Chuyên đề công tác chủ nhiệm lớp ở bậc tiểu học

********** **********
CHUYÊN ĐỀ
MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở BẬC TIỂU HỌC
Minh Thuận 5, ngày 11 tháng 9 năm 2011
TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH THUẬN 5
A. Tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp:
Đổi mới công tác chủ nhiệm thì người giáo viên tức là người làm công tác trong ngành giáo dục và là người chủ của một lớp học và chỉ đạo mọi hoạt động trong lớp học của mình, nhưng cũng đồng thời phải là người chịu bất kỳ những hậu quả gì mà học sinh trong lớp chủ nhiệm của mình mang lại. Chính vì vậy, mà người giáo viên chủ nhiệm không những thực hiện công tác chủ nhiệm, mà còn biết xây dựng cho mình một ban cán sự lớp thật hoàn chỉnh.
Trước hết cần xác định công tác chủ nhiệm lớp là vấn đề rất quan trọng. Người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tâm, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. Song với lứa tuổi học sinh tiểu học, sự nhận thức của các em còn non trẻ, sự tư duy chưa đạt tới đỉnh cao, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo cho các em đi vào nề nếp để các em dần trở thành người sống có ích trong xã hội, đó chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp…không có học sinh cá biệt, chỉ có giáo viên chủ nhiệm không đủ kiên nhẫn cảm hóa học sinh.
Mỗi giáo viên chủ nhiệm là một bác sĩ tâm lý, cần hòa vào thế giới của học sinh để tìm hiểu tâm tư, tình cảm, sẻ chia với hoàn cảnh từng học trò. Để chủ nhiệm lớp có hiệu quả, việc đầu tiên là điều tra học sinh trong lớp để có kế hoạch bồi dưỡng, giáo dục cho các em, khảo sát phân loại đối tượng học sinh. Sau khi đã biết được lực học của từng học sinh trong lớp để có kế hoạch giáo dục và giảng dạy. Từ việc điều tra sơ khảo đã nắm được mặt mạnh, mặt yếu của lớp từ đó có biện pháp giáo dục thích hợp: Tổ chức cho lớp bầu ra ban cán sự lớp, ban cán sự phải là người có học lực khá giỏi, đối xử hoà đồng với bạn bè, nhiệt tình trong công việc được giao. Thực hiện tốt “Năm điều Bác Hồ dạy”; “Lời hứa của nhi đồng” và thực hiện tốt phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt”, “Đôi bạn cùng tiến”....Thường xuyên giáo dục các em có tính tự giác, chấp hành tốt nội quy của lớp, trường luôn giữ gìn cơ sở vật chất trong trường, bảo vệ tài sản chung. Muốn các em thực hiện tốt, nghiêm túc thì người giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực sự gương mẫu về mọi mặt, phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, Nói phải làm, khen chê đúng mực, tuyệt đối không sỉ nhục học sinh trước lớp.
Trong học tập không những chú trọng rèn luyện cho học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau mà còn chú trọng khâu nề nếp ngay từ đầu năm cho học sinh như truy bài đầu giờ, trật tự nghe giảng trong giờ học, trong lớp tổ tự quản kiểm tra bài tập về nhà của các bạn trong tổ. Rèn luyện nề nếp tốt là cực kỳ quan trọng, nó góp phần lớn quyết định kết quả học tập của học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm là một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động giảng dạy trong nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm mang một đặc trưng mà giáo viên bộ môn không thể thay thế được. Vì mỗi giáo viên chủ nhiệm chính là cố vấn của tất cả học sinh trong lớp. Giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức rèn luyện năng lực để trở thành công dân tốt mai sau. Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội với tư cách là lực lượng tri thức trong công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ những thói hư tật xấu, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận thức, tình cảm, tham
gia có hiệu quả vào công cuộc xây dựng đất nước văn minh hiện đạị… Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường cùng với các tập thể lớp học khác làm cho lớp chủ nhiệm trở thành thành viên tích cực của cộng đồng nhà trường. Thông qua tổ chức tự quản hoạt động của tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả năng vận dụng tri thức lý luận vào thực tiễn cuộc sống.
a. Thuận lợi:
- Trong quá trình giáo dục luôn được các cấp, các ngành, chi bộ và các lực lượng xã hội ... quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ.
- Được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của lãnh đạo cấp trên, của ban giám hiệu nhà trường.
- Được sự hỗ trợ của hội cha mẹ học sinh, của các đoàn thể trong và ngoài nhà trường.
- Nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện cho các lớp có đầy đủ phòng học, bàn ghế khang trang, phòng học thoáng mát, nhà vệ sinh sạch sẽ ...
b. Khó khăn:
*Những khó khăn do khách quan:
Trường Tiểu học Minh Thuận 5 nằm trong địa bàn thuộc xã chương trình 135 của chính phủ. Với khỏang 35% tổng sô dân là người dân tộc Khơme. Người dân sống chủ yếu bằng nghề nông. Thậm chí còn có rất nhiều gia đình không có ruộng để làm mà sống bằng đồng tiền làm thuê. Vì vậy về thu nhập của người dân chưa cao dẫn đến đời sống kinh tế còn thấp. Việc mua sắm đồ dùng cho con em còn hạn chế chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh và nhu cầu giảng dạy của giáo viên. Cụ thể là khi đi học các em còn thiếu sách vở, đồ dùng học tập. Từ đó cho thấy công tác chủ nhiệm cũng rất vất vả, mặc dù đã cố gắng động viên rất nhiều nhưng vẫn có những em không mua được sách giáo khoa để học và phải mượn của nhà trường.
Mặt bằng dân trí có phần thấp, kém hơn so với một số xã trong địa bàn huyện. Nhận thức của phụ huynh còn hạn chế. Sự quan tâm giáo dục của gia đình đối với các em chưa đúng mức, nhiều phụ huynh còn quan niệm việc giảng dạy và giáo dục học sinh là do nhà trường đảm nhiệm.
Việc này đồng nghĩa với việc khoán trắng trọng trách cho người giáo viên. Mặt khác cũng có gia đình quan tâm tới việc học của con em mình nhưng lại không nắm được nội dung giảng dạy cũng như phương pháp dạy dẫn tới hiệu quả không cao. Thậm chí có trường hợp dạy sai dẫn tới các em nhận thức lệch hướng của vấn đề. Chính những khó khăn này ảnh hưởng trực tiếp đến việc học của các em.
Bên cạnh đó ngoài giờ học các em còn phải tiếp giúp gia đình như: cắt lúa, phơi lúa mướn cùng cha mẹ để tăng thêm thu nhập cho gia đình. Vì thế khi tới mùa vụ tỉ lệ nghỉ học của các em tương đối cao. Điều này làm cho việc học của các em bị hụt kiến thức dẫn đến mất căn bản.
* Khó khăn từ phía giáo viên:
- Công tác quan hệ với phụ huynh học sinh chưa được thường xuyên.
- Còn có nhiều học sinh gia đình có hoàn cảnh khó khăn thuộc diện hộ nghèo.
- Nhà ở xa trường học nên việc thực hiện nội quy trường, lớp của các em còn hạn chế.
- Một số học sinh thiếu thốn tình cảm (như chỉ ở với mẹ hoặc bố, cha mẹ làm ăn xa) nên các em không được quan tâm, giáo dục toàn diện như các bạn cùng trang lứa, có em còn có những biểu hiện mặc cảm tự ti, không dám hòa mình trong mọi hoạt động chung của lớp.
- Đa số các em còn hiếu động, suy nghĩ chưa sâu sắc nên đôi khi còn hay tranh cãi, đánh nhau gây ra những trường hợp không đáng có trong môi trường giáo dục.
- Giáo viên chưa nắm vững tâm lý học sinh, thường có thiện cảm với học sinh khá, giỏi và nặng nề ngôn ngữ với những học sinh yếu kém .
- Giáo viên chưa tìm hiểu hết tâm tư nguyện vọng và hoàn cảnh của các em, làm cho học sinh yếu cảm thấy sợ sệt tự ti, mặc cảm và dẫn đến hỏng kiến thức và bỏ học thường.
- Giáo viên chưa phát huy tốt tính tích cực của học sinh .
- Học sinh chưa có động cơ tự học tập, thiếu hứng thú, chưa thấy lợi ích của việc học, chưa có thói quen và kỹ năng lao động trí óc.
B. Phân tích thực trạng vấn đề:
Công tác duy trì sĩ số học sinh góp phần làm cho công tác phổ cập giáo dục giáo dục tiểu học đạt hiệu quả cao. Chính vì vậy giáo viên phải nắm vững nơi ở của học sinh, nắm được số lượng học sinh trong các ấp trong lớp, đặc điểm địa lí của các ấp đó.
Ví dụ: Lớp 5A có tổng số là 22 học sinh. Trong đó ấp Minh Cường: 06 em; Minh Cường A: 04 em; Minh Tân: 08 em. Minh Tân A: 04 em. Trong đó học sinh ở ấp Minh
Ví dụ: Trong lớp học có vài học sinh thường xuyên không thuộc bài và làm bài đầy đủ, lười biếng trong học tập. Trong trường hợp này công tác giáo dục, quản lý học sinh, để làm tốt được công tác này giáo viên chủ nhiệm cần phải thường xuyên trao đổi, gặp gỡ phụ huynh học sinh tìm hiểu nguyên nhân, hoàn cảnh và phối hợp cùng thống nhất cách giáo dục các em.
