CHƯƠNG V: HỆ SINH THÁI(TT: CHU TRÌNH SĐH)

ThemeGallery PowerTemplate
www.themegallery.com
Your company slogan in here
SINH THÁI HỌC VÀ MÔI TRƯỜNG
DÀNH CHO LỚP SP SINH HỌC
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA- ĐH THỦ DẦU MỘT






CHƯƠNG V:
HỆ SINH THÁI
(ECOSYSTEM)





Bậc dinh dưỡng.
- Trong một lưới thức ăn, tất cả các loài có cùng mức dinh dưỡng hợp lại thành một bậc dinh dưỡng. Gồm có các bậc dinh dưỡng.
+Bậc dinh dưỡng cấp 1.
+ bậc dinh dưỡng cấp 2.
+ …….vv
+ Bậc dinh dưỡng cấp cao nhất.
Quan sát hình sau và cho biết các chữ a, b, c…
Tương ứng với các bậc dinh dưỡng nào?
BDD
cấp 1
BDD
Cấp 2
BDD
Cấp 3
BDD
Cấp 4
BDD
Cấp 5
- Lưới thức ăn và bậc dinh dưỡng được xây dựng nhằm mô tả điều gì?
- Nhằm mô tả mối quan hệ về dinh dưỡng giữa các lòai sinh vật trong quần xã.
Độ lớn của các bậc dinh dưỡng được
Xác định bằng những yếu tố nào?
- Độ lớn các bậc dinh dưỡng được
Xác định bằng số lượng cá thể
Sinh khối hoặc mức năng lượng
ở mỗi bậc dinh dưỡng.
Chuỗi thức ăn:
Rắn
Thực vật
Đại bàng
Chuột
? Hình tháp sinh thái là gì.
3- THÁP SINH THÁI:
Quy luật hình tháp sinh thái
Hình tháp sinh thái
SVSX : Bậc dinh dưỡng cấp I
SVTT bậc I :
Bậc dinh dưỡng cấp II
SVTT bậc ...
Bậc dinh dưỡng cấp ...
SVTT bậc n
Bậc dd cấp n+1
Bậc dd
cao
Bậc dd
thấp
Thế nào là hình tháp
sinh thái?
Hình sắp xếp số loài trong chuỗi thức ăn từ các bậc dinh dưỡng thấp đến bậc cao hơn theo số lượng cá thể, theo sinh vật lượng hoặc năng lượng.
Hình tháp sinh thái
được biểu diễn như thế nào?
Hình tháp sinh thái được biểu diễn bằng các hình chữ nhật có cùng chiều cao, còn chiều dài phụ thuộc vào số lượng cá thể, sinh vật lượng hoặc năng lượng của từng bậc dinh dưỡng
Hình tháp sinh thái trong một
chuỗi thức ăn ở biển
Sinh vật mắt lưới nào càng xa vị trí của sinh vật sản xuất thì có sinh khối trung bình càng nhỏ. Đó là quy luật hình tháp sinh thái.
Định nghĩa
Cú m?y lo?i thỏp sinh thỏi?
Có 3 loại tháp sinh thái:
- Tháp số lượng:
- Tháp sinh khối:
- Tháp năng lượng:
Hình Người
tháp Bò
số
lượng
Cây linh lăng 2 x 107
4,5
1
Hình
tháp
sinh
khối
Cây linh lăng 8211 kg
Bò 1035 kg
Người 48 kg
Hình
tháp
năng
Lượng
Cây linh lăng 1,49 x 107 calo
Bò 1,19 x 106 calo
Người 8,3 x 103 calo
NL mặt trời nhận được 6,3 x 109 calo
Hình tháp sinh thái trong một
chuỗi thức ăn ở biển
Quy luật hình tháp sinh thái
Quan sát tháp sinh thái này em có nhận xét gì về quá trình
chuyển hóa vật chất từ bậc dd thấp đến bậc dd cao hơn?
Lí do nào làm cho sinh khối giảm đi?
A
E
B
C
D
Trong lưới thức ăn sau, khi nguồn thức ăn ban đầu bị nhiễm DDT, loài nào có khả năng bị nhiễm độc nặng nhất?
Loài E
Loài F
Loài G
Loài H
Loài D
- Thông qua chuỗi và lưới thức ăn các chất trong cơ thể sinh vật được biến đổi từ dạng này sang dạng khác (kèm theo năng lượng). Cuối cùng sinh vật chết và bị phân hủy thành chất vô cơ. Các chất vô cơ lại được sinh vật sản xuất sử dụng để tổng hợp các chất hữu cơ. Nhờ vậy, trong quần xã luôn luôn có sự tuần hoàn vật chất.
- Sự tuần hoàn các chất không chỉ diễn ra ở sinh vật mà cả ở trong đất và chịu những biến đổi về mặt hóa học. Vì vậy, sự tuần hoàn các chất được gọi là chu trình sinh địa hóa các chất.
Sơ đồ khái quát
O2, CO2, H2O
(trong môi trường)
Sinh vật phân hủy
Sinh vật dị dưỡng
Sinh vật tự dưỡng
Hợp chất hữu cơ
(P, L, G)
Phần vật chất
lắng đọng
CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA
TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ

Chất dinh dưỡng trong
môi trường tự nhiên
Phần vật chất
trao đổi giữa
quần xã và môi trường

SV sản xuất

SV tiêu thụ

SV phân giải
4-Chu trỡnh sinh d?a húa
Chu trình sinh địa hóa là gì?
Chu trình sinh địa hóa là chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên theo con đường từ môi trường ngoài cơ thể sinh vật, qua các bậc dinh dưỡng môi trường. Một phần vật chất lắng động môi trường.
Chu trình là một trong những cơ chế cơ bản trong sự duy trì cân bằng trong sinh quyển và đảm bảo sự cân bằng được thường xuyên.


-Phân loại:
*Chu tình hoàn hảo :Chu trình nước ,carbon, nitơ
*Chu trình không hoàn hảo :Chu trình photpho, lưu huỳnh ?Lắng đọng trong sinh quyển
CHU TRÌNH NƯỚC
Quan sát hình sau và cho biết vòng tuần hoàn nước là gì? Nêu các biện pháp bảo vệ nguồn nước trên trái đất?

Mây
Mưa
H2O
( Ao, hồ, đại dương, ngầm )
Đất
bốc hơi
*Nguồn nước không phải là vô tận đang bị suy giảm
Hãy :bảo vệ nguồn nước sạch, chống ô nhiễm, sử dụng tiết kiệm nước vì sự sống trên trái đất
Nguyên nhân nào làm ảnh hưởng tới chu trình nước trong tự nhiện, gây nên lũ lụt, hạn hán ?
CHU TRÌNH CARBON
CO2 trong môi trường
Các hợp chất cacbon
Chuỗi
lưới thức ăn
Lắng đọng trong các trầm tích
TVQH
Hô hấp của động,thực vật,phân giải của VSV
Những nguyên nhân nào làm cho nồng độ khí CO2 trong bầu khí quyển tăng? Nêu hậu quả và cách hạn chế?
CHU TRÌNH NITO
N2
khí quyển
NH4+
NO2-
NO3-
Chuỗi
lưới thức ăn
Lắng đọng trong
các trầm tích
Tia lửa điện +
VSV cố định đạm
TV
VSV phân giải đạm
Hãy nêu các biện pháp sinh học để nâng cao hàm lượng đạm trong đất và nâng cao năng suất cây trồng?
CHU TRÌNH PHOTPHO

Trong chu trỡnh SINH- D?A- HểA
sinh v?t n�o nhu m?t c?u n?i gi?a mụi tru?ng v� qu?n xó sinh v?t? Hóy gi?i thớch.
5-Cỏc con du?ng ho�n l?i v?t ch?t
- S? b�i ti?t so c?p c?a d?ng v?t
- S? phõn gi?i CHC nh? VSV
S? v?n chuy?n tr?c ti?p t? TV sang TV nh? vi khu?n c?ng sinh
- S? ho�n l?i b?ng cỏch t? tiờu ho�n to�n
Năng lượng trong hệ sinh thái gồm các dạng:
Quang năng chiếu vào không gian hệ sinh thái,
Hóa năng là các chất hóa sinh học của động vật và thực vật,
Động năng là năng lượng làm cho hệ sinh thái vận động như: gió, vận động của động vật, thực vật, nhựa nguyên, nhựa luyện,
Nhiệt năng làm cho các thành phần hệ sinh thái có nhiệt độ nhất định: nhiệt độ môi trường, nhiệt độ cơ thể.

Dòng năng lượng của hệ sinh thái
Trong quá trình vận chuyển năng lượng qua các bậc dinh dưỡng đều có sự giảm dần số năng lượng (nguyên tắc giáng cấp năng lượng).

