Dạy học Powerpoit

Bài giảng điện tử
GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH
BÀI 3- TIN HỌC LỚP 10
Bước 1: Xác định mục tiêu bài học
Kiến thức:
Mô tả được các tính năng cơ bản của các bộ phận chủ yếu và các thiết bị của máy tính
Kĩ năng:
Nhận biết các bộ phận chủ yếu của MTĐT do quan sát
Làm quen và tập một số thao tác sử dụng chuột và bàn phím
Học xong bài này học viên:
Bước 2: Xác định trọng tâm, kiến thức cơ bản
N1: Mô tả tính năng các bộ phận chủ yếu của MTĐT
N2: Thực hành quan sát và tập một số thao tác về chuột, bàn phím
N3: Kiểm tra đánh giá các mục tiêu của bài
Bước 3: Xây dựng kịch bản
Kí hiệu
M Modun( một bài học, một chương, một giáo trình vvv… )
N Nội dung
T Hoạt động của thầy
S Hiển thị của màn hình
H Hoạt động của học sinh
Q Câu hỏi phản hồi
M = N + T + S + H + Q
Cấu trúc kịch bản
Mở bài
Giảng bài mới
* Các tính năng của các bộ phận chủ yếu của MTĐT
* Thực hành ở phòng máy
Kiểm tra đánh giá bài học

Xây dựng chi tiết kịch bản
Xây dựng kịch bản
Xây dựng chi tiết kịch bản
Mở bài (3 phút):
Giảng bài mới ( )
N1: Các tính năng của các bộ phận chủ yếu
N11: Khái niệm hệ thống tin học
T(lời ): Hệ thống tin học dùng để làm gì?
S(text): Hệ thống tin học dùng để làm gì?
H : Đọc sách và trả lời ( 1->3 hs)
T( lời): Các thành phần của hệ thống này?
S(text):Các thành phần của hệ thống này?
H: trả lời
S(text): Sơ đồ các thành phần hệ thống tin học
Xây dựng chi tiết kịch bản
N12: Cấu trúc của MTĐT
S: Hiện sơ đồ cấu trúc máy tính
T (lời): Phân tích sơ đồ và giải thích tính năng các bộ phận. Chú ý giải thích trao đổi thông tin giữa các bộ phận của máy tính.
H. Theo dõi và đặt câu hỏi trao đổi
N13: Bộ xử lý trung tâm
S: Ảnh các bộ phận bộ xử lý TT
H: - Thảo luận nhóm
- Đại điện nhóm báo cáo các tính năng
- Các nhóm khác bổ sung
T(lời): kết luận tính năng các bộ phận của bộ xử lý
S: Hiện các tính năng các bộ phận
Xây dựng chi tiết kịch bản
N14: Bộ nhớ trong
S: Hiện ảnh bộ nhớ trong (ROM, RAM )
H: - Thảo luận nhóm
- Đại điện nhóm báo cáo các tính năng
- Các nhóm khác bổ sung
S: Hiện text tính năng bộ nhớ trong (ROM,RAM )
T (lời): kết luận tính năng bộ nhớ trong
S: Hiện ảnh tổ chức bộ nhớ trong
T (lời): Giải thích về tổ chức của bộ nhớ trong
N15: Bộ nhớ ngoài
S: ảnh bộ nhớ ngoài
H: - Thảo luận nhóm
- Đại điện nhóm báo cáo các tính năng
- Các nhóm khác bổ sung
T(lời): Kết luận tính năng của bộ nhớ ngoài
S: Hiện các tính năng các bộ nhớ ngoài
Xây dựng chi tiết kịch bản
N16: Thiết bị vào
S: Hiện ảnh thiết bị vào (bàn phím, chuột, máy quét.. )
H: - Thảo luận nhóm
- Đại điện nhóm báo cáo các tính năng
- Các nhóm khác bổ sung
S: Hiện text tính năng các thiết bị
T (lời): kết luận tính năng các thiết bị
N17: Thiết bị ra
S: Hiện ảnh thiết bị ra (màn hình, máy chiếu, máy in..)
H: - Thảo luận nhóm
- Đại điện nhóm báo cáo các tính năng
- Các nhóm khác bổ sung
T(lời): Kết luận tính năng của thiết bị ra
S: Hiện các tính năng các thiết bị ra
Xây dựng chi tiết kịch bản
N18: Hoạt động của máy tính
S: Hiện câu hỏi về nguyên tắc hoạt động của máy tinh
H: - Thảo luận nhóm
- Đại điện nhóm báo cáo các nguyên tắc
- Các nhóm khác bổ sung
S: Hiện các nguyên tắc hoạt động của máy tính
T (lời): Kết luận các nguyên tắc hoạt động của máy tính
Xây dựng chi tiết kịch bản
Giảng bài mới ( )
N2: Thực hành
N21: HS xem video cấu tạo MTĐT
N22: Thực hành trong phòng máy
H: Chia nhóm quan sát các bộ phận của máy tính điện tử
T: Hướng dẫn các thao tác với chuột, bàn phím
H: Tập thao tác với chuột, bàn phím
Xây dựng chi tiết kịch bản
Kiểm tra đánh giá mục tiêu của bài học
H: Làm bài kiểm tra đánh giá trắc nghiệm trên máy tinh
T: Tổng kết, nhận xét bài học
Sơ đồ cấu trúc của máy tính
Các ảnh bộ xử lý trung tâm, bộ nhớ trong, bộ nhớ ngoài, ảnh thiết bị vào/ra
Đoạn phim giới thiệu cấu tạo của máy tính điện tử
…….
Bước 4: Xác định tư liệu cho hoạt động
Lựa chọn phần mềm công cụ thích hợp
Cài đặt (số hóa) nội dung
Tạo hiệu ứng trong các tương tác
...