Như vậy công tác GVCN lớp đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên quan tâm đến học sinh và có nhiều biện pháp giáo dục phù hợp nhằm đạt kết quả cao trong giáo dục mà lớp đã đăng kí với nhà trường. Cụ thể là:
- Theo dõi đôn đốc việc học tập, thực hiện nội qui đối với tập thể lớp và các thành viên trong lớp.
- Tổ chức cho lớp tham gia đầy đủ các phong trào của các đoàn thể và nhà trường tổ chức.
Giải quyết những vướng mắc tồn tại, những việc phát sinh khác của lớp, giữ vững đoàn kết nội bộ trong lớp.
- Thường xuyên liên hệ phối hợp với giáo viên  giảng dạy các môn học đối với lớp để nắm tình hình học tập, rèn luyện của các bạn trong lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm nắm về tình hình chung của lớp, cũng như việc bất thường của lớp, đề xuất các giải pháp xử lý.
- Người giáo viên chủ nhiện ngoài việc phải xây dựng cho mình một ban cán sự lớp tốt, thì người giáo viên chủ nhiệm còn phải biết kết hợp đối với gia đình, nhà trường và xã hội:
- Cần liên hệ thường xuyên với gia đình học sinh để gia đình phối hợp với giáo viên chủ nhiệm giáo dục động viên con em mình, nêu cao tinh thần hiếu học; tạo điều kiện thuận lợi và môi trường tốt nhất cho con em mình học tập và rèn luyện.
- Các thầy giáo, cô giáo hãy là tấm gương sáng cho đàn em thân yêu của mình; bằng lương tâm và trách nhiệm, bằng tình thương và lòng nhiệt huyết của mình truyền đạt kiến thức với phương pháp tốt nhất, chất lượng cao nhất, liên hệ với PHHS, để liện hệ chặt chẽ với phụ huynh kịp thời chỉ bảo và uốn nắn các em, khích lệ các em, động viên các em học tập và rèn luyện.
- Lãnh đạo nhà trường cần tăng cường chỉ đạo việc kiểm tra, giám sát học sinh thường xuyên nghỉ học không xin phép, vi phạm nội qui, qui chế nhà trường, cần có những biện pháp xử lý nghiêm khắc đúng mực và dứt khoát đối với học sinh vi phạm có hệ thống.
Tất cả giáo viên lên lớp phải có kế hoạch và giáo án để giảng dạy ( khuyến khích giáo viên soạn giáo án trên máy vi tính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc rút kinh nghiệm, bổ sung để năm học sau thực hiện đạt hiệu quả hơn. Hồ sơ sổ sách đầy đủ và có chất lượng, sổ chủ nhiệm phải theo dõi được quá trình học tập của học sinh và đảm bảo được liên lạc giữa giáo viên và PHHS để phản ánh được quá trình học tập của học sinh ở Trường và gia đình.
Dạy đủ số môn theo quy định ở từng khối lớp, chú trọng hơn ở phân môn Tiếng việt và Toán. Tập trung chỉ đạo tổ chức thao giảng, chuyên đề để tìm ra phương pháp giảng dạy có hiệu quả, phù hợp với tinh thần đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.
Các tổ chuyên môn duy trì một cách đều đặn về việc họp tổ theo định kì 2 tuần/lần và có chương trình hoạt động cụ thể, giao trách nhiệm từng thành viên thực hiện, có kiểm tra sơ, tổng kết.
Bên cạnh đó cần tuyên dương, khen thưởng xứng đáng đúng người, đúng việc để cổ vũ tinh thần cho những cá nhân, tập thể có thành tích nhất định trong các phong trào.
-  Lãnh đạo nhà trường cần xây dựng những áp phích, khẩu hiệu, đặt xung quanh trường mang nội dung giáo dục tư tưởng đạo đức cho học sinh.
-  Đối với chính quyền cần nắm bắt kịp thời những thông tin về học tập đạo đức của học sinh, để xử lý, uốn nắn giáo dục, đồng thời buộc gia đình phải có biện pháp quản lý giáo dục con em mình tốt hơn.
- Đối với giáo viên chủ nhiệm còn phải biết kết hợp với các đoàn thể trong trường học như: Đoàn Thanh niên, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, Sao Nhi đồng;
GVCN cần chủ động tiếp xúc với gia đình phụ huynh học sinh, đặc biệt là những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn. Qua đó tạo sự gần gũi, thân thiện giúp học sinh tự tin và yên tâm hơn trong việc học tập và rèn luyện.
Giáo viên phải có ý thức xây dựng trường lớp, trồng cây xanh - Người giáo viên chủ nhiệm lớp cũng cần phối hợp chặt chẽ với Đoàn Thanh niên, Đội Thiếu niên trao đổi và cung cấp những thông tin về hoàn cảnh gia đình, về tâm tư tình cảm, nguyện vọng của các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn để Đoàn, Đội có hướng xử lý và giúp đỡ, các em sẽ thấy được sự quan tâm đối với các em là trách nhiệm của mọi người, từ đó các em trở nên ham học hơn.
