Chuyên đề môi trường Phần 1

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH
ĐẾN DỰ CHUYÊN ĐỀ VỀ MÔI TRƯỜNG
(Tổ Ngữ Văn)
(PHẦN 1)
LÍ DO THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ
Trái đất-ngôi nhà chung của nhân loại- đang ngày càng bị nhiều hiểm họa đe dọa. Và có những hiểm họa khôn lường ấy lại do chính con người gây ra như khói, bụi, chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt,…
và chúng ta cũng biết thế giới đã chọn ngày 24/4 hàng năm là Ngày Trái Đất để nhắc nhở ý thức bảo vệ môi trường của tất cả mọi người.

Bảo vệ môi trường đang là vấn đề nóng bỏng trên phạm vi toàn cầu. Nó liên quan đến tất cả các quốc gia, dân tộc, liên quan đến mỗi người chứ không phải riêng ai.
Giáo dục bảo vệ môi trường là một giải pháp hữu hiệu để nâng cao ý thức trách nhiệm trước môi trường của mỗi người trong cộng đồng vì nó tác động đến các mặt kiến thức về môi trường, tình cảm, thái độ, hành vi và ý thức trách nhiệm, kĩ năng xử lí các vấn đề về môi trường.
-Giáo dục bảo vệ môi trường còn góp phần hình thành nhân cách người lao động mới – người chủ tương lai của đất nước- có thái độ thân thiện với môi trường, phát triển kinh tế hài hòa với bảo vệ môi trường.

-Giáo dục bảo vệ môi trường là một quá trình lâu dài và có sự đóng góp của nhiều tầng lớp xã hội.
-Ở nước ta, bảo vệ môi trường cũng đang là vấn đề được quan tâm sâu sắc. Ngày 31/1/2005, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra chỉ thị về việc tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường, xác định nhiệm vụ trọng tâm cho giáo dục phổ thông là trang bị cho học sinh kiến thức, kĩ năng về môi trường và bảo vệ môi trường bằng hình thức phù hợp trong các môn học và thông qua các hoạt động ngoại khóa…
-Giáo dục bảo vệ môi trường hiển nhiên là nhiệm vụ của các thầy cô giáo chúng ta.
Trường ta trong mấy năm qua cũng triển khai thực hiện các chủ trương của Nhà nước và của ngành.
Chính vì vậy mà chúng tôi đã chọn chuyên đề: ”Tác hại của việc sử dụng bao bì nilon”, một khía cạnh nhỏ của giáo dục bảo vệ môi trường.
* Với chuyên đề này, chúng tôi mong muốn được san sẻ cùng quý thầy cô một góc nhìn về môi trường, một nhận thức về tầm quan trọng của công tác giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh và các giải pháp có tính khả thi ở phạm vi trường học.
Vậy chuyên đề: “Tác hại của việc sử dụng bao bì ni-lông” đã giúp cho học sinh nhận biết và ý thức được điều gì?
Chuyên đề này nhằm trang bị cho học sinh một số kiến thức về môi trường, cụ thể là về rác thải sinh hoạt bằng bao bì ni lông.
Giúp học sinh thấy được tác hại , mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông đối với môi trường sống.
Tạo cơ hội cho học sinh phát hiện vấn đề này ở địa phương, ở trường học và tìm hướng giải quyết phù hợp, góp phần bảo vệ môi trường.
Giáo dục các em có ý thức bảo vệ môi trường sống của mình, góp phần giữ gìn trường xanh-sạch-đẹp.
II.Môi trường là gì?