Bước 5: Lựa chọn phần mềm công cụ
và số hóa kịch bản dạy học

Số hoá kịch bản
BÀI 3
GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH
NỘI DUNG
Khái niệm hệ thống tin học
Sơ đồ cấu trúc của máy
Bộ xử lý trung tâm
Bộ nhớ trong
Bộ nhớ ngoài
Các thiết bị vào
Các thiết bị ra
Nguyên lý hoạt động của MTĐT
Câu hỏi và bài tập
CÁC CHỨC NĂNG TRONG TÍNH TOÁN
Chức năng nhập thông tin
Chức năng xuất thông tin
Chức năng điều khiển
Chức năng nhớ
Chức năng tính toán
1234+4321
1234
5555
1. Khái niệm hệ thống tin học
Trong xã hội hiện đại khi bộ não con người không chứa nổi lượng thông tin và xử lý kịp. Con người đã sáng tạo ra hệ thống tin học để xử lý thông tin một cách tự đông
1234+4321
1234
5555
1. Khái niệm hệ thống tin học
Các thành phần hệ thống tin học
Phần cứng (Hardware)
Phần mềm
( Software)
Sự quản lý và sử dụng của con người
* Quá trình xử lí thông tin bằng máy tính:
Chương trình

Dữ liệu

* Cấu trúc chung của máy tính:
Máy tính
Kết quả
2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính











Khu vực trung tâm




Bộ xử lý
Bộ nhớ


Bộ số học và logic
Bộ điều khiển
Bộ nhớ trong
Bộ nhớ ngoài
Thiết bị đưa vào
Thiết bị đưa ra
Khu vực ngoại vi
2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính




Bộ xử lý (CPU)
GIẢI PHẪU MỘT MÁY TÍNH ĐIỆN TỬ
Bộ nhớ (memory)