- Khi uốn nắn giáo dục học sinh vi phạm chúng ta nên làm từ từ, tìm hiểu sự việc cho cặn kẽ, rõ ràng, xử lý nghiêm khắc nhưng cũng mềm dẻo, tránh trường hợp dồn các em vào bước đường cùng.
- Người giáo viên chủ nhiệm phải thực sự như là một người mẹ, người cha thứ hai của các em, chăm sóc và chau chuốt cho các em từ cái quần, cái áo. Thấy các em mặc ấm, khỏe mạnh thì cảm thấy như mình đang được hưởng niềm hành phúc đó.
- Người GVCN trong trường ngoài công việc phải hoàn tất mọi hồ sơ sổ sách, soạn giảng có chất lượng… còn phải biết động viên vỗ về các em.
-  Phải liên hệ thường xuyên với gia đình học sinh để trao đổi về tình hình sức khỏe và học tập rèn luyện của các em.
-  Học sinh trong lớp có nhiều tính tình và tâm sinh lý khác nhau cho nên GVCN phải tìm hiểu tâm sinh lý của các em để có các biện pháp giáo dục phù hợp. Chính vì vậy nghề giáo là một nghề cao quý, nhưng những người làm công tác chăm sóc và giáo dục trẻ em đặc biệt còn cao quý biết nhường nào.
C. Các giải pháp thực hiện:
I. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp
Trong những ngày đầu năm học, nề nếp lớp chưa được ổn định. Hơn nữa các em chưa tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy ra vào lớp, nội quy của nhà trường đề ra. Nên để ổn định và đi vào nề nếp phải mất một thời gian dài mới ổn định được. Trách nhiệm một giáo viên chủ nhiệm lớp đứng trước thực trạng như vậy tôi đã vận dụng ngay kinh nghiệm chủ nhiêm lớp mà tôi đã đúc kết qua nhiều năm giảng dạy nhằm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp và nâng cao giáo dục toàn diện cho học sinh như sau:
a. Tìm hiểu đối tượng:
Là một giáo viên được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm lớp thì trước hết phải tìm hiểu tỉ mĩ từng đối tượng học sinh, biết được hoàn cảnh, năng lực của từng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp đối với từng đối tượng. Ngay đầu năm học tôi đã bắt tay vào tìm hiểu thông tin về tình hình của lớp như sau:
- Tổng số học sinh trong lớp: 22 em / 15 nữ
- Số học sinh là con em dân tộc thiểu số: 1 em/ 1 nữ - Tỉ lệ : 4.55%
- Số học sinh có hoàn cảnh khó khăn (thuộc hộ nghèo đói): 8/22 em - Tỉ lệ : 36.36 %
Đây là cơ sở để giáo viên phân loại học sinh theo từng nhóm và có hướng giáo dục phù hợp. Những học sinh nào có hoàn cảnh khó khăn thì quan tâm nhiều hơn bằng cách: Gặp trực tiếp cha mẹ (anh, chị) của học sinh để động viên, tạo điều kiện cho con em đi học đều. Việc này giáo viên phải tiến hành thường xuyên, liên tục hàng tuần. Sự chân thành và gắn bó giữa giáo viên và học sinh như vậy phụ huynh sẽ có trách nhiệm động viên, nhắc nhở con em ra lớp.
Phải quan tâm tới những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh mồ côi: có thể là cho các em dụng cụ học tập nếu các em thiếu, có thể là quần áo, dép, nón,…những đồ dùng này không giá là bao nhưng vẫn là nguồn động viên, an ủi cho các em đến trường. Cũng có thể là những hành động rất nhỏ như khâu lại nút áo, chải lại mái tóc khi các em chưa kịp thực hiện lúc đến lớp,…nhưng đối với các em thì đó là một sự khích lệ vô cùng lớn để các em vững bước trên con đường học tập.
b. Bầu ban cán sự lớp:
- Ngay vào đầu năm học giáo viên chủ nhiệm cho học sinh lớp bầu ra ban cán sự lớp gồm: 1 lớp trưởng, 3 lớp phó và 4 tổ trưởng. Từ việc học sinh bầu ra ban cán sự lớp, giáo viên phân công cụ thể công việc cho từng thành viên như sau:
+ Lớp trưởng theo dõi bao quát và tổ chức hướng dẫn các hoạt động của lớp.
+ 3 lớp phó: 1 lớp phó phụ trách về học tập có nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc quá trình học tập của các bạn trong lớp. Lớp phó văn thể mĩ phụ trách về hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao của lớp. Lớp phó phụ trách lao động đôn đốc, phân công dọn vệ sinh, chăm sóc bồn hoa cây cảnh của trường, của lớp.
