GD CD: STGT Khoa học GD so sánh

Top of Form










Trang chủ  >  Giáo dục

BÀI HọC ĐầU TIÊN CủA Sự PHÁT TRIểN
Khoa học giáo dục so sánh

Ngô Văn Khởi
(Theonguồn:http://chungta.com/Desktop.aspx/GiaoDuc/GiaoDuc-VietNam/Khoa_hoc_giao_duc_so_sanh/


  18/11/2006 03:03:21 PM 



Các cụ xưa có câu: "Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau ". Lời dạy ấy hàm ý chê bai những kẻ khôn lỏi, ích kỷ, thấy lợi cho mình thì nhanh nhảu, nhưng khi gặp phải khó khăn, trở ngại thì chùn lại, tìm mọi cách để đùn đẩy cho người khác.
Tuy nhiên, nếu tách rời vế sau của câu nói: "Lội nước đi sau”, mang nó vào cuộc sống theo một khía cạnh riêng hẳn sẽ thấy nổi lên lợi thế của người được kế thừa những bài học kinh nghiệm, nhiều khi là xương máu của những người đi trước.
Ấy vậy mà trong nghiên cứu giáo dục của những nước tiên tiến người ta dạy gì, học gì, dạy và học như thế nào không phải là vấn đề quá khó và không có tiền lệ, nhưng hình như không thể thực hiện. Vì vậy, GS Nguyễn Xuân Hãn khi trao đổi về chương trình sách giáo khoa ở bậc phổ thông mới đã nói: cách làm của chúng ta "chẳng giống một ai”. Còn GS.TS Nguyễn Lân Dũng thì đã trả lời bên hành lang Quốc Hội với các nhà báo: nước nhà đang có một chương trình giáo dục "biệt lập" hẳn với thế giới . Nhà văn Nguyên Ngọc lại nhận thấy triết lý giáo dục Việt Nam ngày nay "không giống bất cứ một nước nào".
Trả lời phỏng vấn của phóng viên báo Đại đoàn kết: nếu là Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo, GS. NGND Nguyễn Văn Chiển đã nói: trước hết ông sẽ dành "3 - 4 tháng để đi xem ở các nước ngoài người ta làm Giáo dục như thế nào". Thực ra không thể có chuyện Bộ trưởng đi như vậy. Đi "xem ở các nước ngoài người ta làm giáo dục như thế nào" phải là những bộ phận chuyên môn cung cấp thông tin và tư vấn cho Bộ trưởng. Đâu đến mức đích thân ngài Bộ trưởng phải bỏ nước, bỏ nhà, bỏ Bộ mà đi lang thang tới 3 - 4 tháng nơi đất khách quê người.
Thế giới đang ngày một rộng mở. Qua lâu rồi cái thủa "Kín cổng, cao tường", "Đèn nhà ai nhà ấy rạng". Mong muốn và hô hào "tiếp thu thành tựu’ của người, "thu hẹp khoảng cách", “liên thông, hội nhập" với người, thậm chí còn thừa thãi bản lĩnh và giàu chất lãng mạn tới mức "đi tắt đón đầu”, "đuổi kịp và vượt”... Thật là những mỹ từ cô đọng súc tích, thuyết phục biết bao! ấy vậy mà chẳng hiểu xem người thế nào, ta thế nào, người đi đường nào, người đang ở đâu, ta ở đâu, ra sao? Điều ấy mới thật là lạ. Chính cái sự lạ ấy đã khiến ngành Giáo dục Việt Nam cứ ì ạch, cứ loay hoay, làm mãi những việc "chẳng giống một ai ", như “cốt chỉ để cho mình" chẳng giống một ai. Rồi càng đổi mới, sáng tạo lại càng trở nên lạ lẫm, lạ lẫm ngay cả với chính bản thân mình.
Có việc lớn nào mà không phải mò mẫm, nhất là những công việc đang đòi hỏi sự đổi mới, cải cách. Nhưng đó là sự mò mẫm dưới ánh sáng của lương tâm, của khoa học, của kinh nghiệm và thực tiễn, chứ không phải trong cái bóng tối của sự tham lam, liều lĩnh, ích kỷ và vô trách nhiệm. Thiết nghĩ, nếu cứ theo đà này, kết cục nếu không rơi vào nơi nước siết, vực xoáy thì cũng vẫn và sẽ mãi mãi loanh quanh, tụt hậu.
Ngẫm về lợi thế của người đi sau sẽ thấy rất rõ tầm quan trọng đặc biệt của khoa học giáo dục. So sánh đối với sự phát triển của giáo dục. Mỗi quốc gia, nhất là quốc gia chậm phát triển phải nghiên cứu nước mình, so sánh với các nước khu vực và thế giới về thực trạng giáo dục.
Thực tế cho thấy, khoa học giáo dục. So sánh hầu như chưa được quan tâm, hơn nữa vẫn còn đang là khái niệm khá mới mẻ ở Việt Nam. Cả nước chưa hề có một tổ chức hay trung tâm nghiên cứu nào về giáo dục so sánh. Ngay trong các cơ quan khoa học có nhiệm vụ chuyên nghiên cứu về khoa học giáo dục, đường lối, chiến lược phát triển giáo dục như Viện Khoa học giáo dục, Viện Nghiên cứu phát triển giáo dục trước đây, và nay là Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục dường như cũng không có những bộ phận độc lập, chuyên sâu về