Dương Tự Minh và địa danh Đuổm - Thái Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCE S.TING

Cuộc thi bài giảng e-learning
với chủ đề “Dư địa chí Việt Nam"
--------
Tiêu đề:

DƯƠNG TỰ MINH VÀ VÙNG ĐẤT ĐUỔM
THÁI NGUYÊN

Giáo viên: Ma Thị Hồng Hạnh
Email: [email protected]
Điện thoại di động: 0915532669
Trường THPT Trại Cau
Huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên


Tháng 8/2014
ĐẤT VÀ NGƯỜI THÁI NGUYÊN

DƯƠNG TỰ MINH VÀ VÙNG ĐẤT ĐUỔM - THÁI NGUYÊN
1. Tiểu sử Dương Tự Minh
Trường THPT Trại Cau
- Dương Tự Minh là người dân tộc Tày, quê ở Quan Triều, phủ Phú Lương (nay là vùng đất Quan Triều, thành phố Thái Nguyên).
- Do có tài năng, đức độ, uy tín lớn nên ông đã trở thành thủ lĩnh phủ Phú Lương xưa, phụng sự trong suốt ba đời vua nhà Lý, hai lần được phong làm phò mã.
2. Sự ngiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Dương Tự Minh mồ côi cha từ nhỏ, ở với mẹ, là người thông minh, chăm chỉ và hiếu nghĩa. Năm ông ngoài 20 tuổi, trong vùng bọn phỉ tặc hoành hành cướp phá, dân tình vô cùng khốn khổ. Dương Tự Minh thành lập đội dân binh và đã ngăn chặn được sự hung hãn của bọn phỉ tặc, làng bản trở lại bình yên.
Do có sức khoẻ, trí thông minh và phẩm cách hơn người nên ông được các thổ quan, tù trưởng vùng sơn cước suy tôn làm thủ lĩnh phủ Phú Lương xưa. Năm 1127, vua Lý Nhân Tông gả con gái của mình là công chúa Diên Bình cho Dương Tự Minh và phong cho ông chức Châu mục vùng thượng nguyên, trấn trị cả vùng trong suốt ba đời vua nhà Lý: Lý Nhân Tông, Lý Thần Tông, Lý Anh Tông.
2. Sự ngiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
2. Sự ngiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Phủ Phú Lương xưa bao gồm đất đai tỉnh Thái Nguyên, Bắc Cạn, Cao Bằng, một phần tỉnh Lạng Sơn, Vĩnh Phúc, Hà Nội ngày nay. Dương Tự Minh đã làm thủ lĩnh cai quản một vùng rộng lớn, nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số, một vị trí chiến lược quan trọng trong công cuộc bảo vệ biên cương đất nước.
2. Sự ngiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Dương Tự Minh đã chăm lo xây dựng phủ Phú Lương ngày càng phồn thịnh và có công lớn giữ yên bờ cõi phía bắc Đại Việt. Ông được nhân dân khắp vùng biên cương yêu mến, triều đình tin cậy.
2. Sự nghiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Năm 1144, có kẻ yêu thuật người nước Tống là Đàm Hữu Lượng trốn sang châu Tư Lang, tự xưng là Triệu tiên sinh nói là vâng mệnh đi sứ để dụ dỗ nước An Nam. Các khe động dọc biên giới có nhiều người theo, Đàm Hữu Lượng đem đồ đảng đến cướp châu Quảng Nguyên. Dương Tự Minh xin nhà vua được ra chiến trường diệt giặc. Ông chia quân thành hai đạo, tiến công như vũ bão và giết chết Đàm Hữu Lượng.
2. Sự nghiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Sau khi dẹp yên giặc, Dương Tự Minh cho củng cố lại các vùng biên ải, ổn định tinh thần nhân dân, rồi dẫn đoàn quân chiến thắng về kinh đô. Vua Lý sai các quan đại thần ra khỏi thành đô 10 dặm để đón. Vua Lý Anh Tông thiết triều ban yến và tác thành Dương Tự Minh cùng công chúa Thiều Dung tài sắc vẹn toàn, phong ông làm Phò mã lang
2. Sự nghiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Năm 1150, các tướng lĩnh chỉ huy các đội quân cấm vệ, một số thân vương và Phò mã Dương Tự Minh thấy Đỗ Anh Vũ lộng quyền quá độ, lo trừ đi, nhưng sự không thành. Dương Tự Minh bị bắt đi lưu đày, ông sống những năm tháng cuối đời ở chân núi Đuổm và mất ở đây.
2. Sự nghiệp và công lao
Trường THPT Trại Cau
Nhà Lý sau này truy phong Dương Tự Minh làm “Uy viễn Đôn tĩnh Cao Sơn quảng độ chi thần”. Các triều đại phong kiến sau đều có sắc phong cho ông là “Cao Sơn Quý minh” hoặc “Thượng đẳng thần”, còn nhân dân thì tôn ông làm Đức Thánh, xây đền thờ ông ở nhiều nơi mà đền Đuổm là ngôi đền chính
3. Núi Đuổm và đền Đuổm-di tích lịch sử gắn với nhân vật Dương Tự Minh
Trường THPT Trại Cau
Điểm Sơn - ngày nay nhân dân địa phương quen gọi là núi Đuổm-thuộc xã Động Đạt, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, cạnh quốc lộ 3 (Thái Nguyên - Cao Bằng), cách thành phố Thái Nguyên 25 km về phía tây bắc, từ xưa đã có tiếng là đất địa linh. Nơi đây gắn liền với tên tuổi vị anh hùng Dương Tự Minh
3. Núi Đuổm và đền Đuổm-di tích lịch sử gắn với nhân vật Dương Tự Minh
Đền Đuổm được xây dựng năm 1180 vào thời Lý Cao Tông, nằm ẩn mình dưới vách núi Đuổm, là ngôi đền chính thờ thánh Đuổm Dương Tự Minh.
Vào ngày mùng 6 tháng giêng âm lịch hàng năm, đồng bào trong vùng lại mở lễ hội đền Đuổm để tưởng nhớ công ơn người anh hùng. Đây là một lễ hội lớn, nhiều mầu sắc văn hóa ở tỉnh Thái Nguyên
Trường THPT Trại Cau
Tưng bừng lễ hội đền Đuổm-Phú Lương-Thái Nguyên
Dương Tự Minh-vị thủ lĩnh người Tày của phủ Phú Lương nửa đầu thế kỉ XII-là người có nhiều công lao cai quản, bảo vệ miền biên cương phía bắc quốc gia Đại Việt, là biểu trưng của tấm lòng tận trung với nước, đoàn kết các dân tộc. Tên tuổi và sự nghiệp của ông đã và sẽ sống mãi trong lòng của đồng bào các dân tộc Thái Nguyên.
Trường THPT Trại Cau
Học liệu tham khảo

Các tài liệu tham khảo chính:
- Lịch sử địa phương tỉnh Thái Nguyên - Chủ biên Lục Văn Vận
- Thái Nguyên đất và người - Sở Văn hóa thông tin tỉnh Thái Nguyên
Các website tham khảo được sử dụng:
- Thư viện bài giảng điện tử.violet
- www.thi-baigiang.moet.gov.vn
- http://edu.net.vn
Trường THPT Trại Cau