1- S? chuy?n húa nang lu?ng ? m?c cỏ th?
Cơ thể cần E để đảm bảo các hoạt động
-Hoạt động cơ cở
-Hoạt động sống
-Sinh trưởng
-Sinh sản


2- S? chuy?n húa E ? m?c d? b?c dinh du?ng:
- Sản lượng sinh vật toàn phần (PB):
Lượng chất sống do sinh vật sản xuất ra trong một đơn vị thời gian nhất định.
- Sản lượng sinh vật thực t? (PN) :
Lượng chất sống còn lại thực trong quá trình sản xuất sau khi đã bị tiêu hao do các nguyên nhân khác nhau, đặc biệt là do hô hấp( R).
PN= PB- R

- Sản lượng sinh vật ban d?u( So c?p) :L� s?n lu?ng SV d?i v?i v?t cung c?p
Cĩ th? l� SL ban d?u tịan ph?n (PB) hay SL th?c t?(PN)
- Sản lượng sinh vật th? sinh l� s?n lu?ng SV d?i v?i v?t ti�u th? :
Cĩ th? l� SL ban d?u tịan ph?n (A) hay SL th?c t?(Ps)
-Sinh v?t lu?ng hay kh?i lu?ng sinh v?t cĩ trong HST du?c d?nh lu?ng ? m?i th?i di?m nh?t d?nh( tính theo ch?t tuoi hay khơ tr�n don v? S ho?c V). Ví d? : g/m2,t?n /ha.

2- Sự chuyển hóa E ở mức độ bậc dinh dưỡng:
3- S? chuy?n húa E ? trong chu?i th?c an:
- D?i v?i v?t cung c?p:
c�y xanh h?p th? m?t ph?n E m?t tr?i
M?t ph?n E h?p thu du?c t?o CHC (PB), cịn l?i m?t du?i d?ng nhi?t.
S?n lu?ng PB m?t m?t ph?n do hơ h?p( R) cịn l?i d? XD co th? ( PN)
?E du?c s? d?ng ? v?t cung c?p l�:
PB = PN + R1
3- S? chuy?n húa E ? trong chu?i th?c an:
- D?i v?i v?t ti�u th?:
M?t ph?n PN du?c d�ng l�m TA cho DV an th?c v?t.
DV an TV ch? s? d?ng m?t s? E I1 cĩ trong TA
M?t ph?n I1 b? m?t do b�i ti?t NA1.S? cịn l?i A1 du?c DV s? d?ng
M?t ph?n A1 b? m?t do hơ h?p ( R2), s? cịn l?i PS1 du?c s? d?ng d? x�y d?ng co th? v?t ti�u th? c?p I
S? E du?c s? d?ng ? b?c n�y l�:
A1 = PS1 + R2
Tuong t? ta cĩ ? SV ti�u th? c?p II: A2 = PS2 + R3
4- Nang su?t c?a h? sinh thỏi
- Nang su?t c?a HST g?m 2 y?u t? co b?n:
Nang su?t so c?p( SVSX):du?c x�c d?nh b?i t?c d? d?ng hĩa E �nh s�ng c?a SVSX trong qu� trình quang h?p ho?c hĩa t?ng h?p.
Nang su?t th? c?p (SV ti�u th?):du?c x�c d?nh b?i t?c d? tích luy E c?a SVTT.Trong HST sinh kh?i DV thu?ng th?p hon sinh kh?i TV
5- Khái niệm về hiệu suất sinh thái
Thế nào là hiệu suất
sinh thái ?
Hiệu suất sinh thái là tỷ lệ phần trăm (%) chuyển hóa năng lượng giữa các bậc dinh dưỡng.
Hiệu suất sinh thái
được tính như thế nào?
Năng lượng bậc dd trên x 100%
Năng lượng bậc dd dưới liền kề
Hình
tháp
năng
Lượng
Cây linh lăng 1,49 x 107 calo
Bò 1,19 x 106 calo
Người 8,3 x 103 calo
NL mặt trời nhận được 6,3 x 109 calo
HIỆU SUẤT SINH THÁI
ở sinh vật tiêu thụ bậc I (bò)


H�y so s�nh HST gi� v� HST tr?
H�y so s�nh HST t? nhi�n v� HST nh�n t?o


H�y ph�n tích co s? khoa h?c c?a vi?c qu?n l� TNTN.
N�u c�c bi?n ph�p qu?n l� TNTN
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
THÂN THỊ DIỆP NGA
Khoa SP – ĐH Thủ Dầu Một