Cong nghe lien quan toi te bao dong vat

BÀI thuyết trình
Các quá trình sinh sản của sinh vật và các công nghệ liên quan tới tế bào động vật
Nhóm 5
Sinh sản
là một quá trình sinh học tạo ra các sinh vật riêng biệt mới .sinh sản là một đặc điểm cơ bản của tất cả sự sống.
Sinh sản
Sinh sản vô tính
Là hình thức sinh sản trong đó không có sự kết hợp yếu tố đực và cái
Sinh sản hữu tính
Là hình thức sinh sản cần có sự kết hợp của 2 tế bào gọi là giao tử. các giao tử có thể chưa phân hóa rõ rệt hoặc đã phân hóa rõ rệt thành trứng và tinh trùng . sự kết hợp giữa 2 giao tử sẽ tạo thành 1 hợp tử . hợp tử phát triển thành cơ thể cơ thể con .
sinh sản vô tính


Là hình thức sinh sản phổ biến nhất của sinh vật bậc thấp(vi khuẩn, động vật đơn bào và thực vật). cơ thể mẹ tự co thắt ở giữa rồi tách thành 2 phần going nhau, mỗi phần sẽ lớn dần lên cho đến luc bằng mẹ. sự phân đôi tế bào gồm cả chất nguyên sinh, các bào quan và nhân. Nhân của cá thể con vẫn giữ nguyên số nhiễm sắc thể là 2n như của mẹ.





a. phân đôi:
Euglena (trùng roi)
Sinh sản vô tính
sự sinh sản sinh dưỡng


:là hình thức sinh sản của các cơ thể đa bào mà trong đó các cá thể con được sinh ra từ các bộ phân sinh dưỡng của cơ thể mẹ.

*.
Các cá thể mới mọc lên theo rìa của lá Kalanchoë pinnata. Cây con cao khoảng 1 cm.
Các cá thể mới mọc lên theo rìa của lá Kalanchoë pinnata. Cây con cao khoảng 1 cm.
Từ mảnh vụn của cơ thể
Nguyên phân
Cơ thể mới nguyên vẹn
*Ở động vật: có 2 dạng sinh sản:
-Sự nảy chồi là một phần nhỏ của cơ thể mẹ có thể lớn nhanh hơn những vùng lân cận, để trở thành một cơ thể mới. Sau đó, cơ thể con tiếp tục sống bám hoặc tách hẳn thành một cá thể độc lập.
VD: sự nảy chồi của thủy tức
-Sự tái sinh là khả năng mọc lại(tái tạo) những phần đã mất( đuôi, chi…..)của một số động vật. khả năng tái sinh đó nếu đạt đc mức độ cao, có thể xem như một dạng sinh sản vô tính.
VD: khi bọt biển, thủy tức, sao biển, đĩa biển Planaria bị cắt thành nhiều mảnh vụn, mỗi mảnh sẽ mọc nhưng phần còn thiếu để tạo lại một cơ thể nguyên vẹn mới.


Hiện tượng thằn lằn đứt đuôi mọc lại,cua mọc lại càng
Ở thực vật:
sinh sản sinh dưỡng tự nhiên
thực vật bậc cao có kha năng tạo những cơ thể mới từ một phần của than bò( rau má), than rễ(cỏ gấu), thân củ(khoai tây), thân hành( củ hành), rễ củ ( khoai lang), lá( cây lá bỏng).



sinh sản sinh dưỡng nhân tạo
trong trồng trọt người ta thường nhân giống nhờ hiện tượng sinh sản sinh dưỡng cua thực vật, bằng cách cắt dời các phần nhỏ của cây mẹ để tạo thành những cây con mới. Đó là sự là giâm,chiết và ghép.
Ngoài ra, phương pháp nuôi cấy mô cũng là một phương pháp nhân giống vô tính đang đc con người sử dụng để nhân các giống quý.
Ghép cây
Giâm cây
Chiết cây