Bộ số học và logic
Bộ điều khiển
Bộ nhớ trong
Bộ nhớ ngoài
Thiết bị đưa vào
(input device)
Thiết bị đưa ra
(output device)
4. BỘ NHỚ TRONG
Bộ nhớ xuyến ferrit
Bộ nhớ bán dẫn
Đặc tính của bộ nhớ trong
Tốc độ truy xuất thông tin nhanh
Nói chung, không giữ được thông tin khi không có nguồn nuôi
Giá thành lưu trữ cao
Bộ nhớ trong là nơi lưu trữ thông tin tạm thời trong quá trình làm việc của máy tính. CPU truy xuất dữ liệu trực tiếp từ bộ nhớ trong.
4. BỘ NHỚ TRONG
RWM (Read Write Memory), bộ nhớ ghi, xoá được. Do trước khi ghi/đọc, ô nhớ được định vị trước nên tốc độ truy nhập không phụ thuộc vào vị trí các ô nhớ trong bộ nhớ. Chính vì thế RWM còn gọi là bộ nhớ truy nhập ngẫu nhiên (Random Access Memory) Người ta thường gọi bộ nhớ loại này là RAM và ít gọi là RWM)
ROM (read only memory): chỉ đọc, chương trình không ghi được, phải ghi trước bằng các phương tiện chuyên dụng.
EPROM có thể xoá và ghi lại bằng các thiết bị chuyên dụng
TỔ CHỨC CỦA BỘ NHỚ TRONG
Ô nhớ 8 bit 7 6 5 4 3 2 1 0
Địa chỉ 0
Địa chỉ 1
Địa chỉ 2
Địa chỉ 3
Địa chỉ n-1
Một ô nhớ
Một ngăn nhớ
5. BỘ NHỚ NGOÀI
Có khả năng lưu trữ không cần nguồn nuôi (giữ các tài liệu dùng nhiều lần)
Lưu trữ với khối lượng lớn (ví dụ hồ sơ của một ngân hàng)
Lưu trữ với giá thành rẻ
Các công nghệ lưu trữ
Vật liệu tử (đĩa mềm, đĩa cứng, băng từ, đĩa quang từ MO)
Vật liệu quang (đĩa CD)
Bán dẫn (Flash driver)
BĂNG TỪ
Băng có phủ vật liệu từ tính. Thông tin được ghi theo các đường bằng các đầu từ. Chế độ ghi- đọc là tuần tự
Ưu điểm: Dung lượng lớn, rất rẻ tiền
Nhược điểm: Khai thác chậm vì chế độ khai thác là tuần tự
Băng từ thường dùng để lưu trữ dữ liệu có tần số khai thác thấp (ví dụ ghi cước điện thoại, một tháng lấy ra một lần để tính cước) hoặc dùng với mục đích backup tự động. Định kỳ, máy tính sao chép một vùng dữ liệu lên băng từ, mỗi lần giữ lại một phiên bản
Băng từ kiểu cassette
Băng từ và tủ đọc băng từ cỡ lớn
BỘ NHỚ NGOÀI: ĐĨA MỀM (FLOPPY DISK)
Làm bằng nhựa tổng hợp, trên đó có phủ lớp vật liệu từ tính được đặt trong vỏ bọc hình vuông để bảo vệ khỏi bụi và chỉ để mở một cửa cho đầu đọc/ghi tiếp xúc được với đĩa.
Dữ liệu được định vị trên đĩa theo địa chỉ, được xác định qua mặt đĩa, chỉ số đường ghi (track), chỉ số cung (sector). Việc đọc/ghi thông tin với đĩa thực hiện theo các đơn vị vài cung gọi là liên cung (cluster) trên một đường ghi chứ không thực hiện theo từng byte. Thiết bị đọc ghi gọi là ổ đĩa (driver)
Đía mềm dễ tháo lắp, rẻ tiền nhưng mau hỏng, dung lượng nhỏ, khai thác chậm
Ổ đĩa
ĐĨA CỨNG (HARD DISK)
Sức chứa hay dung lượng tính theo GB. Từ năm 2006 đã xuất hiện các đĩa cứng có sức chứa tới terabyte (một nghìn tỉ byte).
Thời gian truy nhập: thời gian trung bình để đặt được đầu từ vào vị trí đọc (khoảng 10 ms).
Độ tin cậy thường tính bằng khoảng thời gian trung bình giữa hai lần lỗi. Khoảng thời gian trung bình có một lỗi của đĩa cứng lên tới hàng chục nghìn giờ
Đĩa cứng thường là một bộ đĩa bằng hợp kim nhôm có phủ vặt liệu từ xếp thành chồng, đồng trục. Mỗi đĩa cũng quy định các đường ghi, các cung tương tự như đĩa mềm.
