CNXHKH

1

Chương 10
vấn đề dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội
Th.s Phạm Hoàng Giang
Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học
2

A. Mục đích, yêu cầu:
Cung cấp cho người học những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn đề dân tộc, cơ sở lý luận và thực tiễn của chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta. Từ đó giúp người học nâng cao nhận thức về vấn đề dân tộc, vị trí vai trò của vấn đề dân tộc trong xã hội chủ nghĩa
3
B. Nội dung
4
Vấn đề dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội
Vấn đề dân tộc
ở Việt Nam
Khái niệm
dân tộc và
đặc trưng
củadân tộc
Nội dung
Cương lĩnh
dân tộc
Quan hệ
giữa dân tộc
và giai cấp
Cơ sở lý luận
và thực tiễn để
Lênin đưa ra
Cương
lĩnh dân tộc
Những
đặc điểm
cơ bản
của dân tộc
Việt Nam
Chính sách
dân
tộc của Đảng và
Nhà nước ta
hiện nay
Cương lĩnh dân tộc của chủ
nghĩa Mác - Lênin
Chủ nghĩa Mác - Lênin về
dân tộc và quan hệ dân tộc
5
1. Dân tộc và quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp
1.1. Khái niệm dân tộc và đặc trưng của dân tộc
Quá trình hình thành cộng đồng dân tộc trong lịch sử
Bộ lạc
Thị tộc
Bộ tộc
Dân tộc
CSNT
c
CHNL & PK
TBCN
KINH
Tế -
Xã
HộI
THờI gian
6
Dân tộc và đặc trưng của dân tộc
Dân tộc - quốc gia
Dân tộc - tộc người
Cộng đồng về ngôn ngữ
Các đặc điểm chung thuộc
về văn hoá
- ý thức tự giác tộc người
Có chung phương thức sinh
hoạt kinh tế
Có lãnh thổ chung
Có ngôn ngữ giao tiếp chung
Có nét tâm lý chung
7
Khái niệm dân tộc (quốc gia)

Dân tộc là một hình thức cộng đồng người ổn định, được hình thành trong lịch sử, dựa trên cơ sở cộng đồng về tiếng nói,về lãnh thổ, về phương thức sinh hoạt kinh tế và văn hoá.
8
Sự ra đời của dân tộc
Ph­¬ng T©y

Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt
t­ b¶n ra ®êi, kinh tÕ hµng hãa ph¸t triÓn


xo¸ bá t×nh tr¹ng c¸t cø ®Þa ph­¬ng, sôp ®æ hµng rµo ng¨n c¸ch gi÷a c¸c bé téc


D©n téc TBCN
Phương Đông

Phương thức sản xuất châu á, đặc điểm nền kinh tế trồng lúa nước, nhà nước chuyên chế phương Đông

Liên kết chặt chẽ giữa các thị tộc, bộ lạc, dân tộc ra đời sớm


Dân tộc tiền TBCN
9
1.2 Quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp


Vấn đề giai cấp
Vấn đề dân tộc

Bóc lột giai cấp kéo theo bóc lột dân tộc
Quan hệ giai cấp bình đẳng hay bất bình đẳng kéo theo quan hệ dân tộc bình đẳng hoặc bất bình đẳng.
Phong trào dân tộc bị chi phối bởi phong trào giai cấp.

Quyết định
Phương diện thứ nhất
10
1.2 Quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp


Vấn đề dân tộc
Vấn đề giai cấp
-Trên cơ sở kinh tế - xã hội và cùng với sự chín muồi của các yếu tố tộc người, dân tộc mới ra đời.
Giải quyết vấn đề dân tộc góp phần thúc đẩy hoặc kìm hãm cuộc đấu tranh giai cấp.
có tính độc lập tương đối
Phương diện thứ hai
11
Kết luận

Trong thời đại ngày nay, cuộc đấu tranh giải phóng các dân tộc bị áp bức bảo vệ độc lập dân tộc không tách rời cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân dân lao động chống lại giai cấp tư sản. Mặt khác, giai cấp công nhân muốn giải phóng mình phải đồng thời phải giải phóng toàn xã hội, toàn dân tộc, phải trở thành giai cấp dân tộc. Chủ nghĩa yêu nước chân chính thống nhất với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân.
12
1.3. Hai xu hướng khách quan của phong trào dân tộc trong CNTB
Xu h­íng 1
Xu hướng thøc tØnh ý thøc d©n téc h×nh thµnh c¸c quèc gia d©n tộc độc lập
Xu h­íng 2
Xu hướng xÝch l¹i gần nhau giữa c¸c d©n téc h×nh thµnh liªn hiÖp gi÷a c¸c d©n téc.
Sự phát triển của dân tộc
13
Biểu hiện của hai xu hướng dân tộc trong
thời đại ngày nay


Trong di?u ki?n c?a ch? nghĩa xã hội: hai xu hu?ng tác động cùng chi?u, b? sung h? tr? cho nhau và di?n ra trong t?ng dân tộc, trong c? qu?c gia và d?ng ch?m d?n t?t c? các quan h? dân t?c ( v? chính tr?, kinh t?, van hoá, xã hội... ).

