Đổi mới phương pháp dạy Toán

1
Tập huấn
Đổi mới PPD&H môn Toán THCS
Tæ chøc bëi: Dù ¸n ph¸t triÓn THSC
B¸o c¸o viªn:….
Th¸ng 7 năm 2008
2
Giới thiệu làm quen

Trong nhóm có 15 phút để:
Giới thiệu tên, nơi công tác víi mäi ng­êi trong nhãm
Nêu lên những mong ®îi trong khóa tập huấn vµ ghi lên giấy mµu


3
Mục tiêu
Sau khoá tập huấn, học viên có khả năng:
- Tóm tắt được các nội dung cơ bản về đổi mới PPDH
- Sử dụng một số PPDH theo định hướng đổi mới
- Củng cố những hiểu biết và kinh nghiệm về sử dụng thiết bị và công nghệ thông tin trong dạy học môn Toán ở trường THCS.
- Thực hành xây dựng giáo án minh hoạ trong DH môn Toán THCS
4
NỘI DUNG
1. Định hướng đổi mới PPDH môn Toán THCS
2. Một số PPDH thường sử dụng trong môn Toán
3. Định hướng sử dụng thiết bị và ứng dụng CNTT
4. Xây dựng giáo án theo định hướng đổi mới
5
Chia nhóm học tập
Người quản gia
Bạn sẽ tìm hiểu xem nhóm cần những tài liệu gì và bạn có thể tìm ở đâu.
Bạn cần thu thập các tài liệu một cách nhanh chóng để nhóm có thể làm việc
Trong quá trình nhóm làm việc, nếu cần tham khảo hoặc sử dụng thêm tài liệu nào, bạn là người duy nhất được phép đi lấy nó.
Khi nhiệm vụ của nhóm đã hoàn thành, bạn sẽ nộp bài tập nhóm cho giáo viên và trả các tài liệu đã lấy vào đúng chỗ ban đầu.
Người cổ vũ
Bạn sẽ động viên tinh thần của nhóm trước khi bắt đầu làm việc. Ví dụ “Nào các bạn, chúng ta bắt đầu nhé!”
Khi một thành viên trong nhóm gặp khó khăn, bạn sẽ khuyến khích họ, ví dụ như “Hãy cố gắng lên, tôi biết bạn có thể làm được”
Khi cả nhóm đều gặp bế tắc, bạn có thể động viên tinh thần nhóm bằng những câu nói khích lệ “ Chúng ta có thể làm được, hãy cùng nhau suy nghĩ để…
Người giữ trật tự
Bạn sẽ đảm bảo sao cho các thành viên trong nhóm không thảo luận quá to.
Nếu các thành viên trong nhóm tranh luận gay gắt, bạn có thể yêu cầu họ nói một cách nhẹ nhàng hơn.
Nếu nhóm của bạn bị các nhóm khác làm ảnh hưởng, bạn có thể là đại diện yêu cầu nhóm đó bình tĩnh và trật tự hơn.


6
Chia nhóm học tập
Người giám sát về thời gian
Bạn sẽ phụ trách việc theo dõi đồng hồ để biết thời gian làm việc của nhóm
Ngay từ khi bắt đầu làm việc, bạn sẽ thông báo thời gian cho phép.
Khi nhóm dành quá nhiều thời gian cho một bài tập, bạn cần thông báo với các
thành viên trong nhóm,
Trong quá trình thảo luận, bạn có thể thông báo về thời gian còn lại.
Khi thời gian cho phép gần hết, bạn cần t.báo với nhóm để hoàn thành bài tập.
Người phụ trách chung
Bạn cần theo dõi để các thành viên đều ở tập trung làm việc trong nhóm
Khi có thành viên nào trong nhóm thảo luận sang vấn đề không có trong bài
tập, bạn phải yêu cầu họ quay trở lại nội dung làm việc
Bạn cũng cần đảm bảo rằng khi một người trong nhóm trình bày thì các thành
viên cònlại chú ý lắng nghe
Bạn tạo đkiện cho tất cả thành viên trong nhóm đều được trình bày và th.gia
Khi nhóm mÊt ®i sù tËp trung b¹n cÇn ®éng viªn cæ vò hä tiÕp tôc
Thư ký
Bạn sẽ chuẩn bị bút và giấy trong quá trình làm việc
Ghi lại những câu trả lời đã được thống nhất trong nhóm một cách cẩn thận và rõ ràng
7
NV1: Thảo luận trong 20`
Nhiệm vụ: Nghiên cứu định hướng đổi mới PPDH trong tài liệu, thảo luận :
1. Nêu nhữngkhó khăn khi đổi mới PPDH môn Toán THCS.
2. Đề xuất giải pháp để tiến hành đổi mới PPDH môn Toán THCS.
3. Những ý kiến khác
Kết quả trình bày trên Ao theo sơ đồ sau

