Động từ khuyết thiếu

I. KHÁI NIỆM

Động từ khuyết thiếu/ Động từ khiếm khuyết hay Động từ thể cách là những động từ đặc biệt bổ nghĩa cho động từ chính trong câu và không thể đứng riêng lẻ một mình. Động từ khuyết thiếu có thể giúp người nói bộc lộ thái độ như cảm giác về sự cần thiết, khuyên bảo, khả năng xảy ra… và động từ khuyết thiếu cũng có thể thể hiện mức độ của những trạng thái đó. Mỗi động từ trạng thái có thể có nhiều hơn 1 nghĩa hoặc cách sử dụng.

Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản:

Các động từ khuyết thiếu
I                          can do it
You                     could do it
We                      had better do it
They                    may do it
He                       might do it
She           +         must do it
It                         ought to do it
                           shall do it
                           should do it
                           will do it
                           would do it
Động từ khuyết thiếu được dùng với tất cả các chủ ngữ và không cần thêm s/es nếu chủ ngữ ở dạng ngôi thứ 3 số it.
          Ví dụ: She can do it.
          Sai:     She cans do it.


Theo sau động từ khuyết thiếu là động từ nguyên thể không chia
Ví dụ: She can do it
Sai:  She can to do it.
        She can does it.
        She can did it.

Cụm từ thể cách tương đương động từ khuyết thiếu
Be able to do it
Be going to do it
Be supposed to do it
Have to do it
Have got to do it
Used to do it
Các cụm từ thể cách này có nghĩa tương đương một số động từ khuyết thiếu và có cách sử dụng tương đương động từ khuyết thiếu.


Động từ nguyên thể được sử dụng theo sau các cụm này.


II. ĐỘNG TỪ KHUYẾT THIẾU

2.1 Can
- diễn tả một sự việc có thể xảy ra hay ai đó có khả năng làm được việc gì.
VD:  You can speak English. (Bạn có thể nói tiếng Anh)
- Sự xin phép và cho phép hoặc lời yêu cầu, đề nghị hoặc gợi ý
VD: Can I use your phone? (Tôi có thể sử dụng điện thoại của bạn không?)
- Dạng phủ định của can là can’t (can not)
VD: I’m afraid I can’t come to the party on Friday. (Tôi e rằng tôi không thể đi dự tiệc vào ngày thứ sáu.)
* Chú ý: (be) able to có thể thay thế được cho CAN (nhưng CAN vẫn được dùng nhiều hơn)
VD: Are you able to speak English? (Bạn có thể nói được tiếng Anh không?)
- CAN chỉ có hai dạng CAN (present) và COULD (past) nên khi cần thiết chúng ta phải dùng (BE) ABLE TO
VD: I can’t sleep. (Tôi không ngủ được.)
Nhưng
I haven’t been able to sleep recently. (Gần đây tôi không ngủ được.)
(can không có present perfect)
Tom can come tomorrow. (Ngày mai Tom có thể đến.) Nhưng Tom might be able to come tomorrow. (Ngày mai Tom có khả năng sẽ đến.)(can không có infinitive)
2.2. Could:
- Diễn tả điều gì có thể xảy ra ở hiện tại hoặc tương lai, nhưng không chắc chắn
VD: The phone is ringing. It could be Tim. (Điện thoại đang rung. Có thể là Tim đang gọi)
- Sự xin phép, yêu cầu lịch sự (lịch sự và trang trọng hơn “can”)
VD: Could you mail this letter for me? (Bạn có thể gửi lá thư này chỗ tôi không?)
- Diễn tả khả năng ở quá khứ
VD: My brother could speak English when he was five. (Anh trai tôi có thể nói Tiếng Anh khi anh ấy 5 tuổi)
* Chú ý: Chúng ta dùng COULD để chỉ khả năng nói chung (general ability). Nhưng để đề cập tới một sự việc xảy ra trong một tình huống đặc biệt (particular situation), chúng ta dùng WAS/ WAS ABLE TO … (không dùng COULD)
VD: - Jack was an excellent tennis player. He could beat anybody. (= He had the general ability to beat anybody) - Jack là một vận động viên quần vợt cừ khôi. Anh ấy có thể đánh bại bất cứ ai. (=anh ấy có một khả năng nói chung là đánh bại bất cứ ai)
Nhưng
Jack and Alf had a game of tennis yesterday. Alf played very well but in the end Jack managed to beat him or… was able to beat him (= he managed to beat him in this particular game - Jack và Alf đã thi đấu quần vợt với nhau ngày hôm qua. Alf đã chơi rất hay nhưng cuối cùng Jack đã có thể hạ được Alf. (= Jack đã thắng được anh ấy trong trận đấu đặc biệt này