+ 4 tổ trưởng trực tiếp quản lí các thành viên trong tổ của mình về tất cả các hoạt động .
Trong những ngày đầu năm học, nề nếp lớp chưa được ổn định. Hơn nữa các em chưa tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy ra vào lớp, nội quy của nhà trường đề ra. Nên để ổn định và đi vào nề nếp phải mất một thời gian dài mới ổn định được. Trách nhiệm một giáo viên chủ nhiệm lớp đứng trước thực trạng như vậy tôi đã vận dụng ngay kinh nghiệm chủ nhiêm lớp mà tôi đã đúc kết qua nhiều năm giảng dạy nhằm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp và nâng cao giáo dục toàn diện cho học sinh như sau:
c. Bồi dưỡng năng lực tự quản cho ban cán sự lớp:
Để làm tốt công tác tự quản, trước hết giáo viên chủ nhiệm phải tập huấn cho ban cán sự lớp và giao nhiệm vụ cho từng thành viên, sau khi các em đã nhận biết vai trò trách nhiệm của mình các em sẽ có ý thức tự quản tốt. Nhưng trong thời gian đầu năm học giáo viên chủ nhiệm phải theo dõi sát sao các hoạt động của ban cán sự lớp để phát hiện mặt còn hạn chế và uốn nắn kịp thời. Bám sát kế hoạch của Nhà trường, của Đội để vạch ra kế hoạch từng tuần, từng tháng theo từng chủ điểm, từng đợt thi đua để ban cán sự lớp có kế hoạch theo dõi, hướng dẫn các bạn thực hiện.
d. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ngay từ đầu năm học:
Việc lập kế hoạch xây dựng đội ngũ đi đôi với nhau, giúp giáo viên chủ nhiệm lớp có tầm nhìn xa, bao quát hơn trong công tác chủ nhiệm lớp vì thế dựa trên sự tìm hiểu và nắm bắt đội ngũ học sinh, dựa vào kế hoạch nhà trường tôi lập kế hoạch tỉ mỉ sát thực. Phần chung tình hình lớp, có kế hoạch và biện pháp thực hiện có cả năm rõ ràng cụ thể cho từng tháng, từng chủ điểm trong tháng. Có đánh giá, nhận xét từng tháng và sơ kết từng học kỳ.
Phần cuối theo dõi học sinh, phần này cần phải được theo dõi học sinh thường xuyên và chặt chẽ có ghi chép, đánh giá mọi sự tiến bộ cũng như những tồn tại chưa khắc phục được của từng em. Để có hướng giải quyết khắc phục kịp thời. việc theo dõi đánh giá này thể hiện qua từng ngày, từng tuần.
e. xây dựng kỷ cương nề nếp học sinh:
Dựa vào tình hình của lớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện cho cả năm học, tôi xây dựng kỷ cương nề nếp cho học sinh.
Giao trách nhiệm cụ thể, rõ ràng tới từng học sinh, từng tổ trưởng, lớp trưởng, lớp phó. Tăng cường công tác tự quản của học sinh, giúp các em có ý thức tự rèn luyện, tự học.
Có quy định về lề lối học tập, rèn luyện quy định giờ giấc, có sự theo dõi chặt chẽ của từng tổ, tránh sự buông lỏng về kỷ cương nề nếp.
g. Bồi dưỡng rèn luyện học sinh nâng cao chất lượng dạy và học:
Để nâng cao chất lượng học tâp cũng như giáo dục đạo đức cho các em, tôi đã kết hợp cùng với gia đình một cách chặt chẽ. Tôi thường xuyên liên lạc với phụ huynh để trao đổi tình hình học tập cũng như các sinh hoạt khác.
Tôi luôn nhắc nhở phụ huynh tạo mọi điều kiện cho con em đến trường (không cho con em theo bố mẹ đi ruộng, không ở nhà trông em, trông nhà,...). Trên bục giảng giáo viên phải mẫu mực, đối xử công bằng (không phân biệt, không thiên vị bất cứ học sinh nào, đồng thời không phê bình nặng, sỉ nhục học sinh làm tổn hại đến tâm lí của học sinh ở bất cứ hoàn cảnh nào).
Trong giờ học, tôi luôn tạo không khí sinh động, sôi nổi, hài hòa, vui tươi không căng thẳng mà tạo niềm vui, sự phấn chấn để các em tự tin học tập, các em vừa học vừa chơi nhưng vẫn đảm bảo chương trình chung. Ví dụ trong giờ lịch sử, ngoài nội dung bài học, tôi còn kể nhiều câu chuyện lịch sử cho các em nghe. Hay trong giờ học toán tôi vận dụng các câu chuyện cổ tích, câu chuyện vui để đưa ra các bài toán liên quan đến chương trình toán mà các em đang học. Khi đọc các bài toán có trong câu chuyện các em cảm thấy thú vị hơn với vấn đề yêu cầu các em giải quyết, nó còn giúp học sinh nâng cao kĩ năng đọc. Từ sự hưng phấn đó khoảng cách giữa các em với cô giáo chủ nhiệm được gần hơn, các em thực sự mạnh dạn trong học tập.