1. Giâm, chiết và ghép:
sinh sản vô tính
c/Sinh sản bằng bào tử

là hình thức mà trong đó cơ thể mới được sinh ra từ một tế bào gọi là bào tử. Bào tử cò thể được hình thành từ ngay tế bào cơ thể mẹ( tảo lục đơn bào) hoặc từ một cơ quan riêng biệt của cơ thể mẹ gọi là túi bào tử(dương xỉ), bào tử có thể không thể di động, chúng được phát tán nhờ gió, nước, hoặc có di chuyển trong nước nhờ roi. Khi gặp diều kiện thuận lợi, bào tử sẽ nảy mầm thành cơ thể mới.
Với hình thức sinh sản bằng bào tử một cá thể mẹ có thể sinh ra rất nhiều cá thể con.Các cá thể con đều giong nhau có bộ nhiễm sắc thể đc “ sao chép” nguyên vẹn từ bộ NST của cơ thể mẹ hầu như đều lặp lại nhưng tính chất của cơ thể mẹ.

Sinh sản
Sinh sản vô tính
Là hình thức sinh sản trong đó không có sự kết hợp yếu tố đực và cái
Sinh sản hữu tính
Là hình thức sinh sản cần có sự kết hợp của 2 tế bào gọi là giao tử. các giao tử có thể chưa phân hóa rõ rệt hoặc đã phân hóa rõ rệt thành trứng và tinh trùng . sự kết hợp giữa 2 giao tử sẽ tạo thành 1 hợp tử . hợp tử phát triển thành cơ thể cơ thể con .
ở động vật
động vật đơn bào
sự tiếp hợp hình thức sinh san hữu tính đơn giản nhất của động vật là sự tiếp hợp là trùng đế giày (vốn có 2 nhân :1 nhân lớn 1 nhân bé)đều lưỡng bội .khi sinh sản 2 trùng đế giày áp sát vào nhau .nhân bé giảm phân cho 4 nhân nhỏ đơn bội , trong đó có 3 nhân sẽ thái hóa còn một nhân nguyên phân 1 lần để cho 2 nhân đơn bội .1 nhân sẽ di chuyển sang trùn đế giày đối diện nhân còn lại hợp làm 1 vs nhân bé của trùng đế giày kia di chuyển sang tạo thành một nhân bé lưỡng bội .2 nhân lờn trong trùng đế giày đều tiêu biến nhân bé mới hình thành sẽ nguyên phân cjo nhân bé và nhân lớn mới sau dó 2 trùng dế giày tách rời nhau mỗi trùng đế giày lại nguyên phân một lần nữa để cho 2 tế bào con .như vậy trong sự tiếp hợp của trùng đế giày đã có đủ 2 quá trình giảm phân và thụ tinh đặc trưng cho sinh sản hưu tính
*động vật đa bào bậc thật:
tất cả các động vật đa bào (lưỡng bội 2n) đa bào đều thông qua quá trình giảm phân hình thành lưỡng bội 2n và qua quá trính thụ tinh tạo thành hợp tử 2n .hợp tử nguyên phân liên tiếp để trở thành cơ thể mới có bộ nst lưỡng bội 2n
Trong quá trình tiến hóa của động vật đã thể hiện rõ sự hoàn thiện dần các cơ quan sinh sản có lien quan sự hoạn thiện hình thức thụ tinh sự bảo vệ phôi và chăn sóc con non
Sụ hoàn thiện cơ quan sinh sản
- Giai đoạn hình thành tinh trùng và trứng.
Sinh sản hữu tính ở hầu hết các loài động vật là một quá trình bao gồm 3 giai đoạn nối tiếp nhau:
- Giai đoạn thụ tinh ( giao tử đực kết hợp giao tử cái tạo thành hộp tử).
- Giai đoạn phát triển phôi hình thành cơ thể mới.
Như vậy, ở các loài động vật lưỡng tính diễn ra quá trình sinh sản hữu tính như thế nào?
Vd: Giun đất
Giao phối giữa 2 cơ thể giun đất
- Ở các loài động vật lưỡng tính: giun đất, ốc sên., sự thụ tinh xảy ra giữa hai cơ thể bất kì
hiện tượng thụ tinh chéo.
Giao phối giữa 2 cơ thể ốc sên
Hình thành tinh trùng và trứngu
Thụ tinh
Phát triển phôi
Tế bào mầm giảm phân
Trứng (n)
Tinh trùng (n)
Hợp tử (2n)
CÁC GIAI ĐOẠN SINH SẢN HỮU TÍNH Ở GÀ
Gà con
Sơ đồ sinh sản hữu tính
ở các loài động vật ĐƠN TÍNH
Tế bào mầm sinh dục đực (2n)
Tế bào mầm sinh dục cái (2n)
Tinh trùng (n)
Trứng (n)
GP
GP
Thụ tinh
Hợp tử (2n)
NP liên tiếp nhiều lần + biệt hoá các tế bào
Cơ thể con
Cơ thể trưởng thành
Sinh sản hữu tính
ở thực vật
Sinh sản hữu tính

