CHƯƠNG III-BÀI 21(LS10)

CHƯƠNG III
ViỆT NAM TỪ THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII
Bài 21
NHỮNG BiẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KiẾN
TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII
NỘI DUNG
1-Sự sụp đổ của triều Lê Sơ. Nhà Mạc được thành lập :
a-Sự sụp đổ của Nhà Lê. Nhà Mạc thành lập :
b-Chính sách của Nhà Mạc :
2-Đất nước bị chia cắt :
a-Chiến tranh Nam – Bắc Triều :
b-Chiến tranh Trịnh – Nguyễn :
3-Nhà Nước phong kiến ở Đàng Ngoài :
4-Chính quyền ở Đàng trong :
1-Sự sụp đổ của Triều Lê Sơ. Nhà Mạc được thành lập :
a – Sự sụp đổ của Triều Lê Sơ. Nhà Mạc được thành lập :

Tại sao thế kỉ XVI Nhà Lê Sơ suy yếu ?

-Đầu thế kỉ XVI Nhà Lê Sơ lâm vào khủng hoảng suy yếu.
-Biểu hiện :
+Các thế lực phong kiến nổi dậy tranh chấp quyền lực – Mạnh nhất là thế lực Mạc Đăng Dung.
+Phong trào đấu tranh của nhân dân bùng nỗ ở nhiều nơi.
-Năm 1527 Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê lập Triều Mạc.
Sự khủng hoảng suy yếu đó
biểu hiện như thế nào ?
b – Chính sách của Nhà Mạc :

Sau khi Nhà Mạc lên cầm quyền đã thi hành những chính sách gì ?
-Nhà Mạc xây dựng chính quyền theo mô hình cũ của Nhà Lê.
-Tổ chức thi cử đều đặn.
-Xây dựng quân đội mạnh.

Thành nhà mạc
Thành Nhà Mạc: Nằm trong khu vực phường Tam Thanh Thành phố Lạng Sơn, dấu tích hiện nay còn lại gồm 2 đoạn tường xây bằng đá giữa hẻm núi, đây là di tích kiến trúc quân sự phản ánh thời kỳ phong kiến Việt Nam. Hiện nay di tích thành Nhà Mạc đã được xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia và được đầu tư, tôn tạo đưa vào phục vụ du khách du lịch tham quan.
-Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân.
 Những chính sách của Nhà Mạc bước đầu ổn định lại đất nước.

Trong thời gian cầm quyền Nhà Mạc gặp khó khăn gì ?
-Do sự chống đối của cựu thần Nhà Lê và do chính sách cắt đất, thần phục nhà Minh  Nhân dân phản đối  Nhà Mạc bị cô lập.
2-Đất nước bị chia cắt :

a-Chiến tranh Nam – Bắc Triều :
Nguyên nhân của cuộc chiến tranh Nam – Bắc Triều ? Kết quả ?
b-Chiến tranh Trịnh – Nguyễn :
-Cựu thần Nhà Lê -- Nguyễn Kim  Nam Triều “Phù Lê diệt Mạc” >< Bắc Triều. – Nhà Mạc
-Chiến tranh Nam – Bắc Triều :
+Thời gian : 1545 – 1592
+Kết quả : Nhà Mạc bị sụp đổ, đất nước thống nhất
Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh
Trịnh – Nguyễn và hậu quả của nó ?
-Ở Thanh Hoá, Nam Triều vẫn tồn tại nhưng quyền lực nắm trong tay họ Trịnh.
-Ở Mạn Nam họ Nguyễn cát cứ xây dựng chính quyền riêng
-Năm 1627 họ Trịnh đem quân đánh họ Nguyễn Chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nỗ.
-Kết quả : Năm 1672 hai bên giảng hoà lấy sông Gianh làm giới tuyến đất nước bị chia cắt.
3-Nhà nước phong kiến ở Đàng Ngoài :
-Cuối thế kỉ XVI Nam Triều chuyển về Thăng Long
Cho biết tổ chức chính quyền trung ương và địa phương
Của Nhà nước Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài ?
-Chính quyền trung ương :
Triều đình
Nhà Lê
(bù nhìn)
Phủ chúa Trịnh
(nắm quyền)
Quan văn
Quan võ
6 phiên
-Chính quyền địa phương : Trấn, phủ, huyện, châu, xã
-Chế độ tuyển dụng quan lại như thời Lê
-Luật pháp tiếp tục dùng quốc triều hình luật (có bổ sung)




-Quân đội :
Quân thường trực (tam phủ)
tuyển chủ yếu ở Thanh Hoá


Ngoại binh tuyển từ
bốn Trấn quanh kinh thành

-Đối ngoại : hoà hiếu với nhà Thanh
Em có nhận xét gì về
bộ máy Nhà nước thời Lê – Trịnh ?
4-Chính quyền ở Đàng Trong :
-Thế kỉ XVII lãnh thổ Đàng Trong được mở rộng từ Quảng Bình đến Nam Bộ ngày nay.


Cho biết tổ chức
chính quyền Đàng Trong ?
-Địa phương chia làm 12 dinh, nơi đóng phủ chúa (Phú Xuân) là dinh chính do chúa Nguyễn trực tiếp cai quản. Dưới dinh là phủ, huyện, thuộc, ấp
-Quân đội là quân thường trực, tuyển theo nghĩa vụ, trang bị vũ khí đầy đủ.
-Tuyển chọn quan lại bằng nhiều cách : theo dòng dõi, đề cử, học hành.
-Năm 1744 chúa Nguyễn Phúc Khoát xưng vương thành lập chính quyền trung ương song đến cuối TK XVIII vẫn chưa hoàn chỉnh.
Em có nhận xét gì về
Chính quyền Đàng Trong, điểm khác biệt
Với Nhà nước Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài ?
*Củng cố : Học sinh nắm :
-Nguyên nhân suy sụp của Triều Lê Sơ ? Chính sách của Nhà Mạc ?
-Nguyên nhân chiến tranh Nam – Bắc Triều, kết quả ?
-Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh Trịnh – Nguyễn và hậu quả của nó ?
-Tổ chức bộ máy Nhà nước Lê – Trịnh ?
-Tổ chức của chính quyền Đàng Trong ?
-Điểm khác biệt của chính quyền Đàng Trong với Nhà nước Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài ?

Chúa
12 Dinh
Phủ
Huyện
Thuộc
Ấp

Điểm khác biệt của chính quyền Đàng Trong với Nhà nước Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài ?

Đàng Ngoài
-Chính quyền trung ương :






-Chính quyền địa phương : Trấn, phủ, huyện, châu, xã




Đàng Trong

Triều đình
Nhà Lê
(bù nhìn)
Phủ chúa Trịnh
(nắm quyền)
Quan văn
Quan võ
6 phiên
Chúa
12 Dinh
Phủ
Huyện
Thuộc
Ấp
Dặn dò
4-Chính quyền ở Đàng Trong :
-Thế kỉ XVII lãnh thổ Đàng Trong được mở rộng từ Quảng Bình đến Nam Bộ ngày nay.

Trở về
-Học sinh về học bài cũ, trả lời các câu hỏi trong SGK
-Chuẩn bị trước bài 22 “Tình hình kinh tế ở các thế kỉ XVI – XVIII”
+Điểm tích cực và hạn chế của sự phát triển nông nghiệp giai đoạn này
+Sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp như thế nào ?
+Sự hưng khởi của các đô thị thể hiện ra sao ? Sự phát triển đó có ý nghĩa như thế nào ?