Chương 3 Điện tử thông tin

Chương 3
Máy thu
3.1 Định nghĩa và đặc điểm của máy thu
3.1.1 Định nghĩa
Máy thu là thiết bị đầu cuối trong hệ thống thông tin vô tuyến điện. Máy thu có nhiệm vụ tiếp nhận và lặp lại tin tức chứa trong tín hiệu chuyển đi từ máy phát dưới dạng sóng điện từ trường. Máy thu phải loại bỏ được các loại nhiễu không mong muốn, khuếch đại tín hiệu và sau đó giải điều chế nó để nhận được thông tin ban đầu. Máy thu có rất nhiều tham số, nhưng chúng ta chủ yếu chỉ xét các chỉ tiêu kỹ thuật cơ bản của máy thu như sau:
3.1.2 Đặc điểm máy thu
3.1.2.1 Độ nhạy
Biểu thị khả năng thu tín hiệu yếu của máy thu, được xác định bằng sức điện động cảm ứng tối thiểu, hoặc công suất tối thiểu của tín hiệu tại anten để bảo đảm cho máy thu làm việc bình thường, nghĩa là:
+ Đối với máy thu tương tự thì nó phải bảo đảm tỉ số tín hiệu trên nhiễu (S/N) yêu cầu tại đầu vào máy thu
+ Đối với máy thu số thì nó phải bảo đảm đạt được tỉ lệ lỗi bit BER cho trước, ứng với một tốc độ bít nhất định.
Độ nhạy thường được đo bằng microvolt, microwatt, picowatt...
Muốn nâng cao độ nhạy của máy thu thì hệ số khuếch đại của nó phải lớn và mức tạp âm nội bộ của nó phải thấp (giảm tạp âm của tầng đầu).
ở tần số cao (f>30MHz) độ nhạy của máy thu thường được xác định bằng công suất chứ không phải bằng sức điện động cảm ứng trên anten.
3.1.2.2 Độ chọn lọc
là khả năng chèn ép các dạng nhiễu không phải là tín hiệu cần thu. Nghĩa là độ chọn lọc là khả năng lựa chọn tín hiệu ra khỏi các loại nhiễu tồn tại ở đầu vào máy thu.
Độ chọn lọc được ký hiệu:
+ Ao: là hệ số khuếch đại tại tần số f0 + Af: là hệ số khuếch đại tại tần số f
Độ chọn lọc thường được tính bằng đơn vị dB
Đặc tuyến chọn lọc lý tưởng của máy thu có dạng chữ nhật, nghĩa là trong dải thông B biên độ tín hiệu không đổi.
3.1.2.3 Chất lượng lặp lại tin tức
Được đánh giá bằng độ méo của tín hiệu (méo phi tuyến, méo tần số, méo pha), chủ yếu là xét độ méo ở tầng khuếch đại công suất âm tần để cho tín hiệu ra loa không bị biến dạng so với tín hiệu đưa tới bộ điều chế của máy phát. Ngoài ra ta còn phải xét đến các chỉ tiêu khác của máy thu như công suất ra, dải tần số công tác, tính ổn định của biên độ và tần số.
Các máy thu được phân loại tương tự như đối với máy phát.




Sơ đồ khối tổng quát của máy thu
Máy thu khuếch đại trực tiếp







Việc nâng cao độ nhạy và độ chọn lọc của máy thu này bị hạn chế bởi những lý do sau đây:
+ Số tầng khuếch đại không thể tăng lên một cách tuỳ ý