ĐỔI MỚI PPDH 2011-2012

1

TẬP HUẤN GIÁO VIÊN
VỀ ĐỔI MỚI
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - DỰ ÁN PHÁT TRIỂN PTTH
TS. Nguyễn Văn Cường
Hà nội – TP Hồ chí Minh 2007
2
MỤC TIÊU TẬP HUẤN
1. Giải thích được những cơ sở của việc đổi mới PPDH.
2. Xác định được các biện pháp đổi mới PPDH phù hợp với điều kiện riêng.
3. Làm quen với một số quan điểm, phương pháp và kỹ thuật dạy học phát huy tích cực, sáng tạo.
4. Có khả năng vận dụng trong tiễn dạy học, BDGV và quản lý giáo dục trong việc đổi mới PPDH
3
Phần 2
MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG, QUAN ĐIỂM, PP, KỸ THUẬT DẠY HỌC PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, SÁNG TẠO
2.1. Định hướng đổi mới PPDH
2.2. DH giải quyết vấn đề
2.3. DH theo tình huống và PPNC trường hợp
2.4. DH định hướng hành động và Dạy học theo dự án
2.5. Một số kỹ thuật dạy học tích cực và sáng tạo
4
2.1.ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
5
CÁC BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI PPDH
6
Dạy học nhóm là một hình thức xã hội của dạy học,
HS của một lớp học được chia thành các nhóm nhỏ trong khoảng thời gian giới hạn,
Mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc.
Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước toàn lớp.
2.2. DẠY HỌC NHÓM
7
1. Các nhóm gồm những người tự nguyện, chung mối quan tâm
2. Các nhóm ngẫu nhiên
3. Nhóm ghép hình
4. Các nhóm với những đặc điểm chung
5. Các nhóm cố định trong một thời gian dài
6. Nhóm có HS khá để hỗ trợ HS yếu
7. Phân chia theo năng lực học tập khác nhau
8. Phân chia theo các dạng học tập
9. Nhóm với các bài tập khác nhau
10. Phân chia HS nam và nữ

CÁC CÁCH CHIA NHÓM
8
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC NHÓM
9
ƯU, NHƯỢC ĐIỂM DẠY HỌC NHÓM
Hãy so sánh dạy học nhóm và dạy học toàn lớp
10
2.3. DẠY HỌC
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Khái niệm vấn đề, DHGQVĐ
Cấu trúc DHGQVĐ
Vận dụng DHGQVĐ
11
KHÁI NIỆM VẤN ĐỀ
Trạng thái
đích
Vật
cản
Vấn đề là những câu hỏi hay nhiệm vụ đặt ra mà việc giải quyết chúng chưa có quy luật sẵn cũng như những tri thức, kỹ năng sẵn có chưa đủ giải quyết mà còn khó khăn, cản trở cần vượt qua.
Một vấn đề được đặc trưng bởi ba thành phần
Trạng thái xuất phát: không mong muốn
Trạng thái đích: Trạng thái mong muốn
Sự cản trở
Trạng thái
xuất phát
12
TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ
Trạng thái
đích
Vật
cản
Tình huống có vấn đề xuất hiện khi một cá nhân đứng trước một mục đích muốn đạt tới, nhận biết một nhiệm vụ cần giải quyết nhưng chưa biết bằng cách nào, chưa đủ phương tiện (tri thức, kỹ năng…) để giải quyết.
Trạng thái
xuất phát
13
KHÁI NIỆM DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Dạy học giải quyết vấn đề dựa trên cơ sở lý thuyết nhận thức. Giải quyết vấn đề có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển tư duy và nhận thức của con người. „Tư duy chỉ bắt đầu khi xuất hiện tình huống có vấn đề“ (Rubinstein).
DHGQVĐ là một QĐ DH nhằm phát triển năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề của học sinh. Học sinh được đặt trong một tình huống có vấn đề, thông qua việc giải quyết vấn đề giúp học sinh lĩnh hội tri thức, kỹ năng và phương pháp nhận thức.
14
Vấn đề
I) Nhận biết vấn đề
Phân tích tỡnh hu?ng
Nh?n bi?t, trình bày v?n d? c?n gi?i quy?t
II) Tìm cỏc phuong ỏn giải quyết
So s¸nh víi c¸c nhiÖm vô ®· gi¶i quyÕt
T×m c¸c c¸ch gi¶i quyÕt míi
Hệ thèng ho¸, s¾p xÕp c¸c ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt
III) Quyết định phương án (gi¶i quyÕt VĐ)
Ph©n tÝch các phương án
§¸nh gi¸ các phương án
QuyÕt ®Þnh
Giai quyết
CẤU TRÚC CỦA QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
15
VẬN DỤNG DH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
DHGQVĐ có thể áp dụng trong nhiều hình thức, PPDH khác nhau:
Thuyết trình GQVĐ,
Đàm thoại GQVĐ,
Thảo luận nhóm GQVĐ,
Thực nghiệm GQVĐ
Nghiên cứu GQVĐ….
Có nhiều mức độ tự lực của học sinh trong việc tham gia GQVĐ
16




