CHUYÊN ĐỀ : CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM : LỚP 4 - 5

Chuyên đề
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
VỚI TIẾT SINH HOẠT CUỐI TUẦN Ở LỚP 4 - 5.
Trường tiểu học Hua Tao

Kính chào quý thầy, cô.
Giáo viên thjực hiện : Lê Thị Lộc
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
VỚI TIẾT SINH HOẠT CUỐI TUẦN Ở LỚP 4 - 5
Tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học.
Vị trí, vai trò của tiết sinh hoạt cuối tuần.
C. Giải pháp thực hiện :
I. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp.
II. Sự chuẩn bị của GVPT và HS cho giờ sinh hoạt lớp.
III. Lựa chọn nội dung và hình thức cho tiết SHL.
D. Một số điểm cần lưu ý khi tổ chức thực hiện tiết sinh hoạt lớp.
E. Các bước tiến hành tiết sinh hoạt lớp.
G. Kết luận :
A. Tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học :
- Quá trình hoạt động sư phạm ở trường phổ thông nói chung, ở tiểu học nói riêng, được tiến hành đồng thời cả hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục. Cả hai hoạt động này bổ sung, hỗ trợ, gắn bó hữu cơ với nhau, thúc đẩy nhau cùng phát triển trong quá trình phát triển toàn diện của học sinh. Trong bản thân của cả hai hoạt động trên, ngoài việc hướng dẫn học sinh lĩnh hội kiến thức khoa học một cách có hệ thống thì công tác chủ nhiệm lớp có vai trò rất quan trọng, là cầu nối giữa hoạt động giảng dạy và hoạt động giáo dục, góp phần rất lớn vào sự thành công trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh.
- HS tiểu học là lứa tuổi ngây thơ, hồn nhiên, sống chủ yếu bằng tình cảm. Vì thế, hoạt động chủ nhiệm lớp của giáo viên càng cần rất thiết hơn, nhằm :
+ Hình thành những kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tham gia các hoạt động tập thể, kĩ năng tổ chức các hoạt động cùng nhau, …; nâng cao ý thức tự chủ, tự tin, chủ động và mạnh dạn,… để từ đó các em tham gia vào các hoạt động học tập một cách có hiệu quả.
+ Góp phần bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, đất nước, người thân, bạn bè,… Có ý thức tôn trọng và ứng xử tốt với mọi người xung quanh, kể cả các em nhỏ tuổi hơn mình ; sống hoà nhã, sẵn sàng giúp đỡ người khác, tích cực tham gia vào các công việc chung ; ý thức xây dựng môi trường sống thân thiện trong lớp học, trường học, ở gia đình và ngoài xã hội ; ý thức chấp hành tốt những nội quy, quy định của pháp luật, các chuẩn mực đạo đức,… khi tham gia vào các hoạt động như học tập, vui chơi, giải trí hoặc các hoạt động xã hội khác ở bất cứ nơi nào.
+ Góp phần củng cố tri thức đã học ở trên lớp đồng thời mở rộng các tri thức về tự nhiên, xã hội, con người,…mà bài học trên lớp chưa có điều kiện và thời gian mở rộng.
- Mặc khác, thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp là trong đó đã xây dựng được một lớp học có nề nếp, có thói quen học tập tốt, phát huy được tính chủ động, tích cực học tập của học sinh, góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay nhằm nâng cao chất lượng học tập của HS (Nề nếp là mẹ đẻ của chất lượng ).
B. Vị trí, vai trò của tiết sinh hoạt cuối tuần :
- Công tác chủ nhiệm lớp là hoạt động được tổ chức lồng ghép dưới nhiều hình thức : lồng ghép trong quá trình dạy học ở trên lớp ; lồng ghép thông qua môi trường giáo dục; lồng ghép thông qua các hoạt động ngoại khoá, NGLL ; lồng ghép thông qua các mối quan hệ Thầy–Trò, Trò–Trò ; lồng ghép thông qua tiết sinh hoạt cuối tuần ;…
Trong chuyên đề này chỉ bàn đến công tác chủ nhiệm lớp thông qua tiết sinh hoạt cuối tuần ở lớp 4 – 5.