ĐĨA QUANG
Bằng bicarbonat phủ phim nhôm phản xạ.
Ghi bằng cách ép khuôn hay dùng tia laser cường độ cao để khắc thành các vùng lõm (pit).
Đọc bằng tín hiệu phản xạ từ một nguồn laser. Khi gặp vùng lõm tín hiệu sẽ không thu được, khi gặp vùng nổi (land) sẽ thu được tín hiệu.
Đĩa quang có dung lượng rất cao và rẻ tiền
BỘ NHỚ FLASH
Bộ nhớ dùng công nghệ bán dẫn kiểu flash. Giao tiếp qua cổng USB hay các thiết bị đọc có thiết kế khe để cắm thẻ.
Ưu điểm rất nhỏ gọn, tiện dùng và rẻ tiền
Nhược điểm dung lượng chưa thật lớn. Tới đầu năm 2006 đã có thẻ dung lượng tới 16 GB. Dung lượng đang tiếp tục được cải thiện
6. THIẾT BỊ VÀO
Con chuột (mouse)
Bàn phím (keyboard)
Máy quét (scanner)
THIẾT BỊ VÀO – BÀN PHÍM
Phím chữ, phím số và các dấu
Phím soạn thảo như điều khiển con trỏ màn hình soạn thảo, lật trang, xoá phía trước hoặc phía sau con trỏ
Bàn phím có các phím điều khiển như lập chế độ chữ thường chữ hoa, lập chế độ chữ số hay phím soạn thảo, phím thoát Esc và phím ghi nhận Enter
Bàn phím có các phím chức năng F1, F2... mà chức năng của nó được xác định trong các ứng dụng cụ thể
CHUỘT (MOUSE)
Chuột dùng để chuyển một dịch chuyển cơ học thành tín hiệu điện đưa vào máy tính để điều khiển một điểm gọi là con trỏ (cursor) trên màn hình.
Với chuột cơ, khi di chuyển bi bị quay tròn và truyền chuyển động sang hai trục khác, một trục xoay theo dịch chuyển theo chiều đứng và một trục theo chiều ngang. Nhờ một cơ chế biến chuyển động của trục thành các xung điện chuyển cho máy tính để di chuyển con trỏ.
Chuột quang chụp ảnh bề mặt phía dưới và so hai ảnh liên tiếp để phát hiện hướng và độ dài dịch chuyển. Chuột quang nhạy hơn và đỡ bị ảnh hưởng bới bụi bẩn hơn chuột cơ
MÁY QUÉT (SCANNER)
Máy quét dùng để đọc một ảnh đưa vào máy tính.
Một số đặc tính của máy quét
Độ phân giải đo băng dpi ; dot per inch, số điểm ảnh trên một inch
Độ sâu màu: mức tinh tế của màu đo bằng số bít để mã hoá một điểm màu
Tốc độ quét (thời gian quét cho trang ảnh ở một độ phân giải nhất định)
Chế độ nạp giấy (từng tờ hay hàng loạt)
BỘ ĐỌC MÃ VẠCH (BAR CODE READER)
Mã vạch được sử dụng phổ biến trên nhãn hàng hoá, thẻ để có thể đọc bằng máy
Mã vạch cũng được dùng trong các thẻ cá nhân để điểm danh chấm công hay xác nhận người khi mượn sách ở thư viện
BỘ ĐỌC THẺ (CARD READER)
Thẻ từ dùng một vạch phủ từ tính và đọc và ghi bằng các đầu từ
Thẻ thông minh có chứa chip để ghi và đọc thông tin trong thẻ. Thẻ đọc bằng tiếp xúc trực tiếp
Gần đây có thẻ đọc bằng sóng radio RFID (radio frequency identification). Trong mỗi thẻ có một anten và một chíp. Máy đọc phát sóng radio, thẻ nhận sóng và sử dụng năng lượng cảm ứng phát từ máy đọc để gửi trả lại dữ liệu.
Hiện nay thẻ được sử dụng
rất rộng rãi vì sự tiện lợi và
rẻ tiền
Thẻ thông minh gắn chip nhớ
Thẻ RFID có chip thu phát và nhớ dữ liệu, giao tiếp với máy đọc nhờ năng lượng cảm ứng thu được từ máy đọc
7. THIẾT BỊ RA : MÀN HÌNH CRT
Đặc tính của màn hinh
Độ phân giải
Độ sâu màu
Chu kỳ làm tươi
Chế độ tiết kiệm năng lượng