8






9
Khai thác kết quả thảo luận (NV1)
Yêu cầu mỗi nhóm cử 1 đại diện lên giới thiệu về nhóm và bản thân; sau đó trình bày kết quả thảo luận
GV gợi ý hỏi/ hỏi cho rõ hơn
GV ghi nhận và biểu dương từng nhóm.
Đi đến một số thống nhất.
10
Nhiệm vụ 2:Tìm hiểu định hướng đổi mới PPDH môn Toán THCS qua tiết dạy cụ thể
Nhiệm vụ:.
1.Các PPDH đã sử dụng trong tiết học? những điểm đạt, chưa đạt, vì sao?
2. Những ý kiến khác về tiết học này?
Trình bày kết quả trên giấy A0 theo sơ đồ sau


11






HV ngồi theo nhóm 4 hoặc 6
Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ trên
Tập trung vào câu hỏi/ chủ đề
Viết câu trả lời vào ô của mình. Mỗi cá nhân làm việc trong vài phút
Chia sẻ và thảo luận câu trả lời với nhau
Cả nhóm lựa chọn câu trả lời/ câu hỏi nghiên cứu và ghi ý kiến chung của cả nhóm vào giữa tấm khăn phủ bàn





4

1 3

2



12
Khai thác kết quả thảo luận (NV2)
Yêu cầu một nhóm cử 1 đại diện lên trình bày kết quả thảo luận
Nhóm khác bổ sung
Đi đến một số thống nhất.
13
Nhiệm vụ 3 (vòng 1)
HV nghiên cứu một PPDH, trả lời các câu hỏi sau:
Anh (chị) hãy trình bày một số kinh nghiệm của mình khi vận dụng PP đó
Xây dựng một ví dụ minh hoạ cho PP đã chọn.
Trình bày ra phiếu cá nhân (A4)
14
Nhiệm vụ 3 (vòng 2)
Những HV lựa chọn cùng một PP ngồi vào thành một nhóm
Thảo luận dựa trên kết quả cá nhân đã nghiên cứu được ở vòng 1
Thống nhất các ý chính, (những điểm chung) ghi ra giấy A0.
Lựa chọn và bổ sung để hoàn thiện một ví dụ minh hoạ điển hình
Kết quả trình bày trên A0


15
Khai thác kết quả thảo luận (NV3)
Triển lãm: Các nhóm treo sản phẩm
Mỗi nhóm cử 1 đại diện đứng bên để thuyết minh, giải thích, số còn lại đi tham quan sản phẩm nhóm bạn. Ghi lại các ý kiến phản hồi (nếu cần)
Thảo luận đi đến một số thống nhất.
16
Nhiệm vụ 4: CNTT và TBDH trong môn Toán
1/ Theo Anh (Chị), để đạt kết quả cao khi sử dụng thiết bị dạy học cần tiến hành những công việc gì?
2/ Theo Anh (Chị), những trường hợp nào nên thiết kế bài giảng điện tử để hỗ trợ dạy học?
3/ Các bước tiến hành khi thiết kế bài giảng điện tử để hỗ trợ dạy học
Kết quả trình bày trên A0

17
Khai thác kết quả thảo luận (NV4)
Yêu cầu mỗi nhóm cử 1 đại diện lên trình bày kết quả thảo luận
GV gợi ý hỏi/ hỏi cho rõ hơn
GV ghi nhận và biểu dương từng nhóm.
Đi đến một số thống nhất.
18
Thiết kế giáo án theo định hướng đổi mới
a. Cấu trúc:
Tên bài học
1. Mục tiêu: Kiến thức, kỹ năng, thái độ.
2. Chuẩn bị: của GV và HS
3. Các PP cơ bản: ...
4. Các HĐ dạy học: HĐ1; HĐ2;...
Hướng dẫn tự học
19
b. Các kĩ năng cần có:
Xác định mục tiêu
Lựa chọn thiết bị đồ dùng DH
Lựa chọn PPDH chính
Xây dựng các HĐ DH tương thích với nội dung, mục tiêu và điều kiện học tập
20
Lưu ý khi xác định mục tiêu