Trên ph?m vi th? gi?i, s? th?c t?nh ý th?c dân tộc đang làm bùng lên phong trào d?u tranh dòi gi?i phóng dân tộc t?c c?a các dân tộc b? áp b?c ch?ng ch? nghĩa đế quốc và chủ nghĩa thực dân du?i m?i hình th?c, d?u tranh ch?ng k? th? dân t?c, phân bi?t ch?ng t?c.
14
2. Cương lĩnh dân tộc của chủ nghĩa Mác-Lênin

V.I Lênin: Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng; các dân tộc được quyền tự quyết; liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc lại
V.I Lênin, "Về quyền dân tộc tự quyết", Toàn tập, Tập 25, Nxb Tiến bộ, M, tr375.
15
2.1 Cở sở lý luận và thực tiễn để V.I Lênin đưa ra cương lĩnh dân tộc
Cương
lĩnh
dân
tộc
Quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen về mối quan hệ giữa dân tộc
và giai cấp, giữa giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp.
Mối quan hệ giữa hai xu hướng khách quan của phong trào
dân tộc trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa .
Kinh nghiệm của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc chống
CNĐQ vào những năm đầu thế kỷ XX.
yêu cầu khách quan cần khắc phục CNDT để đoàn kết, thống nhất
các lực lượng cách mạng ở nước Nga vào những năm đầu thế kỷ XX.
16

Cương
lĩnh
dân
tộc
Liên hiệp công nhân
tất cả các dân tộc lại
Các dân tộc được
quyền tự quyết
Các dân tộc hoàn toàn
bình đẳng
Quan hệ hợp tác
hữu nghị
Tự do phân lập
Tự do Liên hiệp

Mục đích đấu tranh
của giai cấp công
nhân thế giới

Tự nguyện,
bình đẳng,
tôn trọng
lợi ích các
dân tộc
2.1 Nội dung cương lĩnh dân tộc của
chủ nghĩa Mác - Lênin
17
Nội dung
Các dân tộc dù lớn hay
nhỏ, phát triển ở trình
độ cao hay thấp đều
được tôn trọng và đối
xử như nhau, có quyền
lợi và nghĩa vụ ngang
nhau trên tất cả các
lĩnh vực của đời sống
xã hội
Không một dân tộc nào
được giữ đặc quyền, đặc
lợi về kinh tế, chính trị,
văn hoá.
Không một dân tộc nào
được quyền đi áp bức,
bóc lột dân tộc khác


Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng
18
ý nghĩa của bình đẳng dân tộc

Bỡnh d?ng dõn t?c l� quy?n thiờng liờng c?a dõn t?c v� l� m?c tiờu ph?n d?u c?a cỏc dõn t?c trong s? nghi?p gi?i phúng. Nú l� co s? d? th?c hi?n quy?n dõn t?c t? quy?t v� xõy d?ng m?i quan h? h?u ngh? h?p tỏc gi?a cỏc dõn t?c .
19
Các dân tộc được quyền tự quyết


Là quyền
làm chủ của
một dân tộc,
tự mình
quyết định
vận mệnh của
dân tộc mình
Tự do phân lập
Tự nguyện liên hiệp
Tự nguyện,
bình đẳng,
tôn trọng
lợi ích các
dân tộc
20
Nguyên tắc giải quyết quyền tự quyết dân tộc

Xem xét việc gi?i quy?t v?n d? dân t?c t? quy?t ph?i d?ng v?ng trên l?p tru?ng c?a giai c?p công nhân.
ủng hộ các phong trào tiến bộ, phù hợp với lợi ích chính đáng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.
Chống việc lợi dụng vấn đề dân tộc để can thiệp vào công việc nội bộ của dân tộc khác.