- Cũng như các khối lớp khác, ở lớp 4-5 mỗi tuần có 2 tiết hoạt động tập thể, trong đó có một tiết được dành cho sinh hoạt cuối tuần. Vậy, tiết này được xác định là một tiết nằm trong tổng số tiết học / tuần, theo quy định của BGD–ĐT, do giáo viên phụ trách thực hiện.
- Tiết sinh hoạt cuối tuần được tiến hành đánh giá các hoạt động, các công việc của lớp được diễn ra trong tuần, tháng, học kì, kết hợp giáo dục HS về nhiều mặt ; đồng thời các nhiệm vụ, yêu cầu của nhà trường cũng được phổ biến trong tiết này.
- Tiết sinh hoạt cuối tuần giữ vai trò quan trọng trong công việc chuyển giao các nhiệm vụ, các phong trào thi đua,… của nhà trường tới các lớp một cách kịp thời.
- Tiết sinh hoạt lớp cuối tuần giúp HS phát huy được tính tự giác, tinh thần giúp đỡ, cùng nhau hợp tác, năng lực điều hành, tự quản của học sinh.
Tiết sinh hoạt cuối tuần giúp các em bộc lộ được khả năng nhận thức về hành vi, thái độ, tình cảm của mình khi tự đánh giá mình và đánh giá các bạn ; khả năng nhìn nhận lại bản thân, so sánh sự tiến bộ của mình, của mình với các bạn để từ đó có ý thức phấn đấu vươn lên.
Bồi dưỡng cho HS tình cảm yêu thương, gắn bó, sự sẻ chia, thông cảm với bạn bè, với mọi người xung quanh ; sẵn sàng gánh vác công việc chung của lớp, của trường,…hình thành nhân cách đúng đắn sau này cho các em.
Tiết sinh hoạt lớp cuối tuần là nơi để người thầy càng hiểu trò hơn, nhằm lựa chọn ra phương pháp giảng dạy và giáo dục HS đúng hướng.
C. Các giải pháp thực hiện :
I. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp.
- Cũng như hoạt động giảng dạy, việc lập kế hoạch cho công tác chủ nhiệm lớp là cần thiết và quan trọng. Ngay từ đầu năm, căn cứ vào tình hình thực tế, hoàn cảnh gia đình của từng HS trong lớp ; căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ năm học của tổ chuyên môn, của nhà trường ; căn cứ vào tình hình kinh tế, xã hội tại địa bàn trường đóng, giáo viên phụ trách lớp đề ra kế hoạch chủ nhiệm lớp cho cả năm học, trên cơ sở đó, cụ thể hoá thành kế hoạch học kì, tháng và từng tuần cụ thể. Khi lập kế hoạch chủ nhiệm, cần lưu ý một số điểm sau :
+ Tìm hiểu kĩ từng đối tượng HS trong lớp về : trình độ nhận thức, sức khoẻ, hạnh kiểm, học lực, các mối quan hệ, hoàn cảnh bản thân, gia đình của học sinh,... Việc này GVPT tìm hiểu và biết được qua trao đổi với GVPT ở năm học trước đó của các em, qua học bạ, qua gia đình, bạn bè và các thầy cô khác trong trường.
+ Nội dung kế hoạch cần phù hợp với lứa tuổi (khối lớp). Thực tế, sát với chủ đề năm học, các chủ điểm trong từng tháng và theo trình tự thời gian trong năm học.
+ Kế hoạch đưa ra cần lựa chựa biện pháp, phương pháp đa dạng và phong phú để thực hiện cho từng đối tượng học sinh trong lớp.
+ Tránh việc đưa ra các biện pháp giáo dục không phù hợp hoặc quá mức mà ở lứa tuổi các em không thể thực hiện được. Nếu vậy thì sẽ không có tác dụng hoặc tác dụng ngược lại, GVPT sẽ gặp khó khăn rất nhiều hoặc sẽ thất bại.
+ Qua một tuần, tháng, học kì GVPT có đánh giá, tổng kết việc thực hiện kế hoạch chủ nhiệm của mình. So sánh sự tiến bộ của từng HS qua từng thời điểm. Rút ra được kinh nghiệm để bổ sung hoặc điều chỉnh các biện pháp cho phù hợp hơn (việc tổng kết này sẽ được đánh giá cụ thể trong tiết sinh hoạt cuối tuần).
+ Kế hoạch chủ nhiệm được Hiệu trưởng nhà trường xem xét và phê duyệt ngay từ đầu năm học.