. Mục tiêu nêu lên những gì HS sẽ đạt được khi kết thúc bài học
. Mục tiêu mô tả kết quả hoặc hành vi HS đạt được
. Cần viết mục tiêu một cách đơn giản, dễ hiểu.
. Không nên đưa quá nhiều mục tiêu.
. Mục tiêu cần được coi là định hướng (về PP, cách thức tổ chức HĐ) cho bài học
. Đảm bảo mục tiêu xác định phải đạt tiêu chuẩn: SMART
21
I/Tiêu chuẩn mục tiêu
Cụ thể
Đo được
Có thể đạt được
Thực tế (đáp ứng nhu cầu thực tế)
Có khung thời gian
II/ Mức độ nhận thức:
Biết
Hiểu
Vận dụng
22
Nhiệm vụ 5: Phân loại các động từ thể hiện các mức độ nhận thức
Lựa chọn các động từ ghi trên các thẻ giấy
Dán vào cột tương ứng với các mức độ nhận thức
Nhóm nào nhanh nhất và chính xác nhất sẽ được phần thưởng
23
Nhiệm vụ 6: Thực hành xây dựng giáo án
Lựa chọn một nội dung trong Toán THCS
Xác định đúng mục tiêu bài học theo chuẩn kiến thức kỹ năng
Vận dụng các PPDH tích cực, xây dựng những hoạt động dạy học nhằm đạt được mục tiêu bài học .
Kết quả trình bày trên A0
24
Khai thác kết quả thảo luận (NV6)
Triển lãm: Các nhóm treo sản phẩm
Mỗi nhóm cử 1 đại diện đứng bên để thuyết minh, giải thích, số còn lại đi tham quan sản phẩm nhóm bạn.
Tập trung vào một số nội dung:
Xác định mục tiêu bài học đã đúng chưa?
Lựa chọn các PPDH đã thực sự phù hợp với mục tiêu và nội dung bài học chưa?
Các bước tổ chức tốt chưa? Cần có thay đổi gì không?
Các câu hỏi khác?
Thảo luận đi đến một số thống nhất.
25
Một số lưu ý
- Nhiệm vụ phù hợp với mục tiêu và nội dung DH
- Chia nhóm không quá đông; có thể giữ nguyên hoặc thay đổi .
- Khai thác triệt để kết quả thảo luận nhóm, y/cầu tóm tắt quá trình
- Khen ngợi các ý kiến, có thể bổ sung hoặc hỗ trợ nhưng ko phủ nhận
- Tóm tắt ND cần phải học qua thảo luận nhóm và nên sử dụng một phần kết luận của HS trong bản tóm tắt này.
- Sản phẩm có thể dùng trang trí lớp học hoặc theo chủ đề phân môn.

26
a. Vì sao cần đổi mới PPDH
Thực trạng dạy và học
Yêu cầu xã hội
Hướng tới học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động


27
b. Đặc trưng của đổi mới PPDH
DH thông qua tổ chức các HĐ học tập của HS
DH chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
Tăng cường học tập cá thể, phối hợp học tập hợp tác
Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò
28
b. DHTC là gì?
Là một quan điểm giáo dục, một cách tiếp cận quá trình DH theo hướng TC hoá HĐ học tập của HS, chi phối tất cả các thành tố của quá trình DH : Mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, tổ chức, đánh giá.
Phương pháp DH TC chỉ một nhóm các PPDH theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của HS, là cách dạy hướng tới việc học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động.
DH tích cực kế thừa, phát triển những ưu điểm của các PPDH truyền thống (PP dùng lời, PP trực quan, PP thực hành). Vận dụng một số PPDH mới: PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề; PPDH hợp tác nhóm, vấn đáp tìm tòi,...
29
c. Yêu cầu với GV và HS
GV giữ vai trò chỉ đạo

Là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn các HĐ học tập theo cá nhân, theo nhóm
Khuyến khích, gợi mở, giao bài tập theo đúng trình độ và nhu cầu học tập của HS
HS giữ vai trò chủ động, tích cực.
Làm việc cá nhân, theo nhóm để tự lực xây dựng kiến thức, hoàn thành bài tập
Có cơ hội làm việc với các đồ dùng học tập, được thực hành, được tự đánh giá, tự điều chỉnh, qua các sản phẩm/ kết quả học tập của cá nhân hoặc nhóm học tập.