Ta có thể hiểu môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và sinh vật.
Môi trường sống của con người theo nghĩa rộng là tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội cần thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con người như tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nước, ánh sáng, cảnh quan, quan hệ xã hội…
Hình ảnh gây ô nhiễm không khí.
Không khí đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người và thế giới sinh vật. Không có không khí thì không thể có sự sống.
Hình ảnh thiếu nước.
Đất đai khô hạn, nứt nẻ; nước đang rút dần bến xa.
“Thương thay, nước non nặng gánh chung tình!”
Rừng bị khai thác vô tội vạ!
Cây bị đốn nằm trơ vơ, biết than thở cùng ai!
Rừng thông Nam Hải Vân
vẫn đang bị tàn phá
Sự phát triển nhanh chóng về kinh tế-xã hội trong những năm qua đã làm thay đổi xã hội Việt Nam. Chỉ số tăng trưởng kinh tế không ngừng được nâng cao.
Tuy vậy, sự phát triển kinh tế chưa đảm bảo cân bằng với việc bảo vệ môi trường.
Ở chuyên đề này, chúng ta sẽ tìm xem rác thải ảnh hưởng như thế nào đến ô nhiễm môi trường.
Bao bì nilon đã làm ô nhiễm nặng sông rạch.
Sông sâu rác nổi lềnh bềnh,
Hỏi đâu nước sạch cho mình dùng đây?!
Sông Tô Lịch
"Sông Tô nước chảy trong ngần
 Con thuyền buồm trắng chạy gần chạy xa“ ?
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế đời sống ngày càng đi lên, lượng chất thải cũng ngày càng nhiều hơn

