Chươ 7 : tình cảm và ý chí

CHƯƠNG VII
II.Ý CHÍ

Định nghĩa ý chí
Hành động của ý chí
Hành động tự động hóa
1. Ý chí
a.Ý chí là gì?
Ý chí là mặt năng động của ý thức biểu hiện ở năng lực thực hiện những hành động có mục đích, đòi hỏi phải có sự nổ lực khắc phục khó khăn.
b. Đặc điểm của ý chí
Ý chí là một phẩm chất tâm lý của cá nhân.

Ý chí được xem là mặt năng động của ý thức, mặt biểu hiện cụ thể của ý thức trong thực tiễn.

Ý chí là tâm lý điều chỉnh, điều khiển hành vi tích cực trong ý chí có cả mặt năng động của trí tuệ lẫn mặt năng động của tình cảm đạo đức.


c. Các phẩm chất ý chí của nhân cách
Tính mục đích: Đây là phẩm chất quan trọng của ý chí, giúp con người điều chỉnh hành vi hướng vào mục đích tự giác.

Tính độc lập: Đây là phẩm chất của ý chí cho phép con người quyết định và thực hiện hành động theo những quan điểm niêm tin của mình, không bị chi phối bởi các tác động bên ngoài.

Tính quyết đoán: Đây là khả năng đưa ra quyết định kịp thời, dứt khoát trên cơ sở tính toán căn nhắc cẩn thận, chắc chắn.
Tính kiên trì: Thể hiện ở sự khắc phục những khó khăn, trở ngại khách quan và chủ quan để đạt được mục đích đã đề ra
Tính dũng cảm: Có ý chí phải có dũng cảm để con người khắc phục sự sợ hãi bối rối trong hành động tìm cách tối ưu nhất để vượt qua khó khăn hoặc nguy hiểm để đạt được mục đích
2. Hành động ý chí

a. Khái niệm

Hành động ý chí là hành động được điều chỉnh bởi ý chí. Nói cách khác, hành động ý chí là hành động có ý thức, có chủ tâm, đòi hỏi nổ lực khắc phục khó khăn, thực hiện bằng được mục đích đã đề ra
Đặc điểm của hành động có ý chí

Có mục đích đề ra từ trước một cách có ý thức.

Có sự lựa chọn phương tiện, biện pháp để đạt được mục đích.

Có sự theo dõi, kiểm tra, điều chỉnh để khắc phục những khiếm khuyết.
b. Phân loại
Hành động ý chí đơn giản

Hành động có ý chí cấp bách

Hành động ý chí phức tạp - điển hình
c. Cấu trúc của hành động ý chí

Giai đoạn chuẩn bị

Giai đoạn thực hiện

Giai đoạn đánh giá kết quả hành động
3. Hành động tự động hóa

a. Khái niệm:

Hành động tự động hóa là hành động đã được lặp đi, lặp lại nhiều lần, nó trở nên rất thành thạo, có khi không cần sự kiểm soát trực tiếp của ý thức mà vẫn thực hiện có kết quả
b. Phân loại
Kỹ xảo: là hành động tự động hóa có ý thức, nghĩa là được tự động hóa nhờ luyện tập
 Đặc điểm:
- Không cần sự kiểm soát thường xuyên của ý thức, không cần sự kiểm tra bằng thị giác.
- Động tác mang tính khái quát, không có động tác thừa, kết quả cao mà ít tổn hao năng lượng thần kinh, cơ bắp.
- Kỹ xảo có tính kĩ thuật.


Thói quen:
Là hành động tự động hóa đã trở thành nhu cầu của con người. Như thói quen: đọc sách, hoàn thành bài tập, luyện tập thể thao…

Về mặt đạo đức: có 2 loại thói quen.

- Thói quen tốt thường phải luyện tập mới có được.

Vd: thói quen lễ phép, gọn gàng, sạch sẽ…

- Thói quen xấu thường tự nó hình thành.

Vd: thói quen lười lao động, cẩu thả, vô phép…

c.Sự hình thành các hành động tự động hóa.
Sự hình thành kỹ xảo
Được hình thành do luyện tập nghĩa là vừa lặp đi lặp lại một cách có hệ thống, vừa hoàn thiện hành động theo hướng tối ưu hóa
Quy luật hình thành kỹ xảo
Quy luật tiến bộ không đồng đều của kỹ xảo
Quy luật đỉnh
Quy luật tác động qua lại giữa kỹ xảo cũ và kỹ xảo mới
Quy luật dập tắt kỹ xảo

Sự hình thành thói quen

Được hình thành bằng nhiều con đường khác nhau, thường thói quen xấu hình thành một cách tự phát, hay bắt chước, còn thói quen tốt hình thường theo con đường giáo dục và tự giáo dục.



Sự khác nhau giữa thói quen và kĩ xảo
Kĩ xảo mang tính kĩ thuật.
Kĩ xảo được hình thành do luyện tập có mục đích và có hệ thống.

Kĩ xảo không gắn với một tình huống nhất định.
Kĩ xảo không có tính bền vững.
Kĩ xảo được đánh giá về mặt mĩ thuật.

Thói quen mang tính nhu cầu, nếp sống.
Thói quen đựơc hình thành bằng nhiều con đường khác nhau, trong đó có con đường tự phát.
Thói quen bao giờ cũng gắn với 1 tình huống xác định.
Thói quen có tính bền vững.
Thói quen được đánh giá về mặt đạo đức.
CẢM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ THEO DÕI.
Nhân dịp 20-10 tập thể hóa 07B xin gửi đến cô cùng toàn thể các bạn nữ những lời chúc tốt đẹp nhất, thân ái nhất, tình cảm nhất…