Chùm Ca Dao Chữ Tình

* Là những bài hát dân gian
* Phản ánh tâm tư, tình cảm, thế giới tâm hồn của
con người
* Là tiếng nói của cộng đồng:
- Sự lặp lại các chi tiết, hình ảnh.
- Lối diễn đạt bằng một số công thức in đâm
sắc thái dân gian.
I/. Tiểu dẫn về ca dao:
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
II/. Đọc - hiểu chùm ca dao trữ tình:
* Đọc văn bản:
I/. Tiểu dẫn về ca dao:
1/. Những bài ca than thân:
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
2/. Những bài ca tình nghĩa
II/. Đọc - hiểu chùm ca dao trữ tình:
1/. Những bài ca than thân:
* Sự lặp lại câu mở đầu: "Thân em như..."
* Sử dụng hình ảnh so sánh, ẩn dụ:" Tấm lụa đào "
" Giếng giữa đàng "
" Miếng cau khô "
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
1/. Những bài ca than thân:
I/. Tiểu dẫn về ca dao
II/. Đọc hiểu chùm ca dao trữ tình
1/. Những bài ca than thân
Nhân vật trữ tình bộc lộ cuộc sống tinh thần của mình ở cung điệu buồn thương. Những bài than thân là lời ca của trái tim, của tâm hồn người phụ nữ thủa xưa. Những lời ca ấy nói với chúng ta về một khát vọng được sống trong tình yêu, trong hạnh phúc. Và đó là giá trị nhân văn đích thực tạo nên sức sống muôn đời của ca dao.
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
I/. Tiểu dẫn về ca dao
II/. Đọc hiểu chùm ca dao trữ tình
1/. Những bài ca than thân
2/. Những bài ca tình nghĩa
Gió mùa thu mẹ ru con ngủ
Đêm năm canh chầy mẹ thức đủ vừa năm.
- âm điệu thiết tha.
Hình ảnh người mẹ: + Không gian mùa thu
+ Thời gian: "thức đủ vừa năm"
Qua âm điệu thiết tha ấy, và đặc biệt qua hình ảnh người mẹ thức suốt năm canh để ru con ngủ, bài ca đã khắc sâu tình mẫu tử thiêng liêng.
Bài 1:
Lời mẹ ru con
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
I/. Tiểu dẫn về ca dao
II/. Đọc hiểu chùm ca dao trữ tình
1/. Những bài ca than thân
2/. Những bài ca tình nghĩa
Bài 2,3:
Tình bạn
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
2/. Những bài ca tình nghĩa
Bài 4,5
Bài ca tình nghĩa
Thuyền - bến: cặp hình ảnh ẩn dụ thuộc loại phổ biến rộng rãi trong thế giới nghệ thuật của ca dao.
Thuyền - sự vật di chuyển, dễ đổi thay. Bến - sự vật cố định bền vững.
Trong mối quan hệ tình cảm của người lao động xưa, Tình và Nghĩa luôn đi liền với nhau. Nói đến Tình là nói đến Nghĩa. Trong tình cảm vợ chồng có khi Nghĩa còn nặng hơn tình.
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
I/. Tiểu dẫn về ca dao
II/. Đọc hiểu chùm ca dao trữ tình
1/. Những bài ca than thân
2/. Những bài ca tình nghĩa
Tìm về với ca dao, ta càng hiểu hơn vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam. Có thế nói, những bài ca than thân và những bài ca tình nghĩa là sản phẩm của một dân tộc giàu lòng nhân ái, giàu đức hy sinh, coi trọng tình nghĩa hơn mọi của cải vật chất.
III/. Ghi nhớ: (SGK)
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
I/. Tiểu dẫn về ca dao
II/. Đọc hiểu chùm ca dao trữ tình
1/. Những bài ca than thân
2/. Những bài ca tình nghĩa
III/. Ghi nhớ: (SGK)
IV/. Luyện tập
* Hướng dẫn bài 1, 2 SGK (trang 92)
Ca dao - dân ca - Đẹp và hay (Nguyễn Thị Ngọc Điệp) NXB Trẻ, 2003.
Tục ngữ, ca dao - dân ca Việt Nam (Vũ Ngọc Phan) NXB KHXH Hà Nội, 1971.
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình
IV/. Luyện tập
Cô ơi! Em cảm ơn cô
Đã cho em những hồn thơ ngọt ngào
Từng lời cô giảng hay sao
Có đồng lúa chín, nghiêng chao cánh cò (1)
Dở dang bến nước, con đò (2)
Mênh mang câu hát, điệu hò Thiên Thai
Trèo lên cây bưởi sớm mai (3)
Tầm xuân xanh biếc trao ai vườn cà?
Nỗi niềm trong một cánh hoa,
Để người đến muộn xót xa âm thầm.
Ca dao là những nốt trầm
Lắng trong câu hát than thân một mình (4)
Ca dao là những chuyện tình
Bỏ quên chiếc áo đầu đình hôm qua. (5)
Ca dao là những lời ca
Cho em thấy được tinh hoa muôn đời.
Tiết 25: Đọc văn (Ban khoa học tự nhiên)
Chùm ca dao trữ tình