ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI VĂN HÓA CẤP TIỂU HỌC NĂM HỌC 2009 - 2010 MÔN TIẾNG VIỆT

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI VĂN HOÁ CẤP TIỂU HỌC
NĂM HỌC 2009 – 2010
MÔN TIẾNG VIỆT

Câu 1 :
Em hãy chia các từ sau đây thành hai nhóm: Từ láy và từ ghép?
nhí nhảnh, cần mẫn, tham lam, tươi tốt, lất phất, đi đứng.
xanh xám, xanh xao, âpa úng, ấp ủ, cuống quýt, cồng kềnh
Dựa vào đâu để em chia như thế?
Câu 2: Phân các câu dưới đây thành hai loại: Câu đơn và câu ghép? Chỉ ra bộ phận C-V của câu mà em cho là câu đơn.
a)Trên các trảng rộng và chung quanh những lùm bụi thấp mọc theo các lạch nước, ta có thể nghe tiếng vù vù bất tận của hàng nghìn loại côn trùng có cánh không ngớt bay đi bay lại trên những bông hoa nhiệt đới sặc sỡ.
(Theo Đoàn Giỏi)
b) Một vài giọt mưa loáng thoáng rơi trên chiếc khăn quàng đỏ và mái tóc xoã ngang vai của Thuỷ; những sợi cỏ đẫm nước lùa vào dép Thuỷ làm cho bàn chân nhỏ bé của em ướt lạnh. (Theo Lưu Quang Vũ)
c) Cây chuối cũng ngủ, tàu lá cũng lặng đi như thiếp vào trong nắng.
(Theo Băng Sơn)
d) Trong im ắng, hương vườn thơm thoảng bắt đầu rón rén bước ra, và tung tăng trong gió nhẹ, nhảy trên cỏ, trườn theo thân cành. (Theo Phạm Đức)
Câu 3:
Em hãy rút gọn câu văn dưới đây thành một câu chỉ còn chủ ngữ chính và
vị ngữ chính?
Từng đợt sóng như những con mãnh thú hung dữ lồng lộn, gầm rú, gào thét cuốn phăng đi bao nhà cửa, ruộng đồng, làng mạc của những người dân suốt đời lam lũ...
(Theo Chu Văn)
b) Hãy so sánh nghĩa của câu đã cho và câu sau khi em đã rút gọn theo yêu cầu trên?
Câu 4: “Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã thẳng như chông lạ thường
Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con”.
(Tre Việt Nam -Nguyễn Duy)
Em thấy đoạn thơ trên có những hình ảnh nào đẹp? Hãy nêu ý nghĩa đẹp đẽ và sâu sắc của những hình ảnh đó.
Câu 5:
“Tuổi học trò gắn liền với những cảnh đẹp của quê hương: Dòng sông với những cánh buồm nâu rập rờn trong nắng sớm; Cánh đồng bát ngát thẳng cánh cò bay đang bước vào vụ gặt; Hàng cây ríu rít tiếng chim bên con đường làng thân thuộc in dấu chân quen. Tất cả! Tất cả đã trở thành tình yêu quê hương trong em. (Theo Võ Quảng)
Em hãy viết đoạn văn (15-20 dòng) tả lại một trong những cảnh đẹp đó.


HƯỚNG DẪN HỌC SINH GIẢI ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI VĂN HOÁ MÔN TIẾNG VIỆT
Câu 1:
a) Chia thành các nhóm như sau:
+Từ láy: nhí nhảnh, lất phất, xanh xao, ấp úng, cồng kềnh, cuống quýt.
+Từ ghép: cần mẫn, tham lam, tươi tốt, đi đứng, xanh xám, ấp ủ.
(Giải thích thêm: cần mẫn, tham lam là từ ghép Hán - Việt; cần mẫn (các tiếng có quan hệ về nghĩa); tham có nghĩa là tham ô, lòng tham vô đáy…; lam (gốc là lạm-lạm dụng) có nghĩa là không phải của mình nhưng muốn vơ vét vào cho mình. Lam có nghĩa như THAM nhưng không thông dụng bằng và không dùng nhiều như từ ghép tham lam).
b) Dựa vào khái niệm của từ láy và từ ghép:
+ Từ ghép có hai tiếng (hoặc nhiều tiếng) đều có nghĩa được ghép lại với nhau.
+ Từ láy là từ có sự hoà phối âm thanh có tác dụng tạo nghĩa.
Câu 2:
*Câu a và câu d là câu đơn.
Câu b và câu c là câu ghép. Đó là :
b) Một vài giọt mưa loáng thoáng rơi trên chiếc khăn quàng đỏ và mái tóc xoã ngang vai của Thuỷ; những sợi cỏ đẫm nước lùa vào dép Thuỷ làm cho bàn chân nhỏ bé của em ướt lạnh.
c) Cây chuối cũng ngủ, tàu lá cũng lặng đi như thiếp vào trong nắng.
*Chỉ ra bộ phận C-V của các câu đơn:
a)Trên các trảng rộng và chung quanh những lùm bụi thấp mọc theo các lạch nước, ta / có thể nghe tiếng vù vù bất tận của hàng nghìn loại côn trùng có
CN VN
cánh không ngớt bay đi bay lại trên những bông hoa nhiệt đới sặc sỡ.
Trong im ắng, hương vườn thơm thoảng / bắt đầu rón rén bước