2.4. DẠY HỌC THEO TÌNH HUỐNG
VÀ
PHƯƠNG PHÁP TRƯỜNG HỢP
Dạy học theo tình huống
Khái niệm - đặc điểm - vận dụng
Phương pháp nghiên cứu trường hợp
Khái niệm - cấu trúc – các loại trường hợp
Ưu nhược điểm – ví dụ
17

DH theo tình huống là một quan điểm day học, trong đó việc dạy học được tổ chức theo những chủ đề phức hợp gần với các tình huống thực của cuộc sống và nghề nghiệp. Qúa trình học tập được tổ chức trong một môi trường học tập tạo điều kiện kiến tạo tri thức theo cá nhân và trong mối quan hệ xã hội của việc học tập.
DẠY HỌC THEO TÌNH HUỐNG
18

N?i dung dạy học xuất phát từ một vấn đề phức hợp (không đơn giản và được cấu trúc tốt)
Sử dụng việc đặt vấn đề g?n v?i thực tế cuộc sống, ngh? nghi?p
Tạo ra những khả năng v?n d?ng đa dạng , phong phú (vận dụng trong nhiều ví dụ khác nhau).
Tạo cho người học khả năng trình bày những điều đã học và suy nghĩ về điều đó (diễn đạt, nhận xét).
Tạo điều ki?n để ngu?i h?c có thể trao đổi lẫn nhau và trao đổi với giáo viên.
ĐẶC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC THEO TÌNH HUỐNG
19
Học theo tình huống:

Các tình huống của cuộc sống





Các năng lực của người học
Học theo hệ thống:


Cấu trúc chuyên môn





H? th?ng tri th?c, k? nang
chuyờn mụn
DẠY HỌC THEO TÌNH HUỐNG (tiếp)
20
VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO TÌNH HUỐNG (tiếp)
21
PP NC tru?ng h?p (PP tru?ng h?p, PP tỡnh hu?ng) l� m?t PP DH, trong dú h?c sinh t? l?c nghiờn c?u m?t tỡnh hu?ng th?c ti?n v� gi?i quy?t cỏc v?n d? c?a tỡnh hu?ng d?t ra. PP tru?ng h?p l� PP di?n hỡnh c?a DH theo tỡnh hu?ng v� DH gi?i quy?t v?n d?
Tru?ng h?p l� nh?ng tỡnh hu?ng di?n hỡnh trong th?c ti?n. Nghiờn c?u TH nh?m hi?u v� v?n d?ng tri th?c.
Các trường hợp trở thành đối tượng chính của quỏ trỡnh d?y h?c.
L�m việc nhóm l� hỡnh th?c l�m vi?c ch? y?u
Giỏo viờn tr? th�nh ngu?i di?u ph?i
PHUONG PH�P NGHIấN C?U TRU?NG H?P
case - study - method
22
Tình huống là một hoàn cảnh thực tế, trong đó chứa đựng những mâu thuẫn, xung đột. Người ta phải đưa ra một quyết định trên cơ sở cân nhắc các phương án khác nhau.
Tình huống là một hoàn cảnh gắn với câu chuyện có cốt truyện, nhân vật, có chứa đựng xung đột, có tính phức hợp.
Trong việc giải quyết các tình huống thực tiễn, không phải bao giờ cũng có giải pháp duy nhất đúng.
Tình huống trong dạy học là những tình huống thực hoặc mô phỏng theo tình huống thực, được cấu trúc hoá nhằm mục đích dạy học
KHÁI NIỆM TÌNH HUỐNG
23
C�C LO?I TRU?NG H?P
Trường hợp quyết định
Trọng tâm là trên cơ sở thông tin đã có đưa ra các quyết
định và lập luận cho các quyết định đó
2. Trường hợp tìm thông tin:
Thông tin chưa được đưa ra đầy đủ. Trọng tâm
là thu thập thông tin cho việc giải quyết vấn đề
3. Trường hợp phát hiện vấn đề:
Các vấn đề chưa được nêu rõ trong mô tả trường hợp. Trọng tâm là phát hiện vấn đề.
4. Trường hợp tìm phương án giải quyết: Trọng tâm là tìm phương án giải quyết vấn đề
5. Trường hợp đánh giá: Trọng tâm là đánh giá các phương án giải quyết đã cho
6. Trường hợp khảo sát, nghiên cứu: thu thập thông tin, nghiên cứu giải quyêt nhiệm vụ, vấn đề.
24
TIẾN TRÌNH PP NCTH
ĐỐI DIỆN (nhận biết)
Học sinh nhận biết tình huống, vấn đề cần giải quyết
THÔNG TIN
Thu thập thông tin cần thiết cho giải quyết vấn đề
NGHIÊN CỨU
Tìm các phương án giải quyết khác nhau