* Xây dựng nề nếp học tập:
Chất lượng học tập được nâng cao hay không thì yêu cầu đầu tiên phải có nề nếp, có qui định. Ngay lần họp phụ huynh đầu năm học tôi đã yêu cầu phụ huynh phải chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho con em.
- Tổ chức cho học sinh đọc bài đầu buổi học: Lớp phó học tập cùng với 4 tổ trưởng cứ đầu buổi học các em đọc bài cũ với các bạn trong lớp, trong tổ. Hướng dẫn giải các bài tập khó và sẽ ghi tên các bạn không hoàn thành bài tập, không thuộc bài vào sổ theo dõi trình cho thầy cô giáo vào 15 phút đầu buổi. Giáo viên sẽ có hình thức nhắc nhỡ hay xử lí kịp thời.
- Phân chia đôi bạn “Cùng tiến”: Khi phân chỗ ngồi, tôi bố trí cho học sinh khá, giỏi ngồi cạnh học sinh trung bình, yếu. Em khá, giỏi sẽ theo dõi, hướng dẫn bạn, kèm cặp bạn trong học tập. Nếu học sinh trung bình, yếu có tiến bộ thì tôi lại ghi điểm tốt cho đôi bạn đó để khích lệ tinh thần. Chính vì vậy đôi bạn nào cũng muốn có nhiều điểm tốt nên bạn khá, giỏi rất nhiệt tình giúp bạn yếu học tập. Ngược lại, các bạn có sức học trung bình, yếu cũng cố gắng học tập để không làm ảnh hưởng đến bạn mình.
- Xây dựng nề nếp học tập ở nhà: Ngay từ đầu năm học, tôi cho các em lập thời gian biểu học tập cụ thể. Đồng thời phân nhóm học sinh theo thôn bản để tiện học nhóm. Mỗi nhóm đều cử nhóm trưởng để thay thầy cô giáo chỉ đạo việc học.Việc làm này cũng có nhiều ưu điểm các em có thể giúp nhau được ở mọi lúc, mọi nơi; Mặt khác các em học yếu cũng tránh được mặc cảm với thầy cô. Giáo viên kiểm tra thường xuyên để đôn đốc nhắc nhở các nhóm học tập hiệu quả.
h. Các hoạt động khác:
- Tổ chức giờ sinh hoạt cuối tuần: là giáo viên chủ nhiệm lớp thì giờ sinh hoạt cuối tuần là thời gian quan trọng nhất, bởi tiết này không đơn thuần chỉ dừng lại ở việc nhận xét ưu, khuyết điểm của lớp trưởng về hoạt động của lớp tuần qua mà trong giờ sinh hoạt cuối tuần nhằm để học sinh nhận thấy được các khuyết điểm của chính bản thân mình, dù nhỏ hay lớn đều phải tự hứa trước lớp sẽ có biện pháp khắc phục trong tuần tới. Đặc biệt trong giờ sinh hoạt này, tôi lấy các tấm gương điển hình về học tập, giúp đỡ bạn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao để tuyên dương, khen ngợi phần này được nhấn mạnh hơn, phần tồn tại chỉ nhắc nhở không quá khắt khe có như vậy các em mới tự giác thực hiện tốt.
- Tìm tòi những phương pháp, tổ chức các hoạt động để lôi cuốn các em vào hoạt động học tập “Học mà vui,vui mà học” là rất cần thiết ở trong tất cả giờ dạy.
- Qua từng đợt thi đua, giáo viên cho học sinh bình bầu những tấm gương điển hình trong lớp để đề nghị Nhà trường, liên đội trường nêu gương và khen thưởng kịp thời. Vào đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm phát động quỹ lớp nhằm để phát thưởng cho học sinh có nhiều thành tích trong học tập, lao động, văn nghệ hay các hoạt động ngoại khóa khác. Ban cán sự lớp cùng giáo viên chủ nhiệm đến thăm gia đình học sinh chưa thực sự hòa mình vào tập thể lớp để trao đổi phối hợp kịp thời cùng gia đình, nhà trường, địa phương để giáo dục các em.