21
ý nghĩa của quyền dân tộc tự quyết

Quy?n dân tộc tự quyết là sự phản ánh quyền bình đẳng dân tộc, là cơ sở để đoàn kết công nhân và nhân dân lao động các dân tộc.
22
Liên hiệp công nhân các dân tộc lại

Giai c?p công nhân thu?c các dân t?c khác nhau d?u th?ng nh?t, đoàn kết, h?p tác giúp đỡ l?n nhau trong cu?c d?u tranh ch?ng k? thù chung vì s? nghi?p gi?i phóng giai c?p, gi?i phóng dân tộc.
23
ý nghĩa của liên hiệp công nhân các dân tộc

- Phản ánh được sự thống nhất về bản chất của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc và phong trào đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân.
- Là cơ sở, hạt nhân cho sự đoàn kết, thống nhất nhân dân lao động các nước, các dân tộc, các lực lượng cách mạng và tiến bộ trên thế giới đấu tranh cho hoà bình, tiến bộ, độc lập dân tộc, chủ nghĩa xã hội.
- Là giải pháp hữu hiệu thực hiện quyền bình đẳng và tự quyết dân tộc.
- Gắn kết ba nội dung trong cương lĩnh thành một chỉnh tể thống nhất.


24
Kết luận

Cương lĩnh dân tộc là một bộ phận trong cương lĩnh cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp; là cơ sở lý luận xây dựng đường lối, chính sách dân tộc của các đảng cộng sản và nhà nước xã hội chủ nghĩa.

25
3.Vấn đề dân tộc ở Việt Nam
3.1. Đặc điểm cơ bản của dân tộc Việt Nam
Quá trình hình thành dân tộc Việt Nam
Tự nguyện
liên kết
Đặc điểm
Nền kinh
tế trồng
lúa nước
Chống
ngoại
xâm
Dân tộc
Việt Nam
Kinh tế
Lãnh
thổ
Ngôn
ngữ
Văn hoá,
tâm lý
26
Đặc điểm
dân tộc
Việt Nam
Việt Nam là một quốc gia độc lập, thống nhất, gồm nhiều dân tộc. Số
lượng các dân tộc có sự chênh lệch.
Các dân tộc phân bố không đều, sống xen kẽ là chủ yếu, không có
dân tộc nào có lãnh thổ riêng
Các dân tộc ở nước ta đều có bản sắc văn hoá riêng tạo nên sự thống
nhất trong đa dạng của nền văn hoá Việt Nam.
Các dân tộc ở nước ta vốn có truyền thống đoàn kết lâu đời trong cộng
đồng quốc gia dân tộc Việt Nam.
Các dân tộc thường cư trú ở những địa bàn có vị trí quan trọng cả về
kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng, môi trường sinh thái.
Hiện nay, giữa các dân tộc còn có sự chênh lệch khá lớn về trình độ
phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội.
27
3.2. Chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta

Cơ sở:
Quan điểm, nội dung chính sách
dân tộc của Đảng và Nhà nước ta
Đặc điểm vấn đề
dân tộc ở nước ta
Cương lĩnh dân tộc
của chủ nghĩa
Mác - lênin
Tư tưởng
Hồ Chí Minh
về vấn đề dân tộc
28
Tư tưởng Hồ Chí Minh

Đoàn kết dân tộc
Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, đồng bào các dân tộc đều là anh em ruột thịt, là con cháu một nhà, thương yêu đoàn kết giúp đỡ nhau là nghĩa vụ thiêng liêng của các dân tộc.

Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết.
Thành công, thành công, đại thành công
29
Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam


Vấn đề dân tộc và đoàn kết các dân tộc có vị trí chiến lược lâu dài trong sự nghiệp cách mạng nước ta. Các dân tộc trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, cùng nhau thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước,xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
(Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,Nxb CTQG, HN, 121).
30
Phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần.
Tôn trọng lợi ích , truyền thống văn hoá, ngôn ngữ, tập
quán, tín ngưỡng của đồng bào các dân tộc.
Phát huy truyền thống đoàn kết, đấu tranh kiên cường của
các dân tộc.
Đào tạo đội ngũ cán bộ người dân tộc, có chính sách đối với cán
bộ công tác vùng dân tộc.
Tăng cường đầu tư phát triển giao thông, giáo dục, y tế
cho người dân tộc.
Phát triển nâng cao đời sống văn hoá tinh thần, trình độ
dân trí. cho đồng bào các dân tộc
Chính sách
dân tộc
của Đảng
và Nhà nước
ta hiện nay
Nội dung chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta hiện nay
31
Cảm ơn sự theo dõi của các bạn!