Tiếp hợp là hình thức sinh sản hữu tinh sơ khai nhất ở thực vật. Cơ quan sinh sản chưa phân hóa rõ rang.

VD: sự kết hợp ở tảo xoắn. 2 sợi tảo (đơn bội) áp sát nhau . trên 2 tế bào đối diện ,xuất hiện 2 u nhỏ mọc xích lại gần nhau rồi nối liền với nhau thành 1 ống thông giữa 2 tế bào . nhân và tế bào chất của 1 tong 2 tế bào sẽ tràn vào trong ống rồi hòa vào nhân và tế bào chất của tế bào kia tạo thành hợp tử(2n). Hợp tử phân chia 2 lần liên tiếp tạo thành 4 nhân đơn bội (n).Sau đó ,3 nhân bị thoái hóa ,nhân còn lại tạo thành tế bào mầm đơn bội(n) và tiếp tục lớn lên theo cơ chế nguyên phân
:SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
sinh sản hữu tính ở thực vật bậc cao
Nhị
Nhuỵ
GP
GP
NP
NP
Bao phấn
Nhân TB ống phấn
Bào tử đơn bội
TB sinh sản
Thê GT cái (túi phôi)
Thể GT đực (hạt phấn)
Đại BT sống sót
Bao phấn
Chỉ nhị
NHỊ
Cánh hoa
Đài hoa
Đầu nhuỵ
Vòi nhuỵ
Bầu nhuỵ
NHUỴ
Noãn
SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
1.Cấu tạo hoa:
Cuống hoa
2. Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
GP
GP
NP
NP
Bao phấn
Nhân TB ống phấn
Bào tử đơn bội
TB sinh sản
3 TB đối cực
2 TB cực
1 TB trứng
2 TB kèm
Thê GT cái (túi phôi)
Thê GT đực (hạt phấn)
Đại BT sống sót
SINH SẢ HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
.Thụ phấn và thụ tinh:
a.Thụ phấn:
- Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn từ nhị tiếp xúc với nhuỵ của hoa
Thụ phấn là gì?
Có những hình thức thụ phấn nào?
-Phân loại:
+Tự thụ phấn
+Thụ phấn chéo
Hợp tử(2n)
Nội nhũ(3n)
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT CÓ HOA
.Thụ phấn và thụ tinh:
b.Thụ tinh:
3.Thụ phấn và thụ tinh:
b.Thụ tinh:
Hợp tử(2n)
Nội nhũ(3n)
Tại sao gọi là thụ tinh kép ?
- Khi ống phấn qua lỗ noãn vào túi phôi
- Nhân tế bào ống phấn tiêu biến
Nhân tế bào sinh sản nguyên phân cho ra 2 nhân (2 giao tử).
+Giao tử đực thứ nhất (n) + noãn (n)  hợp tử (2n)→ Phôi
+Giao tử đực thứ 2 (n) + nhân cực (2n)  Phôi nhũ (3n).
II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
a.Hình thành hạt:
Hạt được hình thành như thế nào?
-Sau khi thụ tinh: noãn  Hạt
+ Hợp tử phát triển thành phôi.
+Tế bào tam bội phân chia thành một khối đa bào giàu chất dinh dưỡng gọi là nội nhũ.
SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
a.Hình thành hạt:
Phân loại hạt dựa trên đặc điểm nào?
Hạt không có nội nhũ chất dinh dưỡng dự trữ ở đâu?
- Dựa vào chất dự trữ
- Có 2 loại hat: Hạt có nội nhũ (cây một lá mầm) và hạt không có nội nhũ (cây 2 lá mầm).
Nội nhũ
Phôi
Đối với con người quả cung cấp nguồn dinh dưỡng quý ( vitamin, khoáng chất, đường và các chất khác)
Các công nghệ liên quan tới tế bào động vật