- Tổ chức các hoạt động nhân đạo từ thiện như thăm hỏi, giúp đỡ các gia đình chính sách ở địa phương. Lao động giúp đỡ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, gia đình học sinh mồ côi vào những ngày mùa,…
- Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các đoàn nhà trường và chính quyền địa phương có những biện pháp giáo dục những học sinh chưa thực sự tham gia tích cực các hoạt động của trường, của lớp. Hay những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, con mồ côi tham mưu cùng chính quyền địa phương để bản thân các em được quan tâm nhiều hơn, được hỗ trợ nhiều hơn về vật chất cũng như tinh thần để các em vững bước trên con đường học tập. Mặt khác, đề nghị các cấp kịp thời khen thưởng những học sinh có tiến bộ về nhiều mặt, học sinh có thành tích tốt trong học tập…
- Để làm tốt công tác tự quản, trước hết giáo viên chủ nhiệm phải tập huấn cho ban cán sự lớp và giao nhiệm vụ cho từng thành viên, sau khi các em đã nhận biết vai trò trách nhiệm của mình các em sẽ có ý thức tự quản tốt. Nhưng trong thời gian đầu năm học giáo viên chủ nhiệm phải theo dõi sát sao các hoạt động của ban cán sự lớp để phát hiện mặt còn hạn chế và uốn nắn kịp thời. Bám sát kế hoạch của Nhà trường, của Đội để vạch ra kế hoạch từng tuần, từng tháng theo từng chủ điểm, từng đợt thi đua để ban cán sự lớp có kế hoạch theo dõi, hướng dẫn các bạn thực hiện.
2. Xây dựng nề nếp lớp học:
- Cần đặt ra nội quy ngay từ đầu. Nhiều giáo viên thường mắc lỗi bắt đầu một năm học mới với kế hoạch cho các quy tắc rất lỏng lẻo. Học sinh nhanh chóng nắm bắt được các tình huống trong mỗi giờ học và nhận ra những gì chúng sẽ được cho phép, những lỗi nào được bỏ qua. Một khi giáo viên “lờ” đi những sự quậy phá hoặc những nguyên tắc áp dụng trong lớp học không đủ mạnh để chấn chỉnh, dập tắt các trò quá nghịch ngợm thì rất khó để bắt đầu hay tiếp tục điều khiển lớp học tốt hơn. Vì vậy ngay từ đầu, giáo viên phải đề ra nội quy rõ ràng và tuân thủ nó.
- Công bằng là chìa khoá học sinh hoàn toàn có thể phân biệt điều gì là công bằng và điều gì thì không. Vì thế, giáo viên cần phải đối xử bình đẳng đối với tất cả học sinh nếu mong được học sinh tôn trọng.
- Tránh các vụ gây lộn trong lớp học Bất cứ khi nào có đánh nhau, cãi vã giận dữ trong lớp học thì sẽ có một người thắng và một người thua. Dĩ nhiên với vai trò là một giáo viên, bạn cần phải giữ trật tự và quy tắc trong lớp học. Tuy nhiên, nên giải quyết những vấn đề vi phạm kỉ luật mang tính cá nhân riêng tư (bên ngoài lớp học) tốt hơn là làm học sinh "mất mặt" trước bạn bè.
- Ngừng sự phá rối với một chút hài hước. Đôi khi những tiếng cười lại giúp "kéo" mạch lớp học trở lại như cũ. Tuy nhiên, nhiều giáo viên nhầm lẫn giữa những câu hỏi hài hước với lời châm chọc. Trong khi sự hóm hỉnh có thể nhanh chóng "hoá giải" tình huống sư phạm thì lời mỉa mai có thể làm tổn thường mối quan hệ của bạn với học trò tham gia vào. Hãy dùng việc đánh giá tối ưu nhất nhưng hãy nhận ra rằng có những điều học trò này nghĩ là trò vui, học trò kia lại nhận thấy mình bị xúc phạm.
- Giữ niềm tin tưởng lớn trong lớp. Hãy tin tưởng rằng học sinh là những trẻ ngoan ngoãn, chứ không phải là quậy phá. Tăng cường điều đó thông qua cách bạn nói với học trò. Khi bạn bắt đầu một ngày học mới, bạn hãy nói những mong muốn của bạn với học trò.
- Kế hoạch dự trù, giáo viên nên tránh thời gian "chết" trong giờ học. Nếu trong thời gian rảnh rỗi đó, bạn cho phép học sinh nói và nói hàng ngày, tự bạn tạo cho các em một thói quen xấu (thói quen nói chuyện riêng)..
- Luôn luôn nhất quán Một trong những điều tệ nhất mà người giáo viên mắc phải là không nhất quán trong việc thực thi nội quy lớp học. Nếu một ngày bạn "lơ" đi một trò quậy phá trong lớp, một thái độ học tập thiếu nghiêm túc, và ngày hôm sau bạn chì chiết một học sinh vì một lỗi nhỏ, học sinh của bạn sẽ nhanh chóng mất đi sự kính trọng đối với bạn.
- Hãy đặt ra các nội quy có thể hiểu được. Bạn cần chọn ra nguyên tắc của bạn. Bạn cũng cần làm cho các nguyên tắc đó thật rõ ràng. Học sinh cần hiểu cái gì được và cái gì không được chấp nhận. Hơn nữa, bạn nên lường trước hậu quả nếu bạn phá bỏ nguyên tắc đã đặt ra.
