Dia li lop 6

QÚA TRÌNH ĐỊA CHẤT CỦA MACMA
(Tiết 13)
Khái quát về macma
Macma là những vật chất nóng chảy trong tự nhiên. Thành phần chủ yếu là các hợp chất silicat có nhiệt độ cao, áp suất rất lớn khiến các chất bốc hơi được giữ lại và hoà tan trong macma.
* Độ nhớt: Là thông số đại diện cho ma sát trong của dòng chảy macma. Khi các dòng macma sát kề có tốc độ chuyển động khác nhau, ngoài sự va đập giữa các phần tử vật chất còn có sự trao đổi xung lượng giữa chúng. Những phần tử trong dòng chảy có tốc độ cao sẽ làm tăng động năng của dòng có tốc độ chậm và ngược lại phần tử vật chất từ các dòng chảy chậm sẽ làm kìm hãm chuyển động của dòng chảy nhanh.
Độ nhớt thể hiện tính linh động của macma.
Độ nhớt phụ thuộc vào thành phần, nhiệt độ và áp xuất macma.
Độ nhớt ảnh hưởng đến sự di chuyển và quá trình kết tinh khoáng vật.
Độ nhớt phụ thuộc vào yếu tố nào
của macma?

Độ nhớt ảnh hưởng đến macma như thế nào?
* Thành phần: Các chất không bốc hơi, chất bốc hơi và một số nguyên tố như Cl, Br, F…
* Nhiệt độ: dao động khoảng 800-900oC.
* Phân loại:
Macma
Nguyên
sinh
Macma
Chuyển
sinh
Macma
axit
Macma
mafic
Macma
Siêu
mafic
Thành phần này có ảnh hưởng gì đến quá trình địa chất của macma.
So sánh sự khác nhau giữa macma
nguyên sinh và chuyển sinh.
2. Các quá trình địa chất của macma
2.1. Quá trình phân dị
Có 3 giai đoạn
Phân dị
kết tinh
Khí hoá
Nhiệt hoá
Gồm 3 quá trình: Phân dị, xâm nhập-biến chất
và phun trào
Những khoáng vật kết tinh ở nhiệt độ cao
sẽ kết tinh trước còn khoáng vật kết tinh
ở nhiệt thấp sẽ kết tinh thành tinh thể.
Các chất khí tác dụng với các vật chất còn lại
trong macma tạo thành khoáng vật mới.
Hơi nước ngưng đọng lại tác dụng với vật chất còn lại
hoặc khoáng vật tạo thành giai đoạn trước,
thành khoáng vật mới
Đặc điểm chung của 3 giai đoạn phân dị.
2.2. Quá trình biến chất và xâm nhập
Macma gây biến chất, xô ép làm thay đổi thế nằm hoặc làm đá xung quanh nứt vỡ.
Macma di chuyển gần mặt đất qua các khe nứt dừng lại nguội đi.
2.3. Quá trình phun trào (núi lửa)
Khái niệm và phân loại
Núi lửa là quá trình macma phun trào lên khỏi mặt đất.
Phân loại:
+ Dựa vào phân bố, hình dạng miệng, quá trình phun trào chia ra: núi lửa trung tâm và núi lửa khe nứt.
+ Dựa vào thời kì hoạt động có núi lửa hoạt động và núi lửa đã tắt
b. Quá trình phun trào, các sản phẩm và các kiểu phun trào
* Quá trình phun trào: 4 giai đoạn
* Các sản phẩm:
Sản phẩm khí: Fumaron, Sonfata (lưu huỳnh), Cacbonnic, Cacbuahidro.
Sản phẩm rắn: Tro, cát, bom, Lapili.
Sản phẩm lỏng: hợp chất silicat nóng chảy.
* Các kiểu phun trào: Có 8 kiểu đặc trưng.
Kiểu Kratakau
Kiểu Hawaii
Kiểu dưới biển
Kiểu Vêduyvơ
Kiểu Trumboli
3. Phân bố núi lửa
* Trên thế giới
- Vành đai Thái Bình Dương
Vành đai Địa trung hải xuyên Á
Vanh đai Đại Tây dương
Vành đai dải phía đông châu Phi
* Việt Nam
ĐỘNG ĐẤT
Khái niệm và phân loại
1.1. Khái niệm

1.2. Phân loại
- Động đất do trượt đất, sụt trần hang.
Động đất do núi lửa.
Động đất do hoạt động kiến tạo.
Động đất là những rung động xảy ra bên trong hay bên trên bề mặt
vỏ trái đất với cường độ khác nhau, lan truyền trên một diện tích
rộng lớn.
So sánh 3 loại động đất trên.
2. Sự di chuyển và phân bố cường độ sóng chấn động
Tâm động đất: nơi phát sinh chấn động.
Tia chấn động: Sóng chấn động được lan truyền từ tâm. Tốc độ lan truyền khác nhau trong môi trường khác nhau (sóng dọc).
Các tia chấn động đều bị uốn cong khi ra tới bề mặt đất.
Có tâm ngoài và tâm đối.
Sóng chấn động tổng hợp là có sự giao thoa của sóng mặt với sóng dọc và ngang tại mỗi điểm.
Cường độ chấn động lớn nhất ở tâm ngoài.
Bề mặt trái đất không nhận được sóng chấn động gọi là bóng râm động đất.

3. Phân bố
* Trên thế giới
- Vành đai thái Bình Dương
Vành đai Địa Trung Hải xuyên Á.
* Việt Nam