QUYẾT ĐỊNH
So sánh các phương án, quyết định phương án giải quyết


SO SÁNH
So sánh với phương án trong thực tiễn (nếu có)
BẢO VỆ
Trình bày và thảo luận về phương án đã quyết định
25
Trường hợp cần liên hệ với kinh nghiệm hiện tại cũng như tình huống cuộc sống, nghề nghiệp trong tương lai của người học
Trường hợp cần có thể diễn giải theo cách nhìn của người học và để mở nhiều hướng giải quyết.
Trường hợp cần chứa đựng mâu thuẫn và vấn đề và có thể liên quan nhiều phương diện.
Trường hợp cần vừa sức và có thể giải quyết trong điều kiện cụ thể
Trường hợp cần có thể có nhiều cách giải quyết khác nhau
NH?NG YấU C?U D?I V?I TRU?NG H?P
26
Người học
Người dạy
Nội dung
Sử dụng các khả năng hành động
Mang lại kinh nghiệm
Làm rõ những nhận thức cá nhân
Tính xác thực và tính tình huống
Mối quan hệ đa dạng
Đa phương diện
Khyến khích tính quyết định
Chú ý trình độ đầu vào
Tạo mâu thu?n nhận thức
Thay đổi các phương diện
Làm rõ các mối quan hệ
27
Tính mô phỏng của trường hợp loại trừ rủi ro, trong khi đảm bảo liên hệ với thực tiễn
Những ví dụ trường hợp được tinh giản, cấu trúc, cho phép tính tự lực ở mức độ cao nhất
Là phương pháp phức hợp, tích hợp nhiều hình thức học
Phỏt tri?n nang l?c xó h?i, kh? nang giao ti?p, d?c bi?t l� kh? nang quy?t d?nh
Giỳp HS hi?u du?c m?t tỡnh hu?ng th?c ti?n cú nhi?u phuong di?n xem xột khỏc nhau, nhi?u cỏch gi?i quy?t, khụng cú cỏch gi?i quy?t duy nh?t.
ƯU ĐIỂM CỦA PP NC TRƯỜNG HỢP
28
Khụng th?t s? t?o ra kinh nghi?m th?c ti?n
Dũi h?i nhi?u th?i gian
Khụng thớch h?p v?i vi?c truy?n th? tri th?c h? th?ng, s? ki?n
Dũi h?i ngu?i di?u ph?i cú kinh nghi?m
D? cú tỡnh tr?ng quỏ nh?n m?nh vi?c dua ra quy?t d?nh m� khụng chỳ ý d?y d? d?n thu th?p thụng tin v� phõn tớchco s? c?a quy?t d?nh.
N?u khụng di?u ph?i t?t, cú th? cú nh?ng th�nh viờn "quỏ tớch c?c", s? khỏc th? d?ng.
NHƯỢC ĐIỂM CỦA PPNC TRƯỜNG HỢP
29


VÍ DỤ VỀ TRƯỜNG HỢP (1)
“Tình yêu cá cược”

Mô tả trường hợp:
Hoa là một cô gái xinh đẹp. Đã có nhiều chàng trai theo đuổi nhưng cô vẫn chưa nhận lời yêu ai. Thấy vậy, Phong - một bạn trai cùng trường đánh cuộc với các bạn rằng mình sẽ chinh phục bằng được Hoa. Từ đấy, Phong ra sức săn đón, chăm sóc, chiều chuộng Hoa và nói với cô rằng anh ta không thể sống nếu thiếu cô. Cuối cùng, Hoa đã xiêu lòng...
30


VÍ DỤ VỀ TRƯỜNG HỢP (1 tiếp)
“Tình yêu cá cược”

Nhiệm vụ thảo luận:
Em nghĩ gì về tình cảm giữa Hoa và Phong?
Tình cảm đó có phải là tình yêu không? Vì sao?
Mong muốn về kết quả thảo luận:
Đánh giá được tình cảm của Hoa và Phong trên cơ sở những quan niệm về một tình yêu chân chính
Rút ra được những quan niệm về cách ứng xử trong vấn đề tình yêu
31


VÍ DỤ VỀ TRƯỜNG HỢP (2)
“Tình yêu tay ba”

Mô tả trường hợp:

Tân là một chàng trai nhanh nhẹn, giỏi giang, tốt bụng. Biết Tân đã có người yêu nhưng Xuân vẫn quyết tâm tìm cách giành tình yêu của Tân. Sau nhiều lần bị Tân từ chối, Xuân đã tuyên bố: Nếu không được Tân yêu, cô sẽ tự tử...
32


VÍ DỤ VỀ TRƯỜNG HỢP (2)
“Tình yêu tay ba”

Nhiệm vụ thảo luận:
Em nghĩ gì về việc làm của Xuân?
Có người nói tình yêu của Xuân thật mãnh liệt. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
Nếu là bạn Xuân em khuyên bạn thế nào?