30
d. Điêù kiện
Nâng cao trình độ, năng lực SP của GV
HS tích cực, tự giác trong học tập
Đổi mới chương trình, SGK
Đồ dùng, thiết bị DH theo quy định.
Đổi mới kiểm tra đánh giá HS, GV
Đổi mới công tác chỉ đạo của CBQL các cấp
31
Mô hình ba bình diện của PPDH

PP vÜ m«


PP Cô thÓ


PP VI M¤
Quan điểm DH
PPDH
Kĩ thuật DH
32
1.Quan điểm DH:
DH lấy HS-TT; DH TC; DH khám phá; DH theo lý thuyết tình huống; DH phân hoá;.
2. PPDH:
PP thuyết trình tích cực; PP thực hành; PP thí nghiệm; PP gợi mở vấn đáp; PP phát hiện và giải quyết vấn đề; PP nhóm; PP DH theo góc, DH theo hợp đồng; DH theo dự án,.
3.Kỹ thuật DH:
Đặt câu hỏi; quan sát; lắng nghe; phản hồi; hỗ trợ; khuyến khích; trò chơi; bài tập tình huống; mảnh ghép; khăn phủ bàn; đánh giá; sơ đồ tư duy, tranh ảnh,thẻ giấy.
33
NV2:Thảo luận: 10 phút
Hãy chia sẻ những kinh nghiệm của thầy/cô về DH theo nhóm:
ưu điểm?
Hạn chế?
Hướng khắc phục?
Hãy trình bày trên giấy A4
34
2.PPDH hợp tác nhóm
2.1. Mục đích sử dụng:
Khuyến khích sự tham gia suy nghĩ và phát biểu tích cực của HS
Cơ hội tham gia nhiều hơn, tự tin hơn
Vấn đề đưa ra cần được bàn luận sâu sắc và kỹ lưỡng
Sử dụng nhiều kiến thức, kinh nghiệm để giải quyết / sáng tạo ý tưởng mới.
2.2. Các bước tiến hành:
Bước 1: Làm việc chung cả lớp
Bước 2: Làm việc theo nhóm
Bước 3: Thảo luận tổng kết trước lớp
35
2.3. Các cách chia nhóm
a) Đếm số thứ tự
b) Chia theo vị trí ngồi
c) Chia theo sở thích (phong cách học)
d) Chọn nhóm trưởng
e) Chọn nhóm viên
36
2.4. Xây dựng phiếu học tập
*) Hình thức:
- Diễn đạt chính xác, rõ ràng, dễ hiểu, ngắn gọn.
- Đa dạng, phong phú
*) Cấu trúc:
Nhiệm vụ
PP tiến hành
Kết quả, sản phẩm

*) Nội dung:
- Nhiệm vụ phù hợp với mục tiêu DH cụ thể
- Nhiệm vụ có tính đa dạng; tính khái quát
- Nhiệm vụ có mức độ phức tạp nhất định cần sử dụng kiến thức, kinh nghiệm của mỗi người và sự trao đổi thảo luận của cả nhóm.