Công nghệ gen
Công nghệ tế bào
Công nghệ gen
Công nghệ gen

Coâng ngheä gen là qui trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
Kĩ thuật chuyển gen laø kĩ thuật chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác ñeå tạo ADN tái tổ hợp .
Công nghệ gen

2. Caùc böôùc tieán haønh:
a, Moät soá khaùi nieäm:
ADN taùi toå hôïp laø 1phaân töû ADN nhoû ñöôïc laép raùp töø caùc ñoaïn ADN cuûa caùc tb khaùc nhau
( theå truyeàn + ADN )
-Thể truyền: là một phân tử ADN nhỏ có khả năng tự nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào củng như có thể gắn vào hệ gen của tế bào
VD: plasmit, virut...

Plasmid
Plasmit được cấu tạo như thế nào?
+ Plasmid l� ph�n t? ADN nh?, d?ng vịng na`m trong t�? ba`o ch�?t cu?a nhi�`u loa`i vi khu�?n.
+ Plastmit cĩ kh? nang nh�n dơi d?c l?p v?i h? gen c?a t? b�o.

b.Các bước tiến hành
K? THU?T C?Y GEN DU`NG PLASMIT LA`M TH�? TRUY�`N
ADN của tế
bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp
Thành công
sự thành công trong việc lập ra biểu đồ giải mã gen đã làm chấn động thế giới.
Sắp xếp gen để tạo ra những động vật nhân tạo
Bằng cách sắp xếp các gen theo ý muốn, trong một nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học cho biết, họ có thể tạo ra những bộ gen hoàn chỉnh của vi khuẩn bằng cách trộn các gen qui định các đặc điểm nhất định. Đây là cách mà các nhà khoa học tạo ra những con vi khuẩn, virut thuần chủng với các đặc tính theo ý muốn của con người. Thành tựu này đồng thời mở ra một bước tiến mới trong ngành sinh vật học và di truyền học, đó là triển vọng tạo ra những con vật "nhân tạo" với các đặc tính đã được sắp xếp sẵn, trong đó không ngoại trừ cả con người
 Công bố giải mã thành công gen của một số loài động vật
Cùng với việc tạo ra những động vật "nhân tạo" nhờ vào sự sắp xếp gen, các nhà khoa học còn công bố họ đã giải mã thành công hệ thống gen ở một số loài như một số sinh vật  có hệ thống ADN đơn giản như các sinh vật có roi, loài thú mỏ vịt...

.
... Và tạo ra những con chuột siêu đẳng

Bằng cách sử dụng hai loại thuốc, một loại có tác dụng kích thích lên gen kiểm soát quá trình vận động và một loại tác động lên các prôtêin, các nhà khoa học cho biết, họ có thể làm tăng khả năng vận động và sức bền của những con chuột lên tới 75% và 45%.
Phát hiện các gen liên quan đến tuổi thọ

Nghiên cứu trên các loài sinh vật như vi khuẩn gây men và loài giun cho thấy: ở chúng có ít nhất 25 gen liên quan đến tuổi thọ. Trong khi đó ở con người, chỉ có 15 trong số 25 gen này. Đây được xem là một phát hiện quan trọng, nó giúp mở ra triển vọng trong việc tìm ra cách kéo dài tuổi thọ cho con người trong tương lai.
Khôi phục thành công những dòng gen của các loài động vật đã bị tuyệt chủng...
Các nhà khoa học cho biết, một trong những thành công tuyệt vời của công nghệ gen trong tương lai, đó là giúp khôi phục lại dòng gen của những động vật đã bị tuyệt chủng trên trái đất. Mới đây, các nhà khoa học đã thêm một mẩu nhỏ ADN của loài hổ Tasmanian đã bị tuyệt chủng vào bào thai của loài chuột, và kết quả là mẫu ADN này đã kích thích lên gen kiểm soát quá trình sản sinh các tế bào sụn ở những con chuột.
Tương tự như những phát minh khoa học quan trọng khác, lĩnh vực ứng dụng đầu tiên của công nghệ gen chính là quân sự. Sự phát triển như vũ bão của các công trình gen đã tạo ra lĩnh vực mới để phục vụ cho việc tìm hiểu, nghiên cứu nhằm chế tạo một loại vũ khí sinh học mới, có tính sát thương lớn với những tính năng đặc biệt.
công nghệ gen sẽ trở thành vũ khí hủy diệt tương lai

