Chuongtrinh, SGK lich su 10

I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO TRUNG HỌC PHỔ THÔNG






MỘT SỐ VẤN ĐỀ
VỀ CHƯƠNG TRÌNH, SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ
LỚP 10 TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG


1. ĐỔI MỚI CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Từ những trang SGK viết trên những tấm đất sét phơi khô ở Lưỡng Hà, hay trên giấy papyrus thời Ai Cập cổ đại, loài người đã trải qua 5 thiên niên kỉ có sách giáo khoa. Vậy mà làm thế nào để SGK trở thành phương tiện có hiệu quả đối với quá trình dạy học vẫn đang là câu hỏi chưa có lời giải đáp cuối cùng.
- Chúng ta còn biết rất ít về những diễn biến suy nghĩ của học sinh khi họ đọc sách giáo khoa và những tác động đến ý thức của họ.
- Ở nước ta, SGK Lịch sử cũng đã có nhiều ý kiến như ý kiến của giáo sư Phan Huy Lê trong buổi làm việc của đồng chí Lê Khả Phiêu ngày 21/2/1998 với Bộ Giáo dục và Đào tạo : " SGK Lịch sử đã nhiều lần cải cách và có được nâng cao phần nào nhưng vẫn là tóm tắt lịch sử của người lớn cho trẻ con học và dĩ nhiên không hợp với tuổi trẻ, không được tuổi trẻ chấp nhận."
Nguyên nhân của tình trạng trên có lẽ do chúng ta còn có nhiều thiếu hụt:
- Thiếu hụt về lí luận
- Thiếu hụt về thực tiễn
- Thiếu hụt về phương pháp luận
Rõ ràng xác lập một quan niệm đúng và tìm được một phương pháp tiên tiến trong biên soạn và sử dụng sách giáo khoa lịch sử là một công việc cần thiết và cấp bách.
1. ĐỔI MỚI CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
a.Những căn cứ đổi mới chương trình và sách giáo khoa THPT
+ Những căn cứ� pháp lí :
Nghị quyết số 40/2000/QH 10 ngày 9-12-2000.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2001-2010.
- Chỉ thị 14/2001/CT-Ttg, Chỉ thị 0/1998/CT-Ttg.
+ Căn cứ khoa học và thực tiễn :
- Yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
- Sự bùng nổ của khoa học - công nghệ
- Đối tượng giáo dục thay đổi
- Hoà nhập với thế giới về chương trình, sách giáo khoa
b. Nguyên tắc đổi mới chương trình, sách giáo khoa
- Quán triệt mục tiêu giáo dục
- Đảm bảo tính khoa học và tính sư phạm
- Theo tinh thần mới trong biên soạn và đổi mới phương pháp dạy học
- Đảm bảo tính thống nhất
- Đáp ứng yêu cầu phát triển của từng đối tượng học sinh
- Đảm bảo tính khả thi.

2. VẤN ĐỀ PHÂN BAN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Cơ sở pháp lí
Cơ sở khoa học và thực tiển
Phương án phân ban
Cơ sở pháp lí vấn đề phân ban trung học phổ thông
- Nghị quyết 14 của BCT khóa IV, 1979 về cải cách giáo dục
- NQ Hội nghị lần TW IV, khóa VII,1993
- Nghị định 90/CP 21/11/93
- NQ 37/2004/QH 11
- Luật Giáo dục 2005 (sửa đổi)
b. Cơ sở khoa học và thực tiễn vấn đề phân ban trung học phổ thông
- Phân hóa trong dạy học là một nguyên tắc sư phạm do có sự khác biệt về tâm sinh lí, yêu cần đa dạng về nguồn lực, phân hóa ở cấp độ vĩ mô và vi mô
- Góp phần thực hiện yêu cầu đào tạo và phân công lao động xã hội.



Căn cứ vào quy luật phát triển nhận thức và hình thành các đặc điểm tâm sinh lí thì từ những lớp cuối cấp THCS học sinh đã bộc lộ thiên hướng, sở trường, hứng thú
- Là một xu thế của thế giới và được thể hiện rất cụ thể trong thực tiễn giáo dục từ� rất lâu.



c. Phương án phân ban trung học phổ thông:
- Phân ban sớm vì những kiến thức cơ bản đã đựoc trang bị ở THCS, và những năm cuối THCS học sinh đã bộc lộ thiên hướng.
- Phân ban rộng (2 ban) xuất phát từ yêu cầu tiếp tục hoàn thiện học vấn phổ thông cho học sinh, tránh đưa tiếp xúc với những lĩnh vựv tri thức quá hẹp trên nền tảng chung chưa đủ rộng.




