Chương IV. §1. Hình trụ - Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ

Phòng giáo dục & đào tạo Hải Hậu
trường tHCS hải sơn
Người thực hiện: Lại Văn Đồng
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
MÔN HÌNH HỌC 9
30/ 05
2010
CHƯƠNG IV: HÌNH TRỤ - HÌNH NÓN – HÌNH CẦU
HÌNH CẦU
HÌNH TRỤ
HÌNH NÓN
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
Quan sát hình chữ nhật ABCD
1. HÌNH TRỤ:
A
B
D
C
E
F
D
C
- Quay hình chữ nhật ABCD quanh cạnh CD cố định.
Ta được hình trụ.
+ DA và CB quét nên hai đáy của hình trụ, là hai đường tròn bằng nhau nằm trong hai mặt phẳng song song, có tâm D và C
+ Cạnh AB quét nên mặt xung quanh của hình trụ, mỗi vị trí của AB được gọi là một đường sinh. Chẳng hạn EF gọi là đường sinh
+ Các đường sinh của hình trụ vuông góc với hai mặt phẳng đáy. Độ dài của đường sinh là chiều cao của hình trụ.
+ DC gọi là trục của hình trụ
* Chiều cao của hình trụ ký hiệu là h, bán kính đường tròn đáy ký hiệu là r
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
Hình 74
Đường sinh
Mặt đáy
Mặt xung quanh
Lọ gốm ở hình 74 có dạng một hình trụ. Quan sát hình và cho biết đâu là đáy, đâu là mặt xung quanh, đâu là đường sinh của hình trụ đó?
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Mặt đáy
?1
Tiết 59:
1. HÌNH TRỤ
2. CẮT HÌNH TRỤ BỞI MỘT MẶT PHẲNG
* Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với đáy thì phần mặt phẳng nằm trong hình trụ ( mặt cắt ) là một hình tròn bằng hình tròn đáy
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
C
* Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với trục DC thì mặt cắt là một hình chữ nhật
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
Quan sát hình 76 dưới đây:
Chiếc cốc thủy tinh và ống nghiệm đều có dạng hình trụ (H76 SGK), phải chăng mặt nước trong cốc và mặt nước trong ống nghiệm là những hình tròn?
Trả lời: Mặt nước trong cốc có dạng hình tròn.
Mặt nước trong ống nghiệm có dạng không phải là hình tròn.
?2
- AB: Đường sinh - Chiều cao. Kí hiệu: h
- DA, CB: l� hai b�n kính m?t d�y. Kí hi?u: r
- CD: Là trục của hình trụ.
1. HÌNH TRỤ
2. CẮT HÌNH TRỤ BỞI MỘT MẶT PHẲNG
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
Bài 1 /110 - sgk: Hóy di?n thờm cỏc tờn g?i v�o d?u "..."
..................
.........
......
......
Bán kính
Đáy
Đáy
Đường kính
Mặt xung quanh
............
.........................
………
…………….
Chiều cao
Bài tập 3T110: Quan sát ba hình dưới đây và chỉ ra chiều cao, bán kính đáy của mỗi hình. (Tất cả kích thước các hình cùng đơn vị đo cm)
a)
b)
c)
a) h = 10 cm; r = 4 cm
b) h = 11 cm; r = 0,5 cm
c) h = 3 cm; r = 3,5 cm
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
C = 2. 1,5.  (cm)
A
O1
O1
B
O2
O2
C
D
Từ một hình trụ có bán kính r = 1,5cm; chiều cao h = 4,5cm
- Cắt rời 2 đáy hình trụ ta được 2 hình tròn tâm O1 và O2.
- Cắt dọc theo đường sinh AB rồi trải phẳng ra. Ta được hình chữ nhật có:
+ Cạnh còn lại bằng chu vi hình tròn đáy.
+ Một cạnh bằng chiều cao của hình trụ.
1. HÌNH TRỤ
2. CẮT HÌNH TRỤ BỞI MỘT MẶT PHẲNG
3. DIỆN TÍCH XUNG QUANH CỦA HÌNH TRỤ
Hình 77
?3
Quan sát hình 77 và điền số thích hợp vào ô trống(……).(Học sinh làm phiếu học tập):
- Chiều dài của hình chữ nhật bằng chu vi đáy của hình trụ và bằng: .....................
- Diện tích hình chữ nhật: ..............................................
- Diện tích một đáy của hình trụ: ..........................................
Tổng diện tích hình chữ nhật và diện tích hai hình tròn đáy (diện tích toàn phần) của hình trụ: ………………………………
3  (cm)
3  . 4,5 = 13,5  (cm2)
.1,52 = 2,25 (cm2)
13,5  + 2,25  = 15,75 (cm2)
*Tổng quát, với hình trụ bán kính đáy r và chiều cao h, ta có:
- Diện tích xung quanh: Sxq= 2rh
- Diện tích toàn phần: Stp= 2rh + 2r2
- AB: Đường sinh - Chiều cao. Kí hiệu: h
- DA, CB: l� hai b�n kính m?t d�y. Kí hi?u: r
- CD: Là trục của hình trụ.
Stp = 2.r. h + 2.r2
V = S. h = ?r2 . h
S : diện tích đáy
h : là chiều cao
Sxq = 2. r. h
r
1. HÌNH TRỤ
2. CẮT HÌNH TRỤ BỞI MỘT MẶT PHẲNG
3. DIỆN TÍCH XUNG QUANH CỦA HÌNH TRỤ
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
D
C
4. THỂ TÍCH HÌNH TRỤ
V = Sh = ?r2h
S : diện tích đáy
h : là chiều cao
Ví dụ : Tính thể tích vòng bi (phần giữa hai hình trụ)
V1 = ?b2h
V2 = ?a2h
V = V2 - V1 = ?a2h - ?b2h = ?(a2 - b2 )
4. THỂ TÍCH HÌNH TRỤ
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
1. HÌNH TRỤ
2. CẮT HÌNH TRỤ BỞI MỘT MẶT PHẲNG
3. DIỆN TÍCH XUNG QUANH CỦA HÌNH TRỤ
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
r h
2.r
r2
2r.h
r2.h
2

20
10
2.r = 4  r = 2
4
32
32
Điền đủ các kết quả vào những ô trống của bảng sau:
Bài tập 5T111: (Sgk)
10
25
40
100
HÌNH TRỤ - DIỆN TÍCH XUNG QUANH VÀ
THỂ TÍCH CỦA HÌNH TRỤ
Tiết 59:
- Nắm chắc các công thức tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần ,thể tích hình trụ
Hướng dẫn bài tập 7/111 ( SGK )
h = 1,2m d = 4cm = 0,04m
Diện tích phần giấy cứng dùng để làm hộp chính là diện tích xung quanh của một hình hộp có đáy là hình vuông có cạnh bằng đường kính của đường tròn , chiều cao hình hộp là 1,2m
- Bài tập 2; 6; 7 ( SGK ) , Bài 1; 3 ( SBT )
- Ôn tập công thức tính thể tích của hình hộp chữ nhật
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Chuẩn bị tiết sau luyện tập
TIếT HọC KếT THúC.
CHàO TạM BIệT