CHUYEN DE

GIỚI THIỆU NGỮ LIỆU MỚI

Đặt vấn đề:
Qua một thời gian dài nghiên cứu việc đổi mới PPDH, bản thân nhận thấy rằng việc giới thiệu ngữ liệu mới đóng một vai trò rất quan trọng trong việc rèn luyện, ứng dụng ngôn ngữ của học sinh sau này. Nếu không làm tốt bước GTNL học sinh sẽ gặp rất nhiều khó khăn với việc vận dụng những kiến thức đã học vào các tình huống thực tế, nhưng để làm tốt được điều này đòi hỏi người giáo viên sẽ gặp không ít khó khăn. Sau đây là một số phương pháp giúp giáo viên dạy tốt phần này.
Mục tiêu chung:
Mục tiêu chung của giai đoạn giới thiệu ngữ liệu mới là làm cho học sinh hiểu được nghĩa, cách phát âm và chính tả của từ và cấu trúc mới. Nói cách khác việc giới thiệu phải đảm bảo làm rõ 3 yếu tố: hình thái, ngữ nghĩa và cách sử dụng. Có thể tóm tắt việc giới tiệu ngữ liệu như sau:
chữ viết
Hình thái ngữ âm
(form) ngữ pháp

Giới thiệu ngữ liệu ngữ nghĩa
(presentation) (meaning)

Cách sử dụng
(use)
Ngữ nghĩa và cách sử dụng:
Để làm tốt việc giới thiệu ngữ liệu theo yêu cầu đặt ra cần phân biệt 2 khái niệm cơ bản: ngữ nghĩa và cách sử dụng.
Nghĩa của một từ hay một cấu trúc ngữ pháp và cách chúng được dùng như thế nào là hai vấn đề khác biệt. Ví dụ có rất nhiều trường hợp, nếu tra từ điển có thể hiểu dược nghĩa của từ dễ dàng song không phải như vậy là người học sẽ biết được cách sử dụng từ đó. Cách sử dụng của một từ hay một cấu trúc ngữ pháp phụ thuộc rất nhiều vào ngữ cảnh, vào thói quen của người bản ngữ và các mối quan hệ cùng với môi trường văn hóa và xã hội của họ. Cách sử dụng những ngữ liệu này chỉ có thể được hiểu rõ khi chúng được giới thiệu trong ngữ cảnh, trong đúng tình huống mà người bản ngữ đã sử dụng chúng. Với một cấu trúc ngữ pháp cũng vậy, ý nghĩa ngữ pháp và ý nghĩa sử dụng của cấu trúc không phải lúc nào cũng trùng nhau. Nói một cách khác, một cấu trúc ngữ pháp sẽ có những ý nghĩa chức năng ngôn ngữ khác nhau. Lấy thì hiện tại tiếp diễn trong Tiếng Anh làm ví dụ. Ý nghĩa ngữ pháp của thì này là để chỉ một hành động đang diễn ra tại thời điểm đang nói, nhưng lại được sử dụng không chỉ để miêu tả, bình luận những gì đang diễn ra như bình luận bóng đá, thể thao, các sự kiện, mà còn để nói đến những dự định, kế hoạch hoặc một lời cảnh báo ngăn ngừa…
Có thể nói ngữ cảnh hay tình huống đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc làm ngữ nghĩa và ý nghĩa sử dụng của ngữ liệu. Như vậy công việc chủ yếu của việc giới thiệu ngữ liệu là tạo dựng được ngữ cảnh hay tình huống phù hợp cho ngữ liệu đó.
Tạo dựng ngữ cảnh, tình huống:
(Setting up contexts / situations)
Thầy giáo có thể tạo dựng ngữ cảnh hay tình huống để giới thiệu ngữ liệu mới theo từng cách sau:
Sử dụng môi trường vật chất xung quanh
Lớp học: bàn ghế, thầy, trò, dụng cụ học tập…
Trường học: các phòng học, cầu thang, các phòng ban, thư viện, giáo viên, các nhân viên trong trường, cột cờ, sân trường, vườn trường…
Ví dụ, ngoài việc sử dụng những CSVC trên để giới thiệu ngữ nghĩa, có thể dùng chúng để giới thiệu các ý nghĩa ngữ pháp của giới từ, tính từ, liên từ, miêu tả vị trí trường học, các phòng trong trường như thư viện to hay nhỏ, phòng giáo viên to hơn hay nhỏ hơn thư viện; có mấy cầu thang trong trường; thư viện có luôn luôn đông đúc hay không, có nhiều sách hay ít sách; những ai hay làm việc tại vườn trường v. v…
Sử dụng những tình huống thật trên lớp (live situations)
Những tình huống thật trên lớp như: phòng học có hai cửa sổ; Hai nghỉ học ba ngày rồi; hôm cả lớp đi thăm viện bảo tàng; bạn Hùng hôm nay trông rất bảnh bao; bạn Mai mới cắt tóc; cửa sổ cao quá bạn Liên không thể với tới được v.v…đều có thể là những tình huống thật sinh động cho mục đích giới thiệu các cấu trúc ngữ pháp tương tự như:
There is / are There are two windows in our class.
Present perfect Hai has been absent for three days.
Past tense The whole