Lượng chất thải rắn ở Việt Nam lên đến hơn 15 triệu tấn mỗi năm, tăng trung bình hằng năm là 15%, trong đó chất thải sinh hoạt từ các hộ gia đình, nhà hàng, các khu chợ chiếm khoảng 75-80% tổng lượng chất thải phát sinh trong cả nước.
Theo ước tính, lượng chất thải sẽ tăng lên đáng kể- khoảng 60%- vào năm 2010 .Trong lượng chất thải ấy, bao bì nilon chiếm một lượng đáng kể.
Chẳng biết từ bao giờ, túi nilon đã len vào cuộc sống hiện đại, thay thế cho lá chuối, lá sen, lá dong và các loại lá gói truyền thống của người Việt Nam xưa kia.
Một thời, người ta coi bao bì nilon là thứ tiện sử dụng, một sản phẩm của xã hội văn minh vì nó rẻ, nhẹ, dễ đáp ứng các nhu cầu khác nhau của người tiêu dùng. Túi nilon tràn ngập các chơ, siêu thị và hệ thống bán lẻ. Từ chị bán hàng rong, cô bán cá, dì bán hàng bông, bà bán trái cây đến người bán quà ở góc phố,… ai cũng trữ cho mình một xấp túi nilon để gói hàng cho khách.
Cứ dùng mắt mà quan sát vào mỗi sáng ở chợ, ta thấy bao bì ni lon được sử dụng nhiều và đa dạng. Nào là đựng thịt cá, rau, củ, quả, kể cả quà bánh…
Hết chu kì sử dụng, túi nilon lại được thải ra. Cho nên, ở Việt Nam mỗi ngày thải ra hàng triệu bao bì nilon. Ta chỉ làm con tính nhỏ thôi, ở địa phương ta có bao nhiêu hộ gia đình thì có thể nhân lên ba hay bốn hoặc có khi nhiều hơn số đó.Mỗi nhà chỉ sử dụng có vài ba, bốn túi bao bì mỗi ngày thôi, nhưng nhân lên với thời gian và số hộ thì con số sẽ không còn nhỏ nữa!
Qua hình ảnh vừa xem, hãy cho biết bao bì ni-lông được vứt ra những nơi nào?
Cho nên, ở Việt Nam mỗi ngày thải ra hàng triệu bao bì ni lông, một phần nhỏ được thu gom, còn phần rất lớn bị vứt bừa bãi khắp nơi, kể cả những nơi công cộng như ao hồ, sông ngòi, đường phố… Ở địa phương ta, bao bì sau khi được sử dụng cũng chẳng có số phận gì may mắn hơn. Nào là vương vãi ở các khu chợ, đường phố, kể cả trường học.
Theo các nhà khoa học đã nghiên cứu và công bố thì việc sử dụng bao bì nilon rất có hại. Vì sao vậy?
Theo các nhà khoa học cho biết túi nilon được làm từ nhựa PTE không độc nhưng do các chất phụ gia thêm vào để làm túi nilon thêm mềm, dẻo, dai thì lại vô cùng độc hại.Các loại túi nilon màu do có chứa các kim loại như chì, cadini,.. Khi đựng đồ nóng từ 70-80 độ thì sẽ có các phản ứng phụ gây ngộ độc thực phẩm.
Theo các nhà khoa học đã nghiên cứu và công bố thì việc sử dụng bao bì ni lông rất có hại. Vì sao vậy?
Do tính không phân huỷ của pla-xtíc, bao bì ni lông có thể tồn tại từ 20-500 năm.
Nếu bao bì ni lông lẫn vào đất thì sẽ làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cây cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn đất.
Bao bì ni lông bị vứt xuống cống rãnh làm tắc nghẽn các đường dẫn nước thải làm cho muỗi phát sinh, lây truyền nhiều dịch bệnh như sốt xuất huyết, sốt rét,…
Bao bì ni lông mà bị vứt xuống sông rạch dễ gây ô nhiễm dòng nước, nếu gặp rạch nhỏ thì dễ bị tắc nghẽn, tạo nhiều ruồi muỗi truyền bệnh.
Bao bì ni lông vứt ở công viên hay các khu du lịch không chỉ làm mất vẻ mĩ quan mà còn làm chết các sinh vật nuốt phải chúng.
Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 100.000 con chim, thú biển chết do nuốt phải túi nilon.
Tại vườn thú Quốc Gia Cô-bê ở Ấn Độ, 90 con hươu chết do ăn phải hộp nhựa đựng thức ăn thừa của du khách.
( Hội Lịch sử- Tự nhiên- Bom Bay, Ấn Độ)
Bao bì ni lông còn có tác hại trực tiếp đến sức khỏe con người như thế nào?
Bao bì ni lông màu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim loại như chì, ca-đi-mi gây tác hại cho não và là nguyên nhân gây ung thư phổi.
Nguy hiểm nhất là khi các bao bì ni lông thải bỏ bị đốt, các khí độc thải ra đặc biệt là chất đi-ô-xin có thể gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, nôn ra máu, ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, gây rối loạn chức năng, gây ung thư và các dị tật bẩm sinh cho trẻ sơ sinh.
Ta không thể bỏ qua tác hại của bao bì nilon trong khi sử dụng!
“Ô nhiễm trắng” là cách mà các nhà chuyên gia môi trường đang nói về sự lạm dụng túi nilon hiện nay sẽ gây nên thảm họa môi trường từ nó.
III.Vấn đề thu gom và xử lí rác:
Thu gom và xử lí rác thải bằng bao bì nilon là một vấn đề khó khăn và tốn kém, đặc biệt là ở những nước đang phát triển do tập quán sinh hoạt cổ truyền, việc vứt rác một cách bừa bãi là phổ biến.
Ở nước ta, một mặt do đại bộ phận dân chúng vẫn có thói quen vứt rác tùy tiện gây trở ngại cho công tác thu gom, nhất là ở các khu vực ven trung tâm thành phố hay ở nông thôn.
Cùng với việc thu gom, xử lí rác thải bằng bao bì nilon cũng là một vấn đề nan giải.
Nó đòi hỏi phải đầu tư nhiều phương tiện kĩ thuật và nghiên cứu các giải pháp phù hợp với điều kiện từng địa phương. Để giảm bớt gánh nặng cho công tác thu gom và xử lí rác, người ta thực hiện các giải pháp như giảm lượng rác; thay đổi chất liệu bao bì đóng gói; tăng cường tái sử dụng, tái chế và phục hồi.
Giảm lượng rác thải bằng bao bì nilon.
Nguyên tắc bao trùm cần được quan tâm là làm giảm bớt lượng rác thải này bằng cách động viên mọi người sử dụng tiết kiệm; chỉ sử dụng trong trường hợp thật cần thiết chứ đừng lạm dụng vì tiện tay.
Xem tiếp phần 2
ở phần bài giảng sau