Kết quả mong muốn:
Phân tích, phê phán hành vi của Xuân dựa trên quan niệm về một tình yêu lành mạnh
Rút ra được những quan niệm về cách ứng xử trong vấn đề tình yêu

33

Hà nội 2005
2.5. DẠY HỌC ĐỊNH HƯỚNG HÀNH ĐỘNG VÀ
DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
Quan điểm dạy học định hướng hành động (DHĐHHĐ)
Khái niệm - đặc điểm - cấu trúc - Vận dụng
Dạy học theo dự án - Một hình thức dạy học đặc thù của quan điểm dạy học ĐHHĐ
Khái niệm - Đặc điểm - Cấu trúc – Ví dụ - Các loại dự án – ưu nhược điểm của DHDA
34
DHĐHHĐ dựa trên lý thuyết hành động nhận thức. Cơ sở lý thuyết là trong quá trình nhận thức cần có sự kết hợp giữa tư duy và hành động, giữa lý thuyết và thực tiễn. „Tâm lý của con người hình thành và thể hiện qua hoạt động“.
Dạy học định hướng hành động là QĐDH nhằm làm cho hoạt động trí óc và chân tay kết hợp với nhau một cách chặt chẽ. Trong đó việc tổ chức QTDH được chi phối bởi những sản phẩm hành động đã được thoả thuận giữa GV và học sinh. Đây là một quan điểm dạy học tích cực hoá học sinh và tiếp cận toàn thể.
DẠY HỌC ĐỊNH HƯỚNG HÀNH ĐỘNG
35
ĐẶC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC ĐỊNH HƯỚNG HÀNH ĐỘNG
36
CẤU TRÚC DẠY HỌC ĐỊNH HƯỚNG HÀNH ĐỘNG
QUYẾT ĐỊNH CHỦ ĐỀ
GV lựa chọn và quyết định chủ đề
CHUẨN BỊ
GV xác định các mục đích học tập
Dự kiến mục tiêu hành động của HS
MỞ ĐẦU
GV và học sinh thống nhất chủ đề, nhiệm vụ, vấn đề học tập
và sản phẩm hành động. SD các hình thức DH tích cực

THỰC HIỆN
Làm việc nhóm theo nhiệm vụ phân công. Có tạo ra sản
phẩm hành động. Kết hợp dạy học lý thuyết, tham quan…

