Day học phat huy nang luc nguoi thay, coi trong ren luyen NVSP

DẠY PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI THẦY,
COI TRỌNG RÈN LUYỆN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN
*****
Đặng Xuân Sơn
Tổ: TLH-GDH

MỞ ĐẦU
Thực tế đang diễn ra: Đào tạo “thợ dạy”
Theo giáo sư Đinh Quang Báo - Viện Nghiên cứu sư phạm - thì việc đào tạo nhà giáo trong các trường, các khoa sư phạm thời gian qua chỉ là cách đào tạo nên “thợ dạy” chứ không phải đào tạo “người thầy” - “nhà giáo dục”.
Giáo sư Báo cho rằng để hướng tới việc đào tạo “nhà giáo dục” chứ không phải “thợ dạy”, cấu trúc nội dung đào tạo giáo viên trong các trường sư phạm chí ít phải đảm bảo 60% thời lượng cho việc đào tạo nghiệp vụ sư phạm, 10-15% cung cấp kiến thức đại cương, 20% cung cấp kiến thức chuyên môn. Thế nhưng kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu cho thấy khối kiến thức về nghiệp vụ sư phạm của ngành toán và ngữ văn Trường ĐH Sư phạm Hà Nội chỉ chiếm 16,9%, của ngành sư phạm Trường ĐH Cần Thơ chiếm 14,2% (sư phạm toán) và 17,5% (sư phạm văn)...(1)
“Giáo viên phải là nhà giáo dục, bằng chính nhân cách của mình để tác động đến việc hình thành nhân cách của học sinh. Vai trò truyền thụ kiến thức của người thầy tuy vẫn tiếp tục có ý nghĩa nhưng vai trò hướng dẫn, tổ chức, tư vấn đối với người học để họ tự thực hiện mọi nhiệm vụ nhận thức và phát triển kỹ năng cần thiết hơn. Giáo viên cũng phải có năng lực cảm hóa người học, giúp họ hình thành cảm xúc, thái độ, hành vi đúng đắn...” - bà Nguyễn Thị Bình nhấn mạnh. (2)
Thực tế nhiều trường, khoa sư phạm đào tạo giáo viên nhưng không có trường (cơ sở) sư phạm thực hành, để sinh viên có thể thực hành rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên. Nhiều trường, khoa sư phạm phải chuyển từ thực hành rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên sang học học phần thực hành rèn luyện nghiệp vụ sư phạm – bỏ cụm từ “thường xuyên”?
Việc làm này khác nào “dạy chay” để “học chay”, ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển năng lực người thầy cho sinh viên sư phạm; và như vậy nếu không có thầy tốt thì làm sao có trò giỏi – làm gì để góp phần thực hiện tốt “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam” đó là trăn trở rất lớn của những người làm công tác giáo dục, của các giảng viên khoa sư phạm ĐHTG và có lẽ đó cũng là một trong những lý do chính của buổi hội thảo khoa học hôm nay?

NỘI DUNG
Vấn đề đặt ra: Muốn phát triển năng lực người thầy – nhà giáo dục – nhà sư phạm thì nhà trường sư phạm (khoa sư phạm) cần hiểu đúng và thực hiện nghiêm túc mấy vấn đề sau:

1. Quán triệt quan điểm: Dạy học lấy người học làm trung tâm.
“Dạy - Học lấy người học làm trung tâm” hoặc “Dạy - Học lấy hoạt động học làm trung tâm” có các tiêu chí sau đây:
Thứ nhất: Người dạy phải luôn luôn hướng đến người học, nắm được đặc điểm, kiểu tư duy của người học, dạy cho người học cái họ cần, giáo dục cần, xã hội cần chứ không phải chỉ dạy cái mình có.
Thứ hai: Hoạt động hóa người học – giao việc, bằng nhiều phương thức tạo điều kiện buộc người học làm việc, người học phải là người chủ động chiếm lĩnh tri thức bằng nhiều con đường khác nhau - Tự mình “chuyển” chỗ ở của khái niệm từ “quê hương” thứ nhất tới “quê hương” thứ hai – Là tâm hồn mình.
Thứ ba: Hợp tác giữa các thành viên - Đảm bảo sự thống nhất biện chứng giữa cá nhân với cá nhân, cá nhân với tập thể trong dạy học (Người xưa có nói: “Học thầy không tày học bạn”)
Thứ tư: Thực hiện có hiệu qủa “học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn”, khai thác tối đa vốn kinh nghiệm của người học.
Thứ năm: Sử dụng hợp lý các phương tiện dạy học truyền thông đa phương tiện, góp phần huy động tối đa các giác quan của người học tham gia vào quá trình dạy học.

2. Nắm vững mười đặc điểm dạy học ở đại học:
2.1. Dạy và học trên tinh thần khái quát hóa tri thức
. Tự học rất quan trọng – chiếm 2/3 thời gian
. Khai thác tối đa các tiện ích của internet
“Học thầy không tày học bạn” được cụ thể hóa – học nhóm
. Người dạy có thể xây dựng lại nội dung bài học – cập nhật
Nếu có nhiều quan điểm