Công nghệ tế bào
ngành kĩ thuật ứng dụng nuôi cấy tế bào hoặc mô trên môi trường dung dịch nhân tạo để tạo ra mô ,cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh với đầy đủ các tính trạng của tế bào gốc
 Công nghệ nhân bản vô tính động vật
Cho nhân TB tuyến vú
Cho TBC của trứng
Chuyển nhân TB tuyến vú vào TBC của trứng
Nuôi cây trong ống nghiệm
Phôi sớm
Cừu 1
Cừu 2
Cừu 3
Cấy phôi vào tử cung
Cừu con ra đời (Dolly)

Thành công.
3) Nhân bản vô tính ở động vật
- Dolly ra đời sau nhiều năm nghiên cứu, ít nhất là 277 thử nghiệm chuyển nhân tế bào được 29 phôi ( 12 % thành công). Nó giống hệt hình dáng đến tính cách của cừu mẹ cho gen
Tháng 3/1998 nặng 45 kg
Tháng 2/2003 Dolly chết do chững viêm khớp và sưng phổi nặng
Dolly là con cừu cái sinh ra từ kĩ thuật từ 1 tế bào trưởng thành
Nó có 3 bà mẹ
Mẹ cho gen
Mẹ cho noãn
Mẹ mang thai
Một số thông tin bổ sung về cừu Dolly
Các nhà khoa học tại Dubai (UAE) nhân bản vô tính một con lạc đà cái và đặt tên cho nó là  Injaz.
Nghiên cứu nhân bản vô tính tại Việt Nam đã được thực hiện trên các loài chuột, trâu, bò nhà, bò tót, gấu, lợn, khỉ và sao la.
Một số thành tựu nhân giống vô tính
Sau Dolly, Chó ( 2/1998 tại Nhật Bản, 12/1999 tại Hàn Quốc, 3/2000 tại Thái Lan), chuột, bò, lợn.
Heo nhân bản thế hệ thứ tư
Vào tháng 8-2004 tại Ý Con ngựa nhân bản đầu tiên bản sao của một con ngựa cái giống Haflinger (trái) đang dạo chơi trên bãi cỏ.
Một số động vật là kết quả của nhân bản vô tính
11.Đàn con mang tiềm năng tốt của bò cho phôi
5.Bò nhận phôi động dục
8.Cấy phôi cho bò nhận
10.Bò nhận phôi có chửa
3.Gây động dục hàng loạt
7.Thu hoạch phôi
4.Gây rụng trứng nhiều ở bò cho phôi
1.Chọn bò cho phôi
bò Honsten –Hà lan
X
9.Bò cho phôi trở lại bình thường
chờ chu kỳ tiếp theo
2.Chọn bò nhận phôi
Bò vàng thanh hoá
Phối giống
Ngoài ra :trong y học
Trong cách tạo tế bào gốc này, các nhà khoa học thực hiện một thao tác loại bỏ các virut làm thay đổi ADN -yếu tố đưa các gen tái lập trình vào các tế bào gốc để chúng trở thành các tế bào da. Bằng phương pháp này, vào tháng 10/2008, các nhà sinh vật học thuộc trường đại học tổng hợp Massachusetts và Boston, Mỹ đã tạo thành công các tế bào gốc từ các tế bào da của những con chuột thí nghiệm.


Người ta cũng đã thành công trong việc nuôi cấy các tế bào gốc của phôi thai (embryonic stem cell) và dùng chúng vào các mục tiêu điều trị các bệnh hiểm nghèo , kể cả các bệnh di truyền.
Cám ơn thầy(cô) cùng các bạn đã lắng nghe và cùng góp ý