II. Sự chuẩn bị của GVPT và HS cho giờ sinh hoạt lớp :
1. Đối với giáo viên phụ trách :
- Việc đầu tiên và nhất thiết là soạn giáo án cho tiết sinh hoạt cuối tuần. Khi soạn, phần hoạt động của thầy cần có những nhận xét cụ thể, thật sát với tình hình của lớp. Chú ý đến việc khuyến khích, tuyên dương, khen ngợi HS, dù sự tiến bộ của các em là không đáng kể so với những hạn chế.
- Giáo án cần thể hiện được các mặt hoạt động trong tuần đến, tháng đến và có sự phân công công việc cho từng HS cụ thể.
- Hướng dẫn các tổ trưởng, các lớp phó, lớp trưởng tổng kết các mặt hoạt động trong tuần qua, tháng qua, tổng kết đợt thi đua.
- Dự kiến sẽ đan xen vào tiết sinh hoạt những hoạt động vui chơi, giải trí nào nhưng phải phù hợp với chủ đề, chủ điểm.
- Chuẩn bị một tâm lí thật thoải mái, vui vẻ ; tạo tâm thế gần gũi, yêu thương học sinh.
2. Đối với học sinh :
Các tổ trưởng, các lớp phó, lớp trưởng tổng kết cho được các mặt hoạt động theo nhiệm vụ được phân công. Dự kiến sẽ bình chọn, tuyên dương bạn nào, nhắc nhở bạn nào nhưng phải đảm bảo sự công bằng cho mọi thành viên trong lớp (có sự xem xét, hướng dẫn của thầy cô).
Chuẩn bị tâm thế háo hức, vui vẻ để bước vào tiết sinh hoạt lớp.
Có thể trang trí trên bảng đen, sắp xếp bàn ghế phù hợp với không gian lớp học…
III. Lựa chọn nội dung và hình thức cho tiết SHL :
1. Lựa chọn nội dung :
Trong giờ SHL, các công việc được triển khai thực hiện :
Đánh giá các công việc thực hiện trong tuần một cách toàn diện về các mặt giáo dục : đạo đức, học tập, thể chất, thẩm mĩ, lao động và các nề nếp…
Tổng kết hoạt động trong tuần, tháng (vào tuần cuối tháng), học kì (vào tuần cuối của học kì), cả năm (vào tuần cuối của năm học).
Tổng kết các đợt thi đua (vào tuần cuối của đợt thi đua), cần có yêu cầu giáo dục HS theo chủ đề của đợt thi đua.
Đánh giá kết quả thi đua của các tổ.
Phổ biến kế hoạch thực hiện của tuần tới, tháng tới, phát động thi đua theo chủ điểm, giáo dục theo chủ đề của đợt thi đua tới.
Tuyên dương, khen ngợi, động viên, khuyến khích những học sinh tiến bộ và những HS chưa tiến bộ.
Sẽ chọn nội dung nào xen vào để cho các em vui chơi, giải trí…
2. Lựa chọn hình thức :
- Giáo viên phụ trách hoặc có thể để HS trang trí trên bảng đen dòng chữ “Sinh hoạt lớp” và những khẩu hiệu hành động phù hợp theo các chủ điểm của tháng hay của cả đợt thi đua.
- Tổ chức cho HS sắp xếp bàn ghế cho phù hợp trong không gian lớp học, có thể cho các em ngồi thành tổ, còn lớp trưởng chủ trì giờ sinh hoạt.
- Hoặc cũng có thể tổ chức tiết sinh hoạt lớp ngoài sân trường và cho các em ngồi theo đội hình phù hợp (có thể là đội hình hàng ngang hoặc đội hình chữ U).
D. Một số điểm cần lưu ý khi tổ chức thực hiện tiết sinh hoạt lớp :
- Xây dựng được số cán bộ lớp nhiệt tình, có năng lực .
- Phân công, giao nhiệm vụ theo dõi hoạt động của lớp cho cán sự lớp.
- Mỗi tổ trưởng, thành viên ban cán sự lớp, lớp trưởng phải có sổ tay ghi chép rõ ràng những mặt ưu điểm, hạn chế của từng thành viên của tổ, của lớp qua từng tuần.
