độc chất học môi trường

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN

Chuyên đề
BENZEN VÀ TOLUEN
TS Bùi Tấn Anh
Võ Nguyễn Thành Đôi 2102240
Nguyễn Duy Long 2102261
Nguyễn Thị Thu Ngân 2102273
Nguyễn Hải Yến 2102318
Nguyễn Thị Cẩm Loan 2102259
NỘI DUNG
I/ Sơ lược lịch sử
II/ Khái quát cấu trúc và tính chất
III/ Ứng dụng
IV/ Tác động
V/ Các dẫn xuất
I/ Sơ lược lịch sử
Benzen
1825 Michael Faraday tìm ra khi ngưng tụ khí thắp sáng.
1833 Eilhard Mitscherlich điều chế từ kali benzoat (C6H5COOK).
1845 Charles Mansfield, điều chế từ chưng cất nhựa than đá.
1861 August Kekulé người Đức mới đưa ra công thức cấu tạo.

Toluen
Đây là 1 đồng đẳng của benzen
Toluen có được từ chưng cất nhựa than đá hoặc cho benzen phản ứng với metylclorua có axit Lewis.
II/ Khái quát về cấu trúc và
tính chất
Benzen là chất lỏng dễ bay hơi, không phân cực.
Toluen là chất lỏng trong suốt không màu, độ bay hơi cao, có mùi thơm nhẹ, không tan trong cồn, ether, acetone và hầu hết  các dung môi hữu cơ khác, tan ít trong nước.
Benzen và Toluen là 2 dung môi hoà tan nhiều chất hữu cơ và là những chất có tính độc.
Chất dẻo
Phẩm nhuộm
Dược phẩm
Thuốc nổ
Giải khát
Dung môi
Thuốc trừ sâu
BENZEN
III/ Ứng dụng
Ứng dụng của benzen
Ứng dụng của toluen.
+ Sơn bề mặt: Sơn tàu biển, sơn xe, hòa tan một số thành phần trong chất tẩy rửa…
+ Keo dán: keo dán cao su, xi măng cao su
+ Phụ gia nhiên liệu làm tăng chỉ số octane trong xăng dầu
+ Sản xuất thuốc nhuộm
+ Dùng  trong ngành Y khoa
+ Sản xuất Nước hoa, mực in…











Thùng sơn toluen
IV/ Tác động
1/ Tác động môi trường
a) Tác động môi trường không khí
Nguồn tự nhiên: sự rò rỉ dầu thô, cháy rừng.
Nguồn nhân tạo: khí từ nhà máy thuốc lá, khói thải từ xe cộ, nhiên liệu chạy động cơ, phát thải từ công nghiệp, lò luyện kim, các nhà máy nhiệt điện sử dụng than cốc, nhà máy hoá dầu, các nhà máy xử lý nước thải, công nghiệp xăng dầu.
Bảng số liệu thống kê 1984
Phản ứng giữa benzen và acid nitric trong các lớp sương được nghi ngờ liên quan sự tạo thành sương mù quang hoá.


Sản phẩm phản ứng của benzen với NO là nitrobenzen, o-và p-nitrophenol; 2,4-và 2,6-dinitrophenol có thể gây hại cho sức khoẻ con người
b) Tác động môi trường nước
Nguồn gốc:
+ Nước thải công nghiệp, từ bãi rác và từ những vùng đất nhiễm bẩn.
+ Sự rò rỉ dầu, sự cố đường ống dẫn dầu, tàu chở dầu và các sự cố trong quá trình vận chuyển benzen.
+ Các loại tro, chất thải có chứa benzen có thể được nước mưa lôi cuốn vào các nguồn nước mặt hay thấm dần vào đất đến tầng nước ngầm.
Tác động
+ Một phần trả lại không khí
+ Tác động đến quần thể vi sinh vật trong nước
+ Phân hủy thành các sản phẩm độc như: phenol, xylene, toluen
c) Tác động môi trường đất
Nguồn gốc:
+ Chất thải công nghiệp, thùng chứa benzen được thải bỏ, rò rỉ dầu từ các bồn ngầm trong đất.
+ Benzen thâm nhập vào môi trường đất chủ yếu thông qua dạng dung dịch, dạng hoà tan trong nước hoặc các dung môi khác
. Ở bang Virginia Mỹ xấp xỉ 200,000 gallon chất hydrocacbon lỏng đã thải ra từ các thùng nhiên liệu ở trong đất. Toàn nước Mỹ, Benzen thải vào trong đất là khoảng 364 pound chiếm tỉ lệ 3.6% (1993).
Tác động: Do tính chất bay hơi và được vi sinh vật phân hủy  không tồn lưu lâu trong đất. Tuy nhiên còn phụ thuộc vào nhiều nhân tố khác (hàm lượng benzen và điều kiện cho vi sinh vật phân hủy…)
2/ Tác động đến con người
Các con đường phơi nhiễm
+ Hô hấp
+ Đường miệng
+ Qua da
+ Tác động tổng hợp