3. CHƯƠNG TRÌNH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Quy định mục tiêu, kế hoạch giáo dục của cấp học với cá giải thích cần thiết :
- Định hướng phương pháp tổ chức giáo dục, đánh giá kết quả
- Yêu cầu tối thiểu về kiến thức, kĩ năng, thái độ trên các lĩnh vực mà học sinh cần và có thể đạt được sau khi hoàn thành cấp học (chuẩn của môn học và sự phối hợp, gắn kết giữa các môn).
a. Mục tiêu giáo dục phổ thông
"Đào tạo con người phát triển toàn diện"
Yêu nước, yêu quê hương và gia đình
Tự tôn dân tộc , lí tưởng XHCN
Lòng nhân ái, tinh thần hiếu học
Yêu lao động , có ý thức trách nhiệm
Tư duy phê phán và khả năng sáng tạo
Có tinh thần hợp tác, thích ứng và phát triển
b. Về kế hoạch dạy học
c. Chương trình môn học
- Nguyên tắc chung đổi mới chương trình
- Chương trình bắt buộc
- Chương trình tự chọn
4. Sách giáo khoa trung học
phổ thông
a. Các yêu cầu đổi mới sách giáo khoa trung học phổ thông
b. Một số điểm đổi mới của sách giáo khoa môn học
5. ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DAY HỌC
a. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
b. Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực
6. ĐỔI MỚI VIỆC SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC
7. ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ HỌC SINH
II. CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ LỚP 10
a. Chương trình
Do sự phát triển của khoa học - công nghệ và nhu cầu hội nhập
Đáp ứng nguồn nhân lực cho sư phát triển kinh tế - xã hội
Chương trình và sách giáo khoa hiện hành
bộc lộ những bất cập :
Chương trình được ban hành đã hơn 10 năm nên không phản ánh những thành tựu khoa học mới của khoa học lịch sử
- Chưa đáp ứng yêu cầu giáo dục ý thức và truyền thống dân tộc
- Veà phöông phaùp, chöa ñaët naëng yeâu caàu naâng cao tính chuû ñoäng cuûa hoïc sinh, chöa taïo ñieàu kieän cho vieäc söû duïng caùc phöông tieän daïy hoïc hieän ñaïi, gia taêng söï phoái hôïp giöõa thaày vaø troø, giöõa nhaø tröôøng vôùi xaõ hoäi, giöõañòa phöông vaø toaøn quoác.
- Chương trình hiện hành chỉ dạy lịch sử thế giới theo đường thẳng, không dạy lịch sử dân tộc
- Chöa chuù troïng ñeán lòch söû caùc nöôùc gaàn guûi vôùi ta, naëng veà chính trò – quaân söï, nheï veà kinh teá – vaên hoùa.

b. Sách giáo khoa :
- Về hình thức : In đen trắng, giấy xấu không hấp dẫn, chủ yếu là kênh chữ, ít kênh hình
- Về nội dung : Chuyển tải nội dung thông qua kênh chữ, mang tính hàn lâm, trừu tượng, khó hiểu, chưa phân biệt đối tượng từng cấp học, chủ yếu trình bày nội dung chính trị, chiến tranh cách mạng, ít kinh tế, văn hóa.

2. CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH MÔN LỊCH SỬ LỚP 10
a. Hướng thứ nhất :
Cấu trúc lại theo đúng tính chất của bộ môn : Lịch sử được dạy ở trường PT VN, dành cho LSVN vị trí chủ yếu, đáp ứng hội nhập
b. Hướng thứ hai :
Do mục tiêu đào tạo khác nhau hai ban cơ bản và nâng cao có hai chương trình khác nhau (về thời lượng, giống nhau về tiến trình).
NHẬN XÉT:
3. MỘT SỐ ĐIỂM CỤ THỂ VỀ CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ LỚP 10
BẢNG SO SÁNH PHÂN BỐ
CHƯƠNG TRÌNH CÁC BẬC HỌC
Anh (chị) có nhận xét gì về khối lượng thời gian phân bố trên ?







THỐNG KÊ CÁC LOẠI BÀI
Nhận xét :
-So với sách cải cách giáo dục, sách giáo khoa lịch sử lần này có nhiều thay đổi.
- Chương trình, sách giáo khoa đã chú trọng đến tính thống nhất, toàn diện, hệ thống.
- Giảm bớt loại bài chính trị, chiến tranh, tăng các loại bài văn hóa, kinh tế.
- Tỷ lệ các loại bài có thay đổi
DUNG LƯỢNG KIẾN THỨC
Nhận xét :
- Saùch giaùo khoa lòch söû lôùp 10 môùi coù khoå lôùn hôn, coù soá trang nhieàu hôn (gaáp ñoâi saùch caûi caùch giaùo duïc), dung löôïng cuõng lôùn hôn.
- Hình thöùc ñeïp hôn.
- Vôùi dung löôïng noùi treân nguy cô quaù taûi coù theå xaûy ra neáu giaùo vieân khoâng ñoåi môùi PP, hoïc sinh khoâng thay ñoåi caùch hoïc, nhaø tröôøng khoâng taïo nhöõng ñieàu kieän caàn thieát, vaø xaõ hoäi khoâng thay ñoåi quan nieäm.
BẢNG PHÂN BỐ SỐ TIẾT
CÁC PHẦN
Anh (Chị) có nhận xét gì về sự phân bố số tiết trên ?
NHẬN XÉT :
- Sách giáo khoa mới đã khắc phục được tình trạng chỉ học lịch sử thế giới (từ nguồn gốc đến hết thời kì thứ nhất lịch sử thế giới cận đại).
- Bố trí chương trình có sự phân hóa rõ giữa hai ban (LSTG : 16/24, LSVN : 18/24).
- Với số tiết giống nhau, ban cơ bản còn học thêm phần lịch sử thế giới cận đại.