- Bắt đầu mỗi ngày học sảng khoái. Bạn nên bắt đầu buổi dạy mỗi ngày với sự tin tưởng học sinh sẽ ngoan. Không nên có định kiến rằng học sinh này luôn quậy phá giờ học hàng ngày trong tuần, thì hôm nay em lại sẽ nghịch ngợm. Do đó, bạn sẽ không đối xử với học sinh ấy một cách khác biệt làm em đó gây mất trật tự thêm.
3. Kết luận công tác chủ nhiệm lớp
Để công tác chủ nhiệm lớp trong Nhà trường đạt được kết quả cao thì người giáo viên chủ nhiệm phải là người có tâm huyết với nghề, phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, phải thường xuyên học hỏi trau dồi chuyên môn nghiệp vụ cũng như kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm.
Theo tôi để làm tốt và thành công trong công tác chủ nhiệm lớp thì người giáo viên cần làm tốt những công việc sau:
Bước 1: Nhận lớp, lập danh sách học sinh, điều tra độ tuổi của từng em, tìm hiểu hoàn cảnh của từng em để lập kế hoạch chủ nhiệm phù hợp trong suốt cả năm học.
Bước 2: Nhanh chóng ổn định chỗ ngồi cho học sinh, tạm thời bầu ra đội ngũ cán bộ lớp. Tiến hành học nội quy của trường, lớp cho học sinh. Lập thời khóa biểu cho học sinh tiện theo dõi các bài học trong ngày, trong tuần.
Bước 3: Họp phụ huynh lớp để cùng bàn bạc, trao đổi kế hoạch cũng như một số quy định về sách vở học tập cho học sinh. Lắng nghe nguyện vọng của phụ huynh để cùng kết hợp giáo dục học sinh cho tốt hơn.
Bước 4: Trong các buổi học luôn quán xuyến, theo dõi sự tiến bộ của học sinh qua các bài tập, bài viết. Động viên học sinh kịp thời bằng các điểm số kèm theo lời phê giúp học sinh hứng thú và nỗ lực học tập hơn. Tạo cho học sinh thói quen nghe “lệnh” (kí hiệu S,V,♫…, gõ thước, chỉ thước..) để tạo sự tập trung trong giờ học.
Bước 5: Cuối tuần có đánh giá, nhận xét kết quả thi đua học tập (Được dán công khai trên lớp). Học sinh được bình chọn, nhận xét những bạn đạt thành tích xuất sắc học tập trong tuần và cũng tự rút kinh nghiệm cho bản thân mình được hoàn thiện hơn. Đồng thời phát động thi đua học tập mới cho tuần tiếp theo.
Bước 6: Kết hợp với các đoàn thể trong trường để thực hiện đúng các chủ điểm, kế hoạch của: Chuyên môn; Công đoàn, Đoàn Đội, Tổ khối, …nhằm làm tốt công tác chủ nhiệm và thực hiện tốt các hoạt động trong nhà trường…phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp mình…Đặc biệt quan tâm đến công tác Sao nhi đồng hướng dẫn cho các em thực hiện đúng Lời hứa của nhi đồng. Rèn cho học sinh ý thức bảo vệ tài sản chung,giữ gìn vệ sinh chung.
Bước 7: Thường xuyên sinh hoạt 15 phút đầu giờ với học sinh, nhắc nhở đôn đốc học sinh tham gia tốt các buổi thể dục giữa giờ cũng như các buổi sinh hoạt ngoại khóa. Thay đổi chỗ ngồi cho học sinh 2lần/năm học. Thay đổi ban cán sự lớp để học sinh được thể hiện được khả năng của mình.
Bước 8: Luôn chú trọng rèn vở sạch chữ đẹp cho học sinh tham gia thi VSCĐ cấp trường, cấp huyện tổ chức. Kịp thời khen ngợi, động viên nếu học sinh làm được việc tốt hoặc có tiến bộ trong học tập.
Bước 9: Luôn nhắc nhở học sinh tham gia và thực hiện tốt an toàn giao thông qua các bài học sinh động Pokemon, Rùa và Thỏ…Lắng nghe những thắc mắc riêng tư cũng như những vướng mắc trong quan hệ của học sinh để kịp thời tư vấn, chia sẻ với học sinh, tạo mối quan hệ gần gũi là người tin cậy của các em.
Bước 10: Trao đổi, nắm bắt các thông tin với phụ huynh bằng phiếu liên lạc và học sinh để báo cáo Lãnh đạo kịp thời những quyền lợi của học sinh.
CÁN BỘ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH THUẬN 5
học tập và làm theo
tấm gương đạo đức hồ chí minh
Kính chào quý thầy cô
dồi dào sức khỏe, hạnh phúc, thành đạt
và hoàn thành xuất sắc
nhiệm vụ được giao