Nhiễm độc
+ Nhiễm độc cấp tính: Gây đau đầu, chóng mặt, nặng thì mê man, co giật…
+ Nhiễm độc mãn tính: Rối loạn tiêu hóa, rối loạn thần kinh, rối loạn huyết học (thiếu máu nhẹ, có khuynh hướng xuất huyết, thời gian chảy máu kéo dài)
Quá trình biến đổi khi vào cơ thể của Benzen
Quá trình biến đổi khi vào cơ thể của Toluen
V/ Các dẫn xuất
Một số dẫn xuất


+Phẩm nhuộm, thuốc nổ (axit picric).
+Sát trùng, tẩy uế, chất diệt nấm mốc (ortho và para - nitrophenol…)


Phenol
Phenol
Phenol
Phenol rất độc, gây bỏng nặng khi rơi vào da.
Phenol
Ứng dụng
+Công nghiệp chất dẻo: nhựa phenol formaldehyde.
+Công nghiệp tơ hóa học: tơ polyamide
Tạo thành khi cho benzen tác dụng với anhiđrit axetic hoặc axetyl clorua có nhôm clorua làm xúc tác; oxi hoá etyl benzen.
Ứng dụng
+ Sản xuất nước hoa.
+ Làm dung môi
+ Làm chất trung gian để tổng hợp dược phẩm.
+ Ngoài ra còn có tác dụng trợ ngủ
Anizol
Là acid cacboxylic thơm 
đơn giản nhất.

Ứng dụng
+ Axít yếu này và các muối của nó được sử dụng làm chất bảo quản thực phẩm.
+ Tổng hợp nhiều chất hữu cơ khác
Là amine thơm đơn giản
và quan trọng nhất, độc,
mùi khó chịu, dễ cháy.

Ứng dụng
Sản xuất PU (poly ure).
Anilin
Acid benzoic
Là chất lỏng không màu,
không tan trong nước,
dễ bay hơi và có vị hơi ngọt,
khi đậm đặc thì có mùi
khó chịu.
Ứng dụng
Styren là chất được dùng
để sản xuất polystyren và
nhiều polyme khác.
Thuốc hạ sốt và giảm đau, không tác dụng phụ nhưng khi dùng liều cao (>4g/ngày) sau thời gian tiềm tàng 24 giờ, xuất hiện hoại tử tế bào gan có thể tiến triển đến chết sau 5-6 ngày.
Styren
Paracetamol (acetaminophen)
Rò rỉ dầu
Ảnh hưởng động vật thủy sinh
Nhiễm độc xăng dầu
Làm nail

Phát hiện trong nước giải khát
có chứa hàm lượng benzen cao
gây ung thư
KẾT LUẬN
Tóm lại benzen và dẫn xuất của nó có khả năng gây độc rất lớn đối với cơ thể .
Biện pháp phòng chống.
+ Biện pháp kỹ thuật
+ Biện pháp cá nhân
+ Biện pháp an toàn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. LÊ HUY BÁ, Độc học môi trường, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Tp.Hồ Chí Minh, 2002
2. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG ANH, Độc học Môi trường, Đại học Bách khoa, 2007
3. TRỊNH THỊ THANH, Độc học Môi trường và sức khỏe con người, Nhà xuất bản Đại học Quốc Gia Hà Nội, 2003
Các địa chỉ web truy cập:
http://vi.wikipedia.org/wiki/Benzen#T.C3.ADnh_ch.E1.BA.A5t
http://www.vnexpress.net