ĐÁNH GIÁ
Giới thiệu sản phẩm, kết quả học tập
Đánh giá kết quả và quá trình
37
VẬN DỤNG DẠY HỌC ĐỊNH HƯỚNG HÀNH ĐỘNG
Trong giờ học chuyên môn: DH định hướng hành động bổ sung cho hình thức dạy học toàn lớp trong các môn học: Sử dụng các hình thức làm việc nhóm, cá nhân, theo quan điểm DH định hướng hành động.
Trong giờ học tự do: Hình thức giờ học tự do là một hình thức dạy học trong đó học sinh tự do quyết định một nhiệm vụ học tập và tự lực hoàn thành với sự tư vấn của GV. Hình thức DH này có thể áp dụng thuận lợi DH ĐHHĐ.
Dạy học theo dự án: DHDA là một hình thức điển hình của DHĐHHĐ, trong đó HS thực hiện các nhiệm vụ phức hợp một cách tự lực, kết hợp LT và thực hành, được gọi là các dự án học tập.
38
Thuật ngữ d? ỏn, ti?ng Anh l� Project, cú g?c tiếng latinh l� "projicere": phác thảo, d? th?o, thi?t k?
Khái niệm d? ỏn du?c s? d?ng ph? bi?n trong thực tiễn sản xuất, kinh t?, xó h?i, đặc trưng của nó về cơ bản là tính không lặp lại của các điều kiện th?c hi?n d? ỏn. (DIN 69901)
Khái niệm dự án ngày nay được hiểu là một dự định, một kế hoạch, trong đó cần xác định rõ mục tiêu, thời gian, phương tiện tài chính, vật chất, nhân lực và cần được thực hiện nhằm đạt mục tiêu đề ra. Dự án được thực hiện trong những điều kiện xác định và có tính phức hợp, liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau.
DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
Khái niệm dự án
39
CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA DỰ ÁN
(Tiêu chuẩn châu âu
DIN 69901)
40
D?y h?c theo d? ỏn (DHDA) cú ngu?n g?c t? chõu �u t? th? k? 16 (? í, Phỏp).
D?u th? k? 20 cỏc nh� su ph?m M? xõy d?ng lý lu?n cho DHDA (Woodward; Richard; J.Dewey, W.Kilpatrick)
Ng�y nay DHDA du?c s? d?ng r?ng rói trờn th? gi?i, trong t?t c? cỏc c?p h?c, mụn h?c, v?i cỏc tờn goi khỏc nhau: Project Method; Project based learning
D?y h?c theo d? ỏn l� m?t hỡnh th?c d?y h?c, trong dú h?c sinh th?c hi?n m?t nhi?m v? h?c t?p ph?c h?p, g?n v?i th?c ti?n, k?t h?p lý thuy?t v?i th?c h�nh, t? l?c l?p k? ho?ch, th?c hi?n v� dỏnh giỏ k?t qu?. Hỡnh th?c l�m vi?c ch? y?u l� theo nhúm, k?t qu? d? ỏn l� nh?ng s?n ph?m h�nh d?ng cú th? gi?i thi?u du?c.
KHÁI NIỆM DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
41
CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
42
Định hướng thực tiễn: Chủ đề của dự án gắn với thực tiễn, kết quả DA có ý nghĩa thực tiễn-xã hội.
Định hướng hứng thú của học sinh: Chủ đề và nội dung của dự án phù hợp với hứng thú của học sinh.
Tính tự lực cao của người học: Học sinh tham gia tích cực và tự lực vào các giai đoạn của quá trình dạy học.
Định hướng hành động: Kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, huy động nhiều giác quan.
Định hướng sản phẩm: Đó là những sản phẩm hành động có thể công bố, giới thiệu được.
Có tính phức hợp: Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực hoặc môn học khác nhau.
Cộng tác làm việc: Các dự án học tập thường được thực hiện theo nhóm, việc học mang tính xã hội.
CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
43
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
QUYẾT ĐỊNH CHỦ ĐỀ
GV /HS đề xuất sáng kiến chủ đề, xđ mục đích dự án
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH
Học sinh lập kế hạch làm việc, phân công lao động
THỰC HIỆN
Học sinh làm việc nhóm và cá nhân theo kế hoạch
Kết hợp lý thuyết và thực hành, tạo sản phẩm
GIỚI THIỆU SẢN PHẨM
Học sinh thu thập sản phẩm, giới thiệu,
công bố sản phẩm dự án
Đánh giá
GV và HS đánh giá kết quả và quá trình
Rút ra kinh nghiệm
44
CÁC LOẠI DỰ ÁN HỌC TẬP
45
ƯU, NHƯỢC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
Ưu điểm
Kích thích động cơ, hứng thú học tập của người học
Phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm, sáng tạo
Phát triển năng lực giải quyết những vấn đề phức hợp
Phát triển năng lực cộng tác làm việc
Rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn
Phát triển năng lực đánh giá.
Giới hạn:
DHDA đòi hỏi nhiều thời gian, không thớch h?p trong việc truyền thụ những tri thức lý thuyết hệ thống.
Dòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính phù hợp.
46
VÍ DỤ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN (1)
Dự án: Dự án tìm hiểu địa lí tỉnh (thành phố) nơi các em đang sống
Mục tiêu:
Kiến thức: hiểu và nắm vững được một số đặc điểm nổi bật về địa lí của tỉnh (thành phố) nơi các em đang sống.
Kĩ năng: - Phát triển kĩ năng phân tích bản đồ, biểu đồ, số liệu thống kê;
- Thu thập, xử lí được các thông tin; viết và trình bày báo cáo về một vấn đề của địa lí địa phương;
Thái độ: bồi dưỡng cho HS tình yêu, ý thức xây dựng và bảo vệ quê hương.
47
VÍ DỤ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN (2)
Dự án: Tìm hiểu vấn đề môi trường của địa phương
Mục tiêu:
Kiến thức : Biết được những vấn đề môi trường của địa phương; nguyên nhân và hậu quả của chúng; - Biết cách thức giải quyết những vấn đề môi trường của địa phương.
Kĩ năng: - Điều tra, khảo sát địa phương; - Phân tích, đánh giá, tổng hợp tài liệu; - Viết và trình bày báo cáo về một vấn đề môi trường của địa phương.
Thái độ: - Có thái độ ứng xử với các hành vi xâm hại môi trường ở địa phương bằng cách vận động mọi người chống lại những hành vi làm tổn hại môi trường;
- Có ý thức làm cho môi trường sạch đẹp
48
VÍ DỤ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN (3)
Dự án: Trồng hoa – cây
cảnh trong vườn trường
Mục tiêu:
Học sinh lĩnh hội tri thức,kỹ năng sản xuất một số loại hoa và cây cảnh, những kiến thức cơ bản về nghề trồng hoa, cây cảnh.
Vận dụng tri thức khoa học trong sản xuất
Phát triển năng lực tổ chức sản xuất, kiến tạo vườn trường,

49
VÍ DỤ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN (3)
Gợi ý thực hiện dự án:
Học sinh cần được tham gia quyết định trồng các loài hoa, cây gì trong vườn trường,
Các nhóm tự lập kế hoạch, trồng, chăm bón và thu hoạch
Áp dụng kiến thức khoa học vào sản xuất
Tìm hiểu thị trường, hạch toán kinh tế.
Trao đổi kinh nghiệm
50

2.6. MỘT SỐ KỸ THUẬT DẠY HỌC
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC
Các kỹ thuật liên kết suy nghĩ
Lµ nh÷ng kü thuËt huy ®éng vµ phèi hîp suy
nghÜ, ý t­ëng cña c¸c thµnh viªn trong nhãm
vÒ c¸ch gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò. Sö dông trùc
c¶m vµ t­ëng t­îng; C¸c ý nghÜ xuÊt hiÖn tù
do, liªn kÕt c¸c ý t­ëng, vÝ dô kü thuËt „C«ng
n·o“
Các kỹ thuật thông tin phản hồi
51
Động não (Công não, huy động ý tưởng) là một kỹ thuật nhằm huy động những tư tưởng mới mẻ, độc đáo về một chủ đề của các thành viên trong nhóm. Các thành viên được cổ vũ tham gia một cách tích cực, không hạn chế các ý tưởng.
4 quy tắc của công não:
Không đánh giá và phê phán trong quá trinh thu thập ý tưởng của các thành viên
Liên hệ với những ý tưởng đã được trình bày
Khuyến khích số lượng các ý tưởng
Cho phép sự tưởng tượng và liên tưởng
ĐỘNG NÃO (1)
Brainstomming
52
Các bước tiến hành:
Người điều phối dẫn nhập vào chủ đề và xác định rõ một vấn đề.
Các thành viên đưa ra những ý kiến của mình
Nghỉ giải lao
Đánh giá - Lựa chọn sơ bộ các suy nghĩ, chẳng hạn theo khả năng ứng dụng:
Có thể ứng dụng trực tiếp
Có thể ứng dụng nhưng cần nghiên cứu thêm
Không có khả năng ứng dụng
?ng d?ng
Dựng trong giai do?n nhõp d? v�o m?t ch? d?
Tỡm cỏc phuong ỏn gi?i quy?t v?n d?
Thu th?p cỏc kh? nang l?a ch?n v� ý nghi khỏc nhau

