lũng đoạn. Điều đó đánh dấu thời kỳ CNTB chuyển sang giai đoạn phản động, kìm hãm lịch sử. Nhân loại đã chứng kiến sự bóc lột dã man của giai cấp tư sản đối với lao động, sự ăn bám thối nát của nhà nước tư sản và bọn đầu sỏ tư bản tài chính. Kể từ sau chiến tranh thế giới lần thư II, CNTB có nhiều biện pháp điều chỉnh về quan hệ sản xuất, tiến hành cách mạng khoa học - kỹ thuật, do vậy đã tạo nên bước phát triển mạnh mẽ về lực lượng sản xuất, về cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, hình thành CNTB độc quyền nhà nước. Nắm và sử dụng những tiến bộ của khoa học và công nghệ, cùng với tính năng động điều chỉnh quan hệ sản xuất, CNTB đã có bước phát triển mới, bộ mặt xã hội có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, những mâu thuẫn kinh tế, chính trị, xã hội vẫn diễn ra gay gắt trong lòng các nước TBCN.
Hiện nay, CNTB là một chủ thể lớn có vai trò, vị trí cao trong đời sống quan hệ quốc tế. Để làm dịu các mâu thuẫn kinh tế, chính trị, xã hội, CNTB đã tiến hành nhiều biện pháp điều chỉnh như: điều chỉnh hình thức sở hữu tư liệu sản xuất nét nội bật là thành lập các công ty cổ phần, phát triển mạnh CNTB độc quyền nhà nước, các công ty xuyên quốc gia, tìm cách khai thác và kích thích thị trường tiêu thụ hàng hóa, chức năng của nhà nước tư sản sang hoạt động quản lý, điều chỉnh kinh tế; nhà nước tư sản ban hành và thực hiện một số chính sách phúc lợi xã hội v.v…Những biện pháp điều chỉnh trên không làm thay đội bản chất của CNTB. Sự áp bức bóc lột của CNTB ngày càng tinh vi và nặng nề hơn bất cứ thời kỳ nào trước đây của CNTB.
Nhà nước tư sản can thiệp ngày càng sâu vào các hoạt động kinh tế thế giới như thương mại quốc tế, tiền tệ, tín dụng, phân chia quyền lực kinh tế thế giới. Cuộc đấu tranh giành giật thị trường giữa các nước tư bản diễn ra gay gắt và quyết liệt.
Cuối thế kỷ XX, chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Sô và Đông âu sụp đổ, khiến cho CNXH tạm thời bị thoái trào, các lực lượng cách mạng trên thế giới mất đi chỗ dựa tin cậy. Phong trào cộng sản quốc tế lâm vào cuộc khủng hoảng sâu sắc, nghiêm trọng. Những biến động về chính trị đó làm cho cán cân so sánh lực lượng giữa CNXH và CNTB, giữa cách mạng và phản cách mạng từ chỗ cân bằng trong thời kỳ chiến tranh lạnh, bị phá vỡ theo hướng tạm thời có lợi cho cho CNTB. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động quốc tế đẩy mạnh cuộc tiến công hòng xóa nốt CNXH, dập tắt các phong trào cách mạng. Đời sống quan hệ quốc tế có nhiều nét mới. CNTB tạm thời giành được ưu thế hơn CNXH. Các nước tư bản phát triển chi phối đời sống quan hệ quốc tế về nguồn vốn, khoa học-công nghệ, thị trường và nhiều tổ chức kinh tế, chính trị quan trọng. Nhìn một cách khách quan, chúng ta thấy rằng lực lượng sản xuất dưới CNTB đạt đến tính chất và trình độ xã hội hóa cao. Năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất cũng như trình độ, kinh nghiệm tổ chức, quản lý điều hành kinh tế, xã hội của các nước tư bản cao hơn các nước XHCN.
Hiện nay, CNTB là một hệ thống xã hội thế giới rộng lớn, bao gồm nhiều quốc gia phát triển ở những trình độ khác nhau, đa dạng và phức tạp. Trong số đó có 30 nước thuộc tổ chức OECD là những nước tư bản phát triển. Đặc biệt có 7 nước tư bản phát triển cao nhất (G 7) là Mỹ, Nhật Bản, Đức,