Cơ quan phân tích thị giác

Chương 11: Các cơ quan phân tích
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC
Trường Cao Đẳng sư phạm Sóc Trăng
Khoa Tự Nhiên
GV : Hà thị Vân
Cơ quan phân tích thị giác
gồm 3 bộ phận cầu mắt, dây thần kinh thị giác và trung ương thần kinh.
Cấu tạo và chức phận của mắt :
Cấu tạo của mắt gồm cầu mắt và các cơ quan hỗ trợ như mi mắt, tuyến lệ, các cơ…
+ Cầu mắt là bộ phận chính của mắt , đường kính 25mm và có 3 màng : màng cứng, màng mạch và màng thần kinh.
Cấu tạo và chức phận của mắt :

+ Màng cứng : gồm hai phần : phía sau cấu tạo bằng mô liên kết sợi chắc, có mầu nâu trắng. Phía trước là một màng trong suốt gọi là giác mạc.
+ Màng mạch : mềm , có nhiều mạch máu phủ dày đặc xen kẽ với các tế bào sắc tố. Thể my là phần dày lên của màng mạch, có chức năng tiết thủy dịch.. Lòng đen là phần trước của màng mạch hình đĩa tròn, giữa có lỗ thủng gọi là con ngươi ( đồng tử ). Lòng đen cấu tạo bởi nhiều sắc tố thì lòng mắt có màu đen, ít sắc tố thì lòng mắt màu nâu hoặc xanh da trời. Lòng đen có 2 loại cơ giúp co giãn đồng tử có tác dụng điều chỉnh lượng ánh sáng lọt vào bên trong.
Cấu tạo và chức phận của mắt :

+ Màng thần kinh : là những tế bào thần kinh thu nhận cảm giác ánh sáng. Màng thần kinh gồm 3 lớp tế bào :
Lớp thứ nhất nằm sát thủy dịch là lớp sắc tố .
Lớp tiếp theo là lớp tế bào cảm thụ ánh sáng có dạng hình nón và hình que. Mắt người có 130 triệu tế bào que , 7 triệu tế bào nón. Tại nơi dây thần kinh thị giác đi ra không có các tế bào que và nón gọi là điểm mù. Cách điểm mù vài mm là điểm vàng. Điểm vàng thẳng với lỗ con ngươi qua nhân mắt và thủy tinh dịch
Lớp thứ 3 là các tế bào hạch. Sợi trục của các tế bào hạch tập trung tạo thành dây thần kinh thị giác số II.
Trong thành phần cầu mắt còn có thủy tinh dịch, nhân mắt và thủy dịch. Đó là hệ thống chiết quang của cầu mắt.
Các cấu tạo hỗ trợ :
+ My mắt : để che chắn gió bụi.
+ Tuyến lệ : tiết ra nước mắt đổ vào hố lệ ở gôc mắt. Nước mắt có tác dụng rửa sạch bụi và những vật lạ xâm nhập vào giác mạc. Nước mắt còn có tác dụng sát trùng và giữ cho giác mạc trong suốt.
+ Các cơ vận động cầu mắt : gồm 6 cơ . Trong đó có 4 cơ thẳng giúp cầu mắt liếc ngang liếc dọc; 2 cơ chéo giúp cầu mắt liếc chéo.
Cơ chế cảm thụ ánh sáng:

Lớp màng thần kinh của cầu mắt đảm nhiệm chức năng cảm thụ ánh sáng. Trong lớp màng này, lớp tế bào sắc tố chứa Fucxin là sắc tố màu đỏ thẫm có tác dụng hấp thu ánh sáng chiếu tới không cho phản xạ lại, làm cho ảnh trên võng mạc rõ nét.
Cơ chế cảm thụ ánh sáng:

Lớp tế bào cảm quang nằm phía trong, mỗi tế bào cảm quang gồm 2 phần : phần ngoài chứa sắc tố cảm quang, phần trong chứa nhân tế bào và các ty lạp thể.
Phần trong của tế bào cảm quang có đột nhánh tiếp xúc với tế bào thần kinh lưỡng cực. Các tế bào thần kinh lưỡng cực lại có đột nhánh tiếp xúc với tế bào hạch.
Cơ chế cảm thụ ánh sáng
Mỗi mắt có 130 triệu tế bào cảm quang nhưng chỉ có 1 triệu tế bào hạch.Tại điểm vàng mỗi tế bào nón tương ứng với một tế bào hạch , còn ở phần khác một tế bào hạch tương ứng với vài tế bào nón và hàng chục đến hàng trăm tế bao que.
Do cấu tạo như vậy nên điểm vàng là nơi nhìn rõ ảnh của vật nhất.
Cơ chế cảm thụ ánh sáng
Trong tế bào que chứa sắc tố cảm quang rodopsin. Trong tế bào nón có Iarodopsin hấp thu ánh sáng tím. Eurythrobola hấp thu ánh sáng xanh và iritrobola hấp thu ánh sáng đỏ của quang phổ. Rodopsin gồm 1 aldehyt của vitamin A là retinen và một phần protein là opsin. Dưới tác dụng của ánh sáng phần retinen trong rodopsin chuyển từ dạng cis sang dạng trans (nhánh bên duỗi thẳng).
Cơ chế cảm thụ ánh sáng
Chính vì vậy mà liên kết giữa retinen và opsin trở nên lỏng lẻo. Dưới tác dụng của enzym retinenreductaza, retinen chuyển thành vit A , ra khỏi tế bào que vào lớp tế bào sắc tố . Trong tối retinen lại được chuyển từ dạng trans sang dạng cis và kết hợp với opsin thành rodopsin. Vitamin A là nguyên liệu để tổng hợp rodopsin. Nếu thiếu vit A , tế bào que sẽ không hoạt động. Do đó nếu thiếu rodopsin, người sẽ bị quáng gà.
Cơ chế cảm thụ ánh sáng
Iarodopsin của tế bào nón có cấu trúc gần giống rodopsin nhưng cấu trúc của opsin ở tế bào nón không hoàn toàn giống opsin của tế bào que. Vì vậy, tính hưng phấn của tế bào nón thấp hơn tế bào que hàng nghìn lần.
Các phản ứng quang hóa xẩy ra trong tế bào nón và tế bào que sẽ làm xuất hiện xung động lan truyền trên các tế bào lưỡng cực và tế bào hạch, qua dây thần kinh thị giác về vùng phân tích thị giác của não bộ.Khi thông tin thị giác lên đến vỏ não, tại đây có sự phân tích , tổng hợp và cho cảm giác về màu sắc, kích thước của vật.
MẮT BÌNH THƯỜNG
MẮT CẬN THỊ
MẮT VIỄN THỊ
MẮT LOẠN THỊ