37
2.5 Tổ chức nhóm
- Người giám sát về thời gian
- Thư ký
- Người phụ trách chung (nhóm trưởng)
- Người quản gia
- Người cổ vũ
- Người giữ trật tự.
Mục đích: Tăng cường ý thức cá nhân trong cộng đồng cùng nhau giải quyết một nhiệm vụ học tập đề ra. Có thể thay đổi sau một thời gian nhằm khuyến khích và nâng cao các kĩ năng trong mỗi HS.
38
2.7. Điều hành & quản lý HĐ nhóm
"Quan sát thường xuyên, hỗ trợ kịp thời,,
- Kiểm tra xem thư ký đã viết được những gì?
- HS hiểu đề bài có đúng không?
- HS có bỏ sót điểm gì quan trọng không?
- Hỏi xem HS có thắc mắc gì không?
- Đưa ra chỉ dẫn ngắn gọn, kịp thời, phù hợp
- Đưa thêm những gợi ý nhằm mở rộng, đào sâu
Lưu ý lỗi: GV không quan tâm, quan sát, hỗ trợ HS hoặc quá quan tâm vào một nhóm sẽ báo cáo vì mong nhận được câu trả lời hoàn hảo.
39
2.8. Tổng kết hoạt động nhóm
a) Một nhóm báo cáo nhóm khác bổ sung
b) Tất cả các nhóm cùng báo cáo
c) Triển lãm. hội trợ
d) Báo cáo tóm tắt
e) Biểu diễn kết quả
40
Lưu ý
- Nhiệm vụ phù hợp với mục tiêu và nội dung DH
- Chia nhóm không quá đông; có thể giữ nguyên hoặc thay đổi .
- Khai thác triệt để kết quả thảo luận nhóm, y/cầu tóm tắt quá trình
- Khen ngợi các ý kiến, có thể bổ sung hoặc hỗ trợ nhưng ko phủ nhận
- Tóm tắt ND cần phải học qua thảo luận nhóm và nên sử dụng một phần kết luận của HS trong bản tóm tắt này.
- Sản phẩm có thể dùng trang trí lớp học hoặc theo chủ đề phân môn.

41
Hạn chế
- Các nhóm có thể đi chệch hướng
- Một số HS trở thành "hành khách", để mặc bị dẫn dắt.
- Cả nhóm (lớp) có thể thành "bù nhìn"
42
Lời kết
Nếu sử dụng các bài tập được thiết kế chu đáo và quản lý trên lớp tốt thì có thể khắc phục được hầu hết các khó khăn khi DH theo nhóm. Tuy nhiên cũng như tất cả các PPDH khác, HĐ nhóm sẽ không có tác dụng gì khi bị áp dụng cứng nhắc, quá thường xuyên hay quá dài. GV cần phải làm rõ mục tiêu của mình và đảm bảo là HĐ nhóm là cách tốt nhất để đạt được mục tiêu DH.
Sau đây chúng ta cùng chia sẻ một số biện pháp hỗ trợ HS trong học tập
43
Trò chơi: "Thày - trò"
Thành phần: 2 người: "Thày" -"trò"
Cách chơi: 2 người ngồi quay lưng vào nhau.
"Thày":
- Nhiệm vụ: Nói để trò vẽ được biểu đồ
- Yêu cầu: Có biểu đồ về một cấu trúc mà trò phải vẽ; Thày chỉ được nói những câu lệnh liên tiếp cho trò biết cách vẽ lại cấu trúc đó
"Trò":
- Nhiệm vụ: nghe để vẽ được biểu đồ như của thầy
- yêu cầu: Trò im lặng thực hiện vẽ qua những thông tin nghe được. Không được nói hay nêu bất cứ câu hỏi nào

44
Kết luận
DH là một quá trình 2 chiều; quá trình này sẽ thất bại, trừ khi:
HS có thể đề nghị GV giải thích những chỗ còn mập mờ hay làm rõ những khó khăn
GV có được thông tin phản hồi nhất định về mức độ hiểu của HS.
Thay vì kể cho HS nghe, hãy đặt câu hỏi

45
Trò chơi: Be, Síu; Túm
Cách chơi: Cả lớp cùng đứng vòng tròn. đếm số liên tiếp bắt đầu từ 1, sao cho các số: 3, 6, 8 được đọc chệch thành be, síu, túm.
Nếu đọc sai bị dán râu; và bắt đầu lại từ số1
46
Phân tích
Hỏi những người mắc lỗi: Có hiểu luật chơi không? Vì sao lại sai? (thói quen) Làm như thế nào để không sai nữa? (chơi nhiều, thực hành nhiều)
KL: việc thay đổi thói quen hành vi của mỗi người là rất khó khăn; Từ kiến tức có được (khả năng biết) đến kĩ năng thực hiện (Khả năng biết làm và làm thành thạo) luôn có một khoảng cách, để rút ngắn khoảng cách này, chúng ta chỉ có mỗi một cách là thực hành vận dụng càng nhiều càng tốt.