ĐỘNG NÃO (2)
Brainstomming
53
Ưu điểm
Dễ thực hiện,
Không tốn kém
Sử dung được hiệu ứng cộng hưởng, huy động tối đa trí tuệ của tập thể,
Huy động được nhiều ý kiến
Tạo cơ hội cho tất cả thành viên tham gia
Nhược điểm:
Có thể đi lạc đề, tản mạn
Có thể mất thời gian nhiều trong việc chọn các ý kiến thích hợp
Có thể có một số HS „quá tích cực“, số khác thụ động

ĐỘNG NÃO (3)
Brainstomming
54
Động não viết là một hình thức biến đổi của công não.
Trong đó các ý kiến không được trình bày miệng mà được
viết ra giấy. Hình thức này yêu cầu tất cả các thành viên
cần tham gia viết ý tưởng cá nhân về chủ đề.

Cách thực hiện:
§Æt trªn bµn 1-2 tê giÊy ®Ó ghi c¸c ý tưởng, đề xuất cña c¸c thµnh viªn.
Mçi mét thµnh viªn viÕt nh÷ng ý nghÜ cña m×nh trªn c¸c tê giÊy ®ã
Khi kh«ng nghÜ thªm ®­îc n÷a th× cã thÓ tham kh¶o c¸c ý kiÕn kh¸c ®· ghi trªn giÊy cña c¸c thµnh viªn kh¸c ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn ý nghÜ.
ĐỘNG NÃO VIẾT
(Brainwriting)
55
Cụng nóo n?c danh cung l� m?t hỡnh th?c c?a cụng nóo viờt. Mỗi một thành viên viết những ý nghĩ của mình về cách giải quyết vấn đề, nhưng chưa công khai, sau đó nhóm mới thảo luận chung về các ý kiến hoặc tiếp tục phát triển.
Nhược điểm: Không nhận được gợi ý từ những ý kiến của người khác trong việc viết ý kiến riêng.
ưu điểm: Mỗi thành viên có thể trình bày ý kiến cá nhân của mình mà không bị ảnh hưởng bởi các ý kiến khác.
ĐỘNG NÃO KHÔNG CÔNG KHAI (1)
56
Động não không công khai cũng là một hình thức của động não viêt. Mçi mét thµnh viªn viÕt nh÷ng ý nghÜ cña m×nh vÒ c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, nh­ng ch­a c«ng khai, sau ®ã nhãm míi th¶o luËn chung vÒ c¸c ý kiÕn hoÆc tiÕp tôc ph¸t triÓn.
Nh­îc ®iÓm: Kh«ng nhËn ®­îc gîi ý tõ nh÷ng ý kiÕn cña ng­êi kh¸c trong viÖc viÕt ý kiÕn riªng.
­u ®iÓm: Mçi thµnh viªn cã thÓ tr×nh bµy ý kiÕn c¸ nh©n cña m×nh mµ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c ý kiÕn kh¸c.
ĐỘNG NÃO KHÔNG CÔNG KHAI (2)
57
Mỗi nhóm 6 người, mỗi người viết 3 ý kiến trên một tờ giấy trong vòng 5 phút về cách giải quyết 1 vấn đề và tiếp tục chuyển cho người bên cạnh.
Tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi người đều viết ý kiến của mình, có thể lặp lại vòng khác.
=> Tối đa là 108 đề xuất được đưa ra trong nhóm.
Con s? 6-3-5 cú th? thay d?i. Dõy l� m?t d?ng c? th? c?a k? thu?t XYZ, trong dú z,y,z l� cỏc con s? cú th? t? quy d?nh
KỸ THUẬT 635 (XYZ)
58
Kỹ thuật “bể cá” là một kỹ thuật dùng cho thảo luận nhóm, trong đó
Một nhóm HS ngồi giữa lớp và thảo luận với nhau,
Những HS khác trong lớp ngồi xung quanh ở vòng ngoài theo dõi cuộc thảo luận đó
Sau khi kết thúc cuộc thảo luận thì hs quan sát đưa ra những nhận xét về cách ứng xử của những HS thảo luận.
Trong quá trình thảo luận, những người quan sát và những người thảo luận sẽ thay đổi vai trò với nhau.
KỸ THUẬT “BỂ CÁ”
59
Kỹ thuật “ổ bi” là một kỹ thuật thảo luận nhóm, trong đó HS chia thành hai nhóm ngồi theo hai vòng tròn đồng tâm và đối diện nhau để tạo điều kiện cho mỗi HS có thể nói chuyện với lần lượt các HS ở nhóm khác.
Khi thảo luận, mỗi HS ở vòng trong sẽ trao đổi với HS đối diện ở vòng ngoài;
Sau một ít phút thì HS vòng ngoài ngồi yên, HS vòng trong chuyển chỗ theo chiều kim đồng hồ, tương tự như vòng bi quay, để luôn hình thành các nhóm đối tác mới.
