Chương 7: TTHCM về văn hóa và đạo đức

Chương Vii:
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Giảng viên hướng dẫn:
Nguyễn Thị Dung
Nội dung
Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
Định nghĩa về văn hóa và quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới
Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa
Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa.
1. Định nghĩa về văn hóa và quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới.
Định nghĩa về văn hóa:

- Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
1. Định nghĩa về văn hóa và quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới.
b. Quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
2. Quan điểm Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa
Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hóa trong đời sống xh.
- Văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng.
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
2. Quan điểm Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa
Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hóa trong đời sống xh.
- Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính trị, phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế.
+Văn hóa phải tham gia thực hiện nhiệm vụ chính trị, thúc đẩy sự pt kinh tế
+ Kinh tế chính trị cũng phải có tính văn hóa
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
2. Quan điểm Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa
b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa
Nền văn hóa mới theo tư tưởng HCM gồm 3 tính chất:
+ Tính dân tộc
+ Tính khoa học
+ Tính đại chúng
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
2. Quan điểm Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa
c. Quan điểm về chức năng của văn hóa:
Văn hóa có 3 chức năng chủ yếu:
+ Bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và những tình cảm cao đẹp
+ Mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí
+ Bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống tốt đẹp, lành mạnh, hướng con người tới chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân.

I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
3.Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa
a.Văn hóa giáo dục
+ Nền GD phong kiến: Tầm chương, kinh viện, xa rời thực tế, bất bình đẳng, trọng nam khinh nữ
+ Nền GD thực dân: ngu dân, đồi bại, xảo trá, nguy hiểm hơn cả sự dốt nát…
+ Nền GD Việt Nam độc lập: Coi việc xây dựng nền GD là nhiệm vụ cấp bách, có ý nghĩa chiến lược, cơ bản và lâu dài
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
3.Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa
a.Văn hóa giáo dục
+ Phương châm, phương pháp giáo dục:
Phương châm: học đi đôi với hành, kết hợp chặt chẽ 3 khâu, học mọi nơi, mọi lúc, học suốt đời. Coi trọng việc tự học, tự đào tạo và đào tạo lại.
+ Phương pháp giáo dục phù hợp mục tiêu giáo dục. Cách dạy phù hợp trình độ người học, kết hợp học tập với vui chơi, giải trí lành mạnh, dùng biện pháp nêu gương gắn liền với phong trào thi đua.
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
3.Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa
b.Văn hóa văn nghệ
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
3.Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa
b.Văn hóa văn nghệ
Văn hóa - văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng.
Văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân.
Phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại mới của đất nước và dân tộc.
I. Những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa.
3.Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa
c.Văn hóa đời sống
Thực chất đời sống mới nêu ra với 3 nội dung: Đạo đức mới, lối sống mới và nếp sống mới
+ Đạo đức mới: xây dựng đạo đức mới bằng thực hiện “ Cần, kiệm, liêm, chính”
+ Lối sống mới: lối sống có lý tưởng, có đạo đức, lối sống văn minh, tiên tiến, kết hợp hài hòa truyền thống dân tộc với tinh hoa nhân loại
+ Nếp sống mới: Lối sống mới dần hình thành thói quen, phong tục tập quán tốt đẹp , kế thừa và phát triển những thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc
1.Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
a.Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội
Biểu hiện ở những giá trị đạo đức cao đẹp, phẩm chất người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động của mình, chiến đấu cho lí tưởng đó trở thành hiện thực
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
b.Quan điểm về chuẩn mực đạo đức cách mạng
Trung với nước, hiếu với dân
+ Trung với nước: tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trung thành với con đường đi lên của đất nước, suốt đời phấn đấu cho Đảng cho cách mạng
+ Hiếu với dân: thương dân, tin dân, phục vụ nhân dân hết lòng
Đối với cán bộ: HCM yêu cầu phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, thường xuyên quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
b.Quan điểm về chuẩn mực đạo đức cách mạng
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
+ Chế độ phong kiến: đã nêu ra cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư nhưng không thực hiện mà bắt nhân dân tuân theo để phụng sự quyền lợi cho chúng
+ Ngày nay: cán bộ thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư để đem lại hạnh phúc cho nhân dân
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
Thương yêu con người sống có tình nghĩa
+ dành tình cảm rộng lớn cho những người nghèo khổ, bị mất quyền, bị áp bức, bóc lột, không phân biệt chủng tộc màu da
+ xây dựng tình đồng chí, anh em, bạn bè…
Có tinh thần quốc tế trong sáng
+ Đó là sự thương yêu, đoàn kết với giai cấp vô sản toàn thế giới, tất cả các dân tộc và nhân dân các nước,
+ chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình đẳng và phân biệt chủng tộc
+ chống lại chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, biệt lập và chủ nghĩa bành trướng bá quyền
Mục tiêu: hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ xã hội, hợp tác và hữu nghị theo tinh thần: “bốn phương vô sản, bốn bể đều là anh em”
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1.Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
c.Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
Nói đi đôi với làm, phải nêu gương đạo đức