VỀ KÊNH HÌNH TRONG SGK LỊCH SỬ LỚP 1O
- Trước đây việc đưa kênh hình vào SGK là nhằm mục đích minh họa, với SGK mới việc đưa kênh hình vào sách được xem như một nguồn tri thức đồng thời là phương tiện để tổ chức dạy học.
- Nhận thức lịch sử càng chính xác, gần với lịch sử
- Hình thành các kĩ năng, phương pháp học tập (quan sát, đọc lược đồ, biểu đồ, sơ đồ, phân tích,so sánh, trừu tượng hóa, khái quát hóa, đánh giá, giải thích.),năng lực tự học, tự nghiên cứu
- Phát triển trí thông minh, khả năng vận dụng, giải quyết vấn đề một cách linh hoạt, sáng tạo
Đặc điểm :
- Kênh hình bám sát kiến thức cơ bản của bài, kênh hình và kênh chữ gắn chặt với nhau.
- Nhiều nội dung trong kênh chữ còn để ngõ, hoặc chưa viết hết để học sinh thông qua làm việc với tư liệu, tranh ảnh. mà tự tìm ra những kiến thức cần có.
- Chú trọng tư liệu gốc, sắp xếp, hệ thống hóa theo thời gian và không gian

THỐNG KÊ SỐ LƯỢNG
KÊNH HÌNH
Anh (Chị )hãy cho nhận xét về bản tổng kết số lượng kênh hình nói trên ?
NHẬN XÉT :
- So vôùi saùch giaùo khoa caûi caùch giaùo duïc thì soá löôïng keânh hình trong saùch giaùo khoa môùi nhieàu hôn haún veà soá löôïng, phong phuù veà noäi dung, ñeïp veà hình thöùc in aán.
- Soá löôïng keânh hình cuûa hai ban töông ñöông nhau, nhieàu veà tranh aûnh, ít baûng, bieåu…
- Keânh hình laø moät nguoàn tri thöùc chöù khoâng ñôn thuaàn laø minh hoïa.
VỀ HỆ THỐNG CÂU HỎI TRONG SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ LỚP 10 MỚI
SỐ LƯỢNG CÂU HỎI
Anh (Chị) cho nhận xét về bảng thống kê câu hỏi trên ?
NHẬN XÉT :
- Sách giáo khoa mới đã chú trọng đến he� thống câu hỏi.
- Số lượng câu hỏi nhiều hơn, phong phú hơn về nội dung
- Có lưu ý đến các loại câu hỏi ( củng cố phần, bài, chương; câu hỏi ghi nhớ và nâng cao
- Chú ý khai thác tri thức trong hệ thống kênh hình
KẾT LUẬN
NHỮNG NÉT CHÍNH TRONG SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ
LỚP 10 THPT
Trong tổ hợp các tài liệu chính được dùng trong trường THPT, chương trình và sách giáo khoa có vai trò đặc biệt
quan trọng
- SGK là tài liệu tiếp nối của chương trình có nhiệm vụ cụ thể hóa những quy định của chương trình về mục tiêu bộ môn, phạm vi, số lượng và mức độ của các đơn vị kiến thức.
Sách giáo khoa mới đã lựa chọn trình bày một số lượng, phạm vi tri thức vừa sức đối với học sinh, với đặc điểm lứa tuổi.
- Sách giáo khoa đã đảm bảo tính cơ bản, hiện đại và thực tiễn Việt Nam
- SGK ñaõ theå hieän cuï theå ñònh höôùng phöông phaùp daïy hoïc cuûa chöông trình, theå hieän ña daïng phong phuù caùc taøi lieäu hoïc taäp, coù vai troø quan troïng thöïc hieän caùc nhieäm vuï moân hoïc.
- Saùch giaùo khoa laø taøi lieäu quan troïng nhaát trong nhaø tröôøng, ñöôïc duøng cho vieäc hoïc taäp ôû lôùp, ôû nhaø cuûa hoïc sinh ñoàng thôøi ñöôïc giaùo vieân söû duïng trong quaù trình chuaån bò baøi vaø tieán haønh daïy hoïc lòch söû cuûa giaùo vieân
MỘT SỐ DỰ BÁO KHI SỬ DỤNG CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA LỊCH SỬ
LỚP 10 MỚI
Qua thực tế thí điểm, chương trình và sách giáo khoa vẫn còn nặng nề, sách vừa nhiều về dung lượng, trùng lắp, vừa khó về kiến thức
- Vẫn còn nhiều sai sót trong kênh chữ lẫn kênh hình
- Đổi mới chưa đồng bộ giữa chương trình, SGK với phương tiện dạy học, thi cử, đánh giá