KỸ THUẬT “Ổ BI”
60
Tranh luận ủng hộ – phản đối (tranh luận chia phe) là một kỹ thuật dùng trong thảo luận, trong đó đề cập về một chủ đề có chứa đựng xung đột.
Những ý kiến khác nhau và những ý kiến đối lập được đưa ra tranh luận nhằm mục đích xem xét chủ đề dưới nhiều góc độ khác nhau.
Mục tiêu của tranh luận không phải là nhằm “đánh bại” ý kiến đối lập mà nhằm xem xét chủ đề dưới nhiều phương diện khác nhau
TRANH LUẬN ỦNG HỘ VÀ PHẢN ĐỐI (1)
61
Các thành viên được chia thành hai nhóm theo hai hướng ý kiến đối lập nhau về một luận điểm cần tranh luận.
Một nhóm cần thu thập những lập luận ủng hộ, còn nhóm đối lập thu thập những luận cứ phản đối đối với luận điểm tranh luận.
Sau khi các nhóm đã thu thập luận cứ thì bắt đầu thảo luận thông qua đại diện của hai nhóm.
Sau khi các lập luận đã đưa ra thì tiếp theo là giai đoạn thảo luận chung và đánh giá, kết luận thảo luận.
TRANH LUẬN ỦNG HỘ VÀ PHẢN ĐỐI (1)
62
Tất cả các thành viên phác hoạ những
ý nghĩ đầu tiên về cách giải quyết vấn
đề trên một t? bỡa, r?i dớnh lờn b�n hay lờn tu?ng nhu m?t tri?n lóm tranh.
Trong một vòng "triển lãm tranh" mỗi một thành viên trình bày suy nghĩ của mình về cách giải quyết (giai đoạn tập hợp).
Trong giai đoạn thứ hai của việc tìm lời giải cá nhân, các phương án giải quyết tiếp tục được tìm kiếm.
Trong giai đoạn đánh giá, tất cả các phương án giải quyết được tập hợp lại và tìm phương án tối ưu.
KỸ THUẬT “PHÒNG TRANH”
63
HỎI BẰNG PHIẾU
Kartenabfrage
H?i bằng phiếu sẽ giúp thu thập ý ki?n v? những câu hỏi còn bỏ ngỏ, giúp nhận biết, sắp xếp vấn đề. Ngu?i tham gia viết những suy nghĩ của mình dưới dạng cụm từ ngắn gọn lên những miếng bỡa, sau đó ghim chúng lên bảng mềm.
Tiến trình:
Bạn hãy trình bày những câu hỏi quan trọng lên bảng ghim, lên giá treo, hoặc viết lên bảng.
Viết câu trả lời của bạn lên những miếng phiếu được phát( Nhiều nhất là 5 từ)! Bạn nhớ viết chữ in hoa.
Trên mỗi miếng phiếu bạn nhớ chỉ trình bày một ý.
Nội dung trên các miếng phiếu sẽ được đọc lên và treo những miếng phiếu đó lên bảng ghim giấy.
Thảo luận
64
Tích cực hoá
học sinh?
TRANH HÀI HƯỚC PHÊ PHÁN
65
Feedback (englisch): Thông tin phản hồi
Thụng tin ph?n h?i trong quỏ trỡnh d?y h?c l� giỏo viên và học sinh cùng nhận xét, đánh giá, đưa ra ý kiến đối với những yếu tố cụ thể có ảnh hưởng tới quá trình học tập
Mục đích là điều chỉnh, hợp lí hoá quá trình dạy và học.
THÔNG TIN PHẢN HỒI
Feedback
66
Phát
Thu
Phản hồi
Thông tin đã thu nhận
Thông tin đã phát
THÔNG TIN PHẢN HỒI
Feedback
67
Cảm thông
Có kiểm soát
Được người nghe chờ đợi
Cụ thể
Không nhận xét về giá trị
Đúng lúc
Có thể biến thành hành động
Cùng thảo luận, khách quan
ĐẶC ĐIỂM CỦA PHẢN HỒI TÍCH CỰC
Feedback
68
K? thu?t tia ch?p l� m?t k? thu?t l?y thụng tin ph?n h?i nh?m c?i thi?n tỡnh tr?ng giao tiếp và không khí học tập trong l?p h?c, thụng qua vi?c cỏc th�nh viờn l?n lu?t nờu ng?n g?n v� nhanh chúng ý ki?n c?a mỡnh v? tỡnh tr?ng v?n d?.
Quy t?c th?c hi?n:
Cú th? ỏp d?ng b?t c? th?i di?m n�o khi cỏc th�nh viờn th?y c?n thi?t v� d? ngh?
lu?t t?ng ngu?i núi suy nghi c?a mỡnh v? m?t cõu h?i dó tho? thu?n, VD: Hi?n t?i tụi cú h?ng thỳ v?i ch? d? th?o lu?n khụng?
M?i ngu?i ch? núi ng?n g?n 1-2 cõu ý ki?n c?a mỡnh
Ch? th?o lu?n khi t?t c? dó núi xong ý ki?n c?a mỡnh

