Đề cương ôn tâp năm (2011-2012)

ĐỀ ƠN THI HKI - 6
Năm học: 2011-2012
A/ Phần Văn:
I. Các khái niệm:

Truyện truyền thuyết
Truyện cổ tích
Truyện ngụ ngôn
Truyện cười

- Là loại truyện dân gian, kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ.
- Truyện thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
- Truyện thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
- Là loại truyện dân gian, kể về cuộc đời của một số nhân vật quen thuộc (nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch, nhân vật là động vật.
- Truyện thường có yếu tố hoang đường.
- Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đối với cái xấu, sự công bằng đối với sự bất công.
- Là loại truyện dân gian, kể bằng văn xuôi hoặc văn vần.
- Truyên mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.
 Là loại truyện dân gian, kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống, nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.


II.Tên các văn bản theo những thể loại văn học:

Truyện truyền thuyết
Truyện cổ tích
Truyện ngụ ngôn
Truyện cười

- Con Rồng, cháu Tiên
- Bánh chưng, bánh giầy
- Thánh Gióng
- Sơn Tinh, Thủy Tinh
- Sự tích Hồ Gươm
- Thạch Sanh
- Em bé thông minh

- Ếch ngồi đáy giếng
- Thầy bói xem voi
- Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng
- Treo biển
- Lợn cưới, áo mới


III. Sự giống nhau và khác nhau:
Truyện truyền thuyết và truyện cổ tích:

Giống nhau
Khác nhau


Truyền thuyết
Cổ tích

- Đều có yếu tố tưởng tượng kì ảo.
- Các nhân vật chính có sự ra đời khác thường, tài năng kì lạ.
- Kể về nhân vật, sự kiện lịch sử.
- Thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.
- Người nghe tin vào câu chuyện
- Kể về những nhân vật quen thuộc.
- Thể hiện ước mơ, niềm tin cái thiện chiến thắng cái ác.
- Người nghe không tin vào câu chuyện.


Truyện ngụ ngôn và truyện cười

Giống nhau
Khác nhau


Truyện ngụ ngôn
Truyện cười

- Đều có yếu tố gây cười.
- Nhằm một mục đích nhất định
 Để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy người đời
 Để mua vui hoặc phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội.


IV. Nội dung và nghệ thuật các văn bản đã học:

Thể loại
Tên văn bản
Nội dung
Nghệ thuật


Con Rồng, cháu Tiên
Truyện Con Rồng cháu Tiên nhằm giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi và thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt.
Có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo (như hình tượng các nhân vật thần có nhiều phép lạ, hình tượng bọc trăm trứng…)


Bánh chưng, bánh giầy
- Giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy; phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp buổi đầu dựng nước; đề cao lao động, đề cao nghề nông; thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, tổ tiên của nhân dân ta,
- Truyện còn suy tôn tài năng, phẩm chất con người trong việc xây dựng đất nước.
- Sử dụng chi tiết tưởng tượng, kì ảo.
- Lối kể chuyện theo trình tự thời gian


Thánh Gióng
- Ca ngợi hình tượng người anh hùng đánh giặc, tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, đoàn kết, tinh thần anh dũng, kiên cường của dân tộc ta.
- Ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước; thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm
- Xây dựng người anh hùng mang màu sắc thần kì, chi tiết kì ảo.
- Cách thức xâu chuỗi những sự kiện lịch sử trong quá khứ với những hình ảnh thiên nhiên, đất nước.


Sơn Tinh, Thủy Tinh
- Giải thích hiện tượng mưa bão, lũ lụt xảy ra ở đồng bằng Bắc Bộ thuở các vua