Xây dựng HS có tính kỉ luật, tính tập thể, có sự đoàn kết, yêu thương, có tinh thần giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Xây dựng cho các em có ý thức phát huy tích cực điểm mạnh, hạn chế dần những vi phạm, khuyết điểm trong học tập và cả các mặt hoạt động khác.
Tập cho HS có sự nhìn nhận về bản thân và bạn bè nhưng động viên nhắc nhở là chính, tránh chê bai chỉ trích.
Dành thời gian cho HS sinh hoạt cuối tuần đều đặn, tạo không khí nhẹ nhàng, cởi mở để HS học tập, sửa chữa lẫn nhau.
- Tiết sinh hoạt lớp phải được tổ chức xuyên suốt ngay từ đầu năm ở tất cả các khối lớp, tạo thói quen cho HS ngay từ lớp dưới, lên lớp trên HS sẽ làm tốt hơn.
- Với hoạt động này, ban đầu GV uốn nắn, hướng dẫn, sau đó cho HS tự quản.
Trước khi tiết SHL được tổ chức, GV nên xem qua nội dung sinh hoạt của HS để hướng dẫn, bổ sung thêm cho các em.
Đưa nội dung câu cách ngôn hằng tuần vào sinh hoạt lớp để giáo dục cho các em.
Lựa chọn nội dung và hình thức phù để tiến hành tiết SHL.
Lựa chọn những hình thức giáo dục phù hợp với từng đối tượng HS chủ yếu là động viên, khuyến khích, tuyên dương, khen ngợi là chính.
E. Các bước tiến hành tiết sinh hoạt lớp :
I. Phần học sinh :
Ổn định lớp (có thể hát tập thể, hát cá nhân,…)
Lớp trưởng giới thiệu, điều khiển diễn biến của tiết sinh hoạt lớp.
Các tổ trưởng nhận xét từng mặt hoạt động trong tuần qua về : đạo đức, học tập, nề nếp tác phong, thể dục, vệ sinh, chấp hành nội quy…
Các lớp phó nhận xét từng mặt theo sự phân công.
Cả lớp tham gia ý kiến.
Lớp trưởng đánh giá chung :
Tuyên dương, khen ngợi, động viên nhắc nhở các bạn.
Tổ chức bình chọn HS xuất sắc, tổ xuất sắc.
Triển khai công tác tuần đến, tháng đến (nếu là tuần cuối tháng), phát động thi đua theo chủ điểm, theo đợt thi đua.
II. Phần của GV :
Nhận xét chung qua phần đánh giá của lớp trưởng (động viên, nhắc nhở, khen ngợi học sinh).
Giải pháp thực hiện thi đua trong tuần đến, tháng đến :
- Sau phần HS tự quản, có thể xen vào phần vui chơi, văn nghệ,... Hoặc sinh hoạt theo chủ điểm, kết hợp giáo dục theo chủ điểm (nếu là cuối tháng, cuối đợt thi đua)…
Cùng với hoạt động hướng dẫn cho HS lĩnh hội kiến thức khoa học một cách có hệ thống thì công tác chủ nhiệm lớp là một bộ phận song hành không thể tách rời. Hơn ai hết, chỉ có GVPT lớp mới là người luôn gần gũi, hiểu được hết các đối tượng HS trong lớp. Vì vậy, cần quan tâm, đầu tư và không ngừng đổi mới công tác chủ nhiệm lớp, thường xuyên lựa chọn phương pháp giáo dục thích ứng để lồng ghép vào mọi hình thức chủ nhiệm lớp.
Trong các hình thức lồng ghép vào công tác chủ nhiệm lớp, lồng ghép vào tiết sinh hoạt cuối tuần có vị trí và vai trò rất quan trọng. Đó xem là một tiết dạy và học, được định biên trong thời khoá biểu. Nếu có sự đầu tư quan tâm tốt thì góp phần lớn vào việc giáo dục HS trở thành những chủ nhân tương tai của đất nước : dám nghĩ, dám làm, năng động, sáng tạo…
G. Kết luận :
Trong chuyên đề này chắc chắn còn nhiều thiếu sót và những nội dung chưa hợp thật lí. Mong thầy, cô chân thành góp ý để chuyên đề được hoàn hảo hơn.
Xin cảm ơn!
Xin kính chúc quý thầy cô sức khoẻ.
Thân ái chào tạm biệt