Dùng súng bắn điện tử tương tự như màn hình TV màu
Chữ và hình vẽ được tạo từ những điểm ảnh gọi là pixel (picture element)
Có một bộ phận điều khiển việc hiển thị có thể tích hợp trong bản mạch chủ của máy tính (main board) hoặc bản mạch đồ hoạ độc lập (graphic card)
MÀN HÌNH TINH THỂ LỎNG LCD
Sử dụng các diodetinh thể lòng (Liquid Crystal Diode) có thể phát sáng khi được đặt vào một điện áp, Các diode này được xếp thành ma trận và được kích hoạt độc lập làm thành một lưới lọc màu.
Ánh sáng từ nền được chiếu lên tạo thành ảnh để người dùng có thể nhìn được.
Ảnh và chữ được tạo từ các điểm ảnh
MÁY CHIẾU (PROJECTOR)
LCD projector sử dụng một ma trận các diod tinh thể lỏng để tạo mầu trên từng pixel. Sau đó dùng một nguồn sáng cực mạnh phía sau để chiếu toàn bộ lên một màn ảnh lớn
DLP (Digital Lighting Processpor) projector thì dùng công nghệ vi guơng (micro mirror) rất tinh xảo. Vi gương là một linh kiện quang bán dẫn chứa hàng triệu gương nhỏ xíu có thể điều khiển được. Ấnh sáng từ một nguồn sáng được chiếu qua một bộ lọc màu phản xạ qua một vi gương để chiếu lên màn hình
MÁY IN
Máy in dòng: (Iine printer)
Máy in kim (matrix printer hay dot printer)
Máy in laser (laser printer)
Máy in phun (ink jet printer)
MÁY IN KIM
Đầu in của máy là một hàng kim, các kim chỉ có thể đập vào băng mực để in ra một chấm trên giấy .
Các chữ hay ảnh đều do các chấm tạo thành nên gọi là dot printer hay matrix printer
Chất lượng in thấp. Tốc độ chậm
Tuy nhiên để in các tài liệu nhiều liên (hoá đơn) thì không có máy in nào thay thế được.
MÁY IN LASER
Máy dùng công nghệ laser để tạo ảnh cần in trên một trống tĩnh điện.
Một gương lục lăng xoay tròn để quét tia laser theo đường sinh của trống, còn trống thì quay. Tia laser sẽ tạo nên một bức ảnh tĩnh điện (theo địên áp của các điểm trên trống). Mực in sẽ bám vào trống theo “hình ảnh tĩnh điện”và được làm nóng chảy dính vào giấy
Máy in laser cho chất lượng in rất cao, tốc độ thoả đáng và khá kinh tế. Máy in laser được sử dụng rất rộng rãi
MÁY IN PHUN (JET INK PRINTER)
Máy tạo từng điểm ảnh bằng cách phun những tia mực vô cùng nhỏ nhờ những máy bơm mực rất tinh xảo
Hai công nghệ thường được sử dụng là dùng tinh thể áp điện (một loại vật liệu khi đặt một điện áp vào hai mặt thì vật liệu này sẽ bị co hay giãn. Một công nghệ khác là đốt nóng đầu in mực đột ngột để sinh ra bong bóng mực. Khi bong bóng vỡ sẽ bắn ra tia mực qua đầu in.
Máy in phun thường dùng in ảnh chất lượng cao nhưng mực đắt tiền.
CÁC CỔNG GIAO TIẾP
Cổng cắm bàn phím
Cổng 1394 dùng để cắm các thiết bị video
Cổng cắm chuột
Cổng song song dùng cho máy in
Cổng cho màn hình
Các cổng audio
(tai nghe, ghi âm)
4 cổng USB với đầu cắm tiêu chuẩn
Cổng đầu ra cho video
Cổng cáp quang cho thiết bị âm thanh
Cổng RJ45 để cắm
dây mạng
Cổng USB với loại đầu cắm nhỏ
CARD MỞ RỘNG
Socket
Card
Một số card thông dụng
Network Card
Video Card
Sound Card
TV Card
Modem Card
GPS Card
Một cách mở rộng ngoại vi là các bản mạch mở rộng (extention card). Trong máy tính thường có sẵn những khe cắm (slot) các bản mạch này
PHẦN CỨNG