PHẢN HỒI BẰNG KỸ THUẬT “TIA CHỚP”
69
K? thu?t "3 l?n 3" l� m?t k? thu?t l?y thụng tin ph?n h?i.
H?c sinh được yêu cầu cho ý kiến phản hồi về một phần nhất định nào đó ( Nội dung buổi thảo luận, phương pháp tiến hành thảo luận...)
M?i ngu?i c?n viết ra:
3 điều tốt
3 điều chưa tốt
3 đề nghị cải tiến
Sau khi thu th?p ý ki?n thỡ x? lý v� th?o lu?n v? cỏc ý ki?n ph?n h?i
KỸ THUẬT 3 X 3
Feedback
70
B?n có hiểu n?i dung h?c t?p không?
B?n có tham gia
thảo luận không
Anh, chị có thấy thoải mái trong nhóm làm việc không?
B?n có hứng thú với
nội dung không
PHẢN HỒI BẰNG KỸ THUẬT “BẮN BIA”
Feedback
71
Lược đồ tư duy (mind Mapping) là một kỹ thuật sáng tạo. Những suy nghĩ được viết ra giấy hay trên máy tính, nhằm trình bày cấu trúc tư duy cá nhân được rõ ràng (theo BUZAN)
LƯỢC ĐỒ TƯ DUY
mind Mapping
72
LƯỢC ĐỒ TƯ DUY
Mind Mapping
73
Viết một chủ đề ở giữa, hay vẽ một bức tranh ở trung tâm phản ánh về chủ đề.
Trờn m?i nhỏnh chớnh, vi?t một khái niệm, nội dung lớn của chủ đề, viết bằng CHữ IN HOA. Nhánh và chữ trên đó được vẽ và viết cùng một màu
Nhánh chính đó được nối với chủ đề trung tâm.
Chỉ sử dụng những thuật ngữ quan trọng để viết trên các nhánh.
Trên mỗi nhỏnh chính, vẽ tiếp các nhỏnh phụ để viết tiếp các suy nghĩ, nội dung ở bậc th? hai. Các từ được viết bằng chữ in thường.
Ti?p t?c nhu v?y ? cỏc t?ng b?c ti?p theo
QUY TẮC LƯỢC ĐỒ TƯ DUY
mind Mapping
74
ỨNG DỤNG LƯỢC ĐỒ TƯ DUY
mind Mapping
75
Các hướng suy nghĩ ngay từ đầu được để mở.
Các mối quan hệ của chủ đề trở nên rõ ràng.
Luôn luôn có thể bổ sung nội dung.
Sự tách biệt một khái niệm ra khỏi trung tâm theo các nhánh thể hiện rõ cấp độ của khái niệm đó trong toàn chủ đề.
ƯU ĐIỂM CỦA LƯỢC ĐỒ TƯ DUY
mind Mapping
76
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI GIỜ DẠY
77
Thế nào là
dạy học tốt?
Cấu trúc
mục đích
Cấu trúc
xã hội
Cấu trúc
phòng học
Cấu trúc nội dung
Cấu trúc
quá trình
Cấu trúc
hành động
Phần thời gian
thực học nhiều
Cấu trúc rõ ràng
Nội dung rõ ràng
Luyện tập
Trí tuệ
PP đa dạng
Môi trường
được chuẩn bị
Không khí
làm việc khuyến khích học tập
Yêu cầu kết quả rõ ràng
Khuyến khích
Cá nhân
10 ĐẶC ĐIỂM CỦA DẠY HỌC TỐT (H.Meyer 2004)
Giao tiếp có ý
nghĩa cơ bản
78
10 TIÊU CHUẨN CỦA DẠY HỌC TỐT (A.Helmke 2004)
Điều khiển lớp và sử dụng thời gian hiệu quả
Không khí giờ học thúc đẩy việc học tập
Tích cực hoá động cơ học tập một cách đa dạng
Cấu trúc rõ ràng, nội dung rõ ràng và trình bày dễ hiểu
Định hướng tác dụng (định hướng năng lực và định hướng mục tiêu)
Định hướng học sinh/ HS làm trung tâm
Khuyến khích sự học tập tích cực và tự lực
Kết hợp phù hợp các PPDH và các hình thức xã hội
Củng cố, luyện tập, vận dụng
Sử dụng nhiều thông tin phản hồi
79
KỸ THUẬT “PHÒNG TRANH”