II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1.Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
c.Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
Xây đi đôi với chống
+ Giáo dục những phẩm chất, chuẩn mực đạo đức mới phù hợp với từng giai đoạn, lứa tuổi, ngành nghề, giai cấp và tầng lớp
+ Xây dựng mục tiêu chống chủ nghĩa đế quốc, chống thói quen, tập quán lạc hậu và loại trừ chủ nghĩa các nhân
=> Người cho rằng: “Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lòng.Ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng”.
Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
+ HCM nhấn mạnh: mỗi người tự nhận thấy việc trau dồi đạo đức cách mạng là “ sung sướng và vẻ vang nhất trên đời”
+ Đạo đức cách mạng là đạo đức dấn thân, đạo đức trong hành động vì độc lập tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
- Mỗi con người có vai trò vô cùng qua trọng. Riêng thế hệ trẻ, việc tu dưởng  này còn quan trọng hơn, vì họ là “người chủ tương lai của nước nhà” là cầu nối giữa thế hệ trẻ “người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai”.
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
- Kiên trì tu dưỡng theo các tác phẩm đạo đức Hồ Chí Minh.
Phẩm chất đạo đức cần thiết được người tóm tắt trong “sáu cái yêu”:
+Yêu Tổ quốc
+ Yêu nhân dân
+Yêu chủ nghĩa xã hội
+ Yêu lao động
+ Yêu khoa học và kỷ luật
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
2. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
b. Nội dung học tập tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Thực trạng đạo đức lối sống trong sinh viên hiện nay.
+ Một nền đạo đức mới đã và đang hình thành cùng với công cuộc đổi mới của Đảng, là nguồn động lực quan trọng của công cuộc phát triển đất nước.
+ Do sự bùng phát của lối sống thực dụng chạy theo danh lợi bất chấp đạo lý, đã dẫn đến những tiêu cực trong xã hội ngày càng phổ biến.
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
+ Học trung với nước nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người
+ Học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.

II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
- Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
+ Học đức tin tuyệt  đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân và hết long, hết sức phục vụ cho nhân dân, luôn nhân ái vị tha, khoan dung và nhân hậu với con người.
+ Học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết tâm vượt qua mọi thử thách , gian nguy để đạt được mục đích cuộc sống.
II.Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
Quan điểm HCM về con người:
a. Con người được nhìn nận như một chỉnh thể
- Con người được xem xét như chỉnh thể thống nhất về tâm lực, thể lực và các hoạt động của nó. Con người luôn có xu hướng vươn lên cái Chân - Thiện - Mỹ, mặc dù “có thế này, thế khác”.
III. TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
1. Quan điểm HCM về con người:
a. Con người được nhìn nhận như một chỉnh thể
- Hồ Chí Minh đề cập đến con người trong tính đa dạng:
+đa dạng trong quan hệ xã hội
+đa dạng trong tính cách, khát vọng, phẩm chất, khả năng
+đa dạng trong hoàn cảnh xuất thân, điều kiện sống, làm việc...
- Theo Hồ Chí Minh con người có tốt, có xấu, nhưng “dù là xấu, tốt, văn minh hay dã man đều có tình”.
III. TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
1. Quan điểm HCM về con người:
b. Con người cụ thể, lịch sử
Hồ Chí Minh dùng khái niệm con người theo nghĩa rộng trong một số trường hợp (“phẩm giá con người”, “giải phóng con người”, “người ta”, “con người”, “ai”...) nhưng đặt trong một bối cảnh cụ thể và một tư duy chung, còn phần lớn, Người xem xét con người trong các mối quan hệ xã hội, giai cấp, giới tính, lứa tuổi, nghề nghiệp, trong khối thống nhất của cộng đồng dân tộc và quan hệ quốc tế. Đó là con người hiện thực, cụ thể, khách quan.
III. TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
1. Quan điểm HCM về con người:
c. Bản chất con người mang tính xã hội:
- Để sinh tồn, con người phải lao động sản xuất. Trong quá trình lao động, sản xuất, con người dần nhận thức được các hiện tượng, quy luật của tự nhiên, của xã hội; hiểu về mình và hiểu biết lẫn nhau…
xác lập các mối quan hệ
- Con người là sản phẩm của xã hội, con người là sự tổng hợp các quan hệ xã hội từ hẹp đến rộng, chủ yếu : anh, em, họ hàng, bầu bạn, đồng bào, loài người.
III. TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người và chiến lược trồng người
a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người
Con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp cách mạng.
Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng; phải coi trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người.
III. TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người và chiến lược trồng người
b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về chiến lược “trồng người”
“Trồng người” là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cách mạng.
“Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa”
Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
III. TƯ TƯỞNG HCM VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
Cảm ơn cô và các bạn
đã chú ý lắng nghe!