Phần mềm chương trình máy tính
Word
Excel
…
Picachu
Yahoo Messenger
Hệ điều hành
(DOS,Windows, Linux…)
BIOS
Driver
Assembler
…
PHẦN MỀM
Phân loại máy tính:

Siêu máy tính (supercomputer)
Máy tính lớn (mainframe)
Máy tính tầm trung (mini computer)
Trạm làm việc (Workstation)
Máy tính cá nhân (Personal Computer)
8. Nguyên lý làm việc của máy tính
1
Nguyên
Lý
điều
khiển
Bằng
Chương
Trinh
Máy tính hoạt động theo chương trình. Tại mỗi thời điểm MT chỉ thực hiện một lệnh.
Thông tin về một lệnh gồm:
Địa chỉ của lệnh trong bộ nhớ
Mã của thao tác cần thực hiện
Địa chỉ các ô nhớ liên quan
8. Nguyên lý làm việc của máy tính
2
Nguyên
Lý
Lưu
Trư
Chương
Trinh
Lệnh được đưa vào máy tính dưới dạng mã nhị phân để lưu trữ, xử lý, như những dự liệu khác.
8. Nguyên lý làm việc của máy tính
3
Nguyên
Lý
Truy
Cập
Theo
địa
chỉ

Việc truy cập dự liệu trong MT được thực hiện thông qua địa chỉ nơi lưu trữ dự liệu đó.
Khi xử lý dự liệu, MT xử lí đồng thời một dãy bít chứ không xử lí từng bít
Dãy bít như vậy gọi là từ máy. Từ máy có thể là 8,16,32, 64 bít
Các bộ phận của máy nối với nhau bới các dây dẫn goi là các tuyên BUS


8. Nguyên lý làm việc của máy tính
3

Nguyên
Lý
Truy
Cập
Theo
địa
chỉ
1

Nguyên
Lý
điều
khiển
Bằng
Chương
Trinh
2

Nguyên
Lý
Lưu
Trư
Chương
Trinh
NGUYÊN LÝ PHÔN NÔI-MAN

Mã hóa nhị phân, điều khiển bằng chương trình
Lưu trữ chương trình và truy cập dự liệu theo địa chỉ
HẾT BÀI 3. HỎI VÀ ĐÁP
HẾT
Chúc
Các
Bạn
Thành
Công
Có nhiều khả năng ưu việt và rất mạnh, thường dùng cho các trung tâm nghiên cứu về vũ khí, thiên văn học.
Siêu máy tính (supercomputer)
Tốc độ xử lý rất nhanh, bộ nhớ lớn, thường dùng cho các tổ chức thương mại, khoa học.
Máy tính lớn (mainframe)
Máy tính tầm trung (mini computer)
Dùng trong các trường đại học lớn, công ty có nhu cầu xử lý xử lý dữ liệu ở mức cao.
Trạm làm việc (Workstation)
Thuộc loại máy vi tính (microcomputer) nhưng năng lực xử lý khá mạnh, thường dùng cho các công việc khoa học kỹ thuật, đặc biệt là thiết kế.
Máy tính cá nhân (Personal Computer)
Đa dạng về chủng loại, phù hợp với hoạt động cá nhân.
Phần thực hành
h
q
h
Kiểm tra đánh gía
h
q
h
Chúc
Các
Bạn
Thành
Công
Phần II
Kiểm tra đánh giá
h
q
h