Chương IV. §1. Hình trụ - Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ

Hình học 9
.
Giáo viên thực hiện: Phan Hòa Đại
TRƯỜNG THCS TÂY SƠN - TP. QUY NHƠN - BÌNH ĐỊNH -
Năm học : 2011 - 2012
TRƯỜNG THCS TÂY SƠN - TP. QUY NHƠN - BÌNH ĐỊNH -
Chào mừng quí thầy cô về dự thao giảng
Trong chương trình hình học lớp 8, các em đã làm quen với một số hình không gian nào?
Hình hộp chữ nhật
Hình lập phương
Hình chóp
Hình lăng trụ
Hình lăng trụ tam giác đều
Hình chóp cụt
Tháp tròn cổ cho ta
hình ảnh
Hình trụ
Quả bóng cho ta
hình ảnh
Hình cầu
Chiếc nón lá cho ta hình ảnh
Hình nón
Tiết 58
TRƯỜNG THCS TÂY SƠN - TP. QUY NHƠN - BÌNH ĐỊNH -
Thứ 6 ngày 23 tháng 3 năm 2012
Chương IV : HÌNH TRỤ - HÌNH NÓN – HÌNH CẦU
Bài 1 : Hình trụ - Diện tích xung quanh và
thể tích của hình trụ
Quan sát hình chữ nhật ABCD
Quay hình chữ nhật ABCD quanh cạnh CD cố định.
A
B
D
C
E
F
Ta được hình trụ.
- AB, EF: Đường sinh - Chiều cao.
- DA, CB: l� hai b�n kính m?t d�y.
- CD: Là trục của hình trụ.
- DA v� CB qu�t n�n hai d�y c?a hình tr?.
- AB qu�t n�n m?t xung quanh c?a hình tr?.
D
C
1. Hình trụ:
Cách vẽ
? Trong các hình sau đây hình nào là hình trụ
Hình 1
Hình 3
Hình 2
x
x
?1
Lọ gốm ở hình 74 có dạng một hình trụ. Quan sát hình và cho biết đâu là đáy, đâu là mặt xung quanh, đâu là đường sinh của hình trụ đó?
Đường sinh
Mặt đáy
Mặt xung quanh
A
B
C
?Quan sát hình vẽ bên và cho biết AC có phải là đường sinh của hình trụ không.
Trả lời: AC không phải là đường sinh của hình trụ.
?
?
Bỏn kớnh dỏy
Đường kính đáy
Mặt xung quanh
Mặt đáy
Mặt đáy
Chiều cao
Bài tập 1: (Sgk)
Hãy điền thêm các tên gọi vào dấu (…):
Hình 79
Bài tập 3: Quan sát ba hình dưới đây và chỉ ra chiều cao, bán kính đáy của mỗi hình. (Tất cả các hình cùng đơn vị đo cm)
a)
b)
c)
H.81
Đáp án:
a) h = 10 cm. r = 4 cm
b) h = 11 cm. r = 0,5 cm
c) h = 3 cm. r = 3,5 cm
Khi cắt hình trụ bởi mặt phẳng song song với mặt đáy, thì phần mp nằm trong hình trụ ( mặt cắt) là hình tròn bằng hình tròn mặt đáy.
Khi cắt hình trụ bởi mặt phẳng song song với với trục DC thì mặt cắt là hình chữ nhật.
2. Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng
Cắt hình trụ bởi mặt
phẳng song song với đáy
Cắt hình trụ bới mặt phẳng
song song với trục
Mặt cắt là hình tròn
Mặt cắt là hình chữ nhật
Quan sát hình sau:
?2. Chiếc cốc thủy tinh và ống nghiệm đều có dạng hình trụ (H76 SGK), phải chăng mặt nước trong cốc và mặt nước trong ống nghiệm là những hình tròn?
b
a
Hình a) Mặt nước trong cốc có dạng hình tròn.
b) Mặt nước trong ống nghiệm có dạng không phải là hình tròn.
- Cắt rời 2 đáy hình trụ ta được 2 hình tròn.
5 cm
A
B
A
B
10 cm
10 cm
- Cắt dọc theo đường sinh AB rồi trải phẳng ra.
Ta được hình chữ nhật có:
+ Cạnh còn lại bằng chu vi hình tròn đáy.
+ Một cạnh bằng chiều cao của hình trụ.
3. Diện tích xung quanh của hình trụ:
Từ một hình trụ:
3. Diện tích xung quanh của hình trụ .
?
?
?
?
5cm

10cm
5cm
10cm
5cm
?.3
Quan sát (H.77 ) và điền số thích hợp vào các ô trống :
(Hình 77)
 Chiều dài của hình chữ nhật bằng chu vi của đáy hình trụ và bằng:
 Diện tích hình chữ nhật :
 Diện tích một đáy của hình trụ :
 Tổng diện tích hình chữ nhật và diện tích hai hình tròn đáy ( diện tích toàn phần) của hình trụ :
x
x 5 x 5 =
x 2 =
(cm )
(cm2)
(cm2)
(cm2)
=
+
r
h
r
r
h
2.5 = 10
10 10 100
 25
100 25 150
Tổng quát : Hình trụ có bán kính đáy r và chiều cao h , ta có:
2. r
2. R
h
2. R. h
 Diện tích xung quanh :
Sxq = 2. r. h
 Diện tích toàn phần :
Stp = 2.r. h + 2.r2

2..5cm
2?. r
.r.r
.r
2
Th? tích hình tr?:
V = Sh = ?r2h
r
r
A
B
h
(S: Diện tích đáy, h: Chiều cao, r: Bán kính đáy)
4. Thể tích hình trụ:
Các kích thước của một vòng bi cho trên hình 78. Hãy tính “thể tích” của vòng bi (phần giữa hai hình trụ)
Ví dụ:
Giải:
Thể tích cần phải tính bằng hiệu các thể tích V2, V1 của hai hình trụ có cùng chiều cao h và bán kính các đường tròn đáy tương ứng là a, b.
Ta có: V = V2 – V1 = .a2.h - .b2.h = (a2 – b2)h
r h
2.r
r2
2r.h
r2.h
2

20
10
2.r = 4  r = 2
4
32
32
Điền đủ các kết quả vào những ô trống của bảng sau:
Bài tập 4: (Sgk)
Một hình trụ có bán kính đáy là 7cm, diện tích xung quanh bằng 352 cm . Khi đó, chiều cao của hình trụ là:
A. 3,2cm
B. 4,6cm
C. 1,8cm
D. 2,1cm
E. Kết quả khác
Bài tập 5: (Sgk)
10
25
40
100

Tiết 58. Hình trụ - Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ
Hướng dẫn về nhà.
- Nắm vững các khái niệm về hình trụ.
- Nắm chắc các công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích của hình trụ và các công thức suy diễn của nó.
- Bài tập về nhà 3, 6, 7, 8, 9 trang 110, 111, 112 SGK.
- Tiết sau luyện tập.
Năm học : 2011 - 2012
Tiết học đến đây là kết thúc

Chúc quý thầy cô giáo
và các em mạnh khỏe
TRƯỜNG THCS TÂY SƠN - TP. QUY NHƠN - BÌNH ĐỊNH -
-Vẽ hai cạnh bên của hình trụ
(Chú ý các đường khuất vẽ nét đứt)
Vẽ hình trụ như thế nào?
A
F
B
E
- Vẽ hình elíp đi qua 2 điểm A, F
- Vẽ hình elíp đi qua 2 điểm B,E