CHU KỲ ĐỘNG DỤC Ở GIA SÚC

Chu kỳ động dục và thời gian
thụ tinh thích hợp cho bò cái
Sinh viên thực hiện: Võ Văn Hoàng
Lớp nông học: K29
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
KHOA SINH -KTNN
1.ĐỘNG DỤC LÀ GÌ?
-Động dục là giai đoạn bò cái xuất hiện các biểu hiện động duc và chấp nhận cho phối.
-Động dục chỉ xuất hiện ở bò cái tơ và bò cái chưa có chửa.
-Thời gian động dục khoảng từ 6 đến 30 giờ.
-Chu kỳ động khoảng 21 ngày(có thể dao động từ 18 đến 24 ngày).
2.Nguyên nhân:
-Bò chưa có chửa,buồng trứng sản xuất trứng và các hocmon sinhdục.
-Theo chu kỳ khoảng 21 thì trứng chín và rụng vào ống dẫn trứng và gây ra hiện tượng động dục.
-khi phối giống trứng tiếp xúc với tinh trùng và thụ tinh tạo phôi.
Những biểu của bò cái khi động dục:
Khi có hiện tượng động dục thì bò có những thay đổi về cơ quan sinh sản va thay đổi về tập tính.
-Những thay đổi về cơ quan sinh sản là:
-âm hộ sưng,sung huyết,đỏ(chú ý:dịch nhờn có thể xuất hiện trước khi bò chịu đực 1-2 ngày).
- Quan sát những thay đổi của âm hộ và dịch nhờn tiết ra có kế hoạch phối giống đúng lúc.
Chú ý cần phân biệt dịch nhờn với mủ(dịch viêm của bò nếu nó bị viêm.dịch viêm đục,lợn cợn,có mùi hôi).
DẤU HIỆU ĐỘNG DỤC(thay doi tap tinh)
Khi động duc thì có các dấu hiệu hành vi như sau:
Không yên tĩnh
Đứng quay đầu
Gác cằm
Hay đái rắt
Nủa muốn nhảy
Bắt đầu nhảy con khác
Nhảy con khác hay đứng.
Chịu đựng
Lông đuôi xù
Am môn đỏ và sưng
Thôi nhảy
Dấu chà xát ở các đầu xương
Niêm dịch khô trên đuôi
Lông đuôi và sườn bị xù
Bò cái khi đến tuổi trưởng thành thì có nhữnh sự kiện kế tiếp nhau trong buồng trứng có liên quan đến những chu kỳ nối tiếp nhau của sự phát triển noãn bao,rụng trứng và sự hình thành và thoái hóa của thể vàng, đưa đến chu kỳ động dục
I.CHU KỲ ĐỘNG DỤC CỦA BÒ CÁI
Ở bò cái độ dài của chu kỳ động dục khoảng 21 ngày và dao động khoảng 18 đến 24 giờ.
Trải qua 4 giai đoạn:giai đoạn động dục,giai đoạn sau động duc,giai đoạn yên tĩnh,giai đoạn tiiền động dục
Chu kỳ động dục của bò cái cũng đi kèm với những thay đổi về hành vi sinh sản.sự chịu đựng của bò cái chỉ xuất hiện ngay trước khi rụng trứng.hành vi động dục được gây nên bởi nnồng độ oestradiol tương đối cao trong máu do noãn bao tiết ra.
Sau quá trình thụ tinh mà không đậu thai thi chù kỳ được lặp lại để chuẩn bị cho 1 chu kỳ phối giống mới.
a.CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHU KỲ ĐỘNG DỤC NHƯ SAU:
1.GIAI ĐOẠN ĐỘNG DỤC: Đây là thời kỳ hoạt động sinh dục,con cái sẽ chấp nhận phối giống.Thời gian trung bình của giai đoạn nàynhư sau:
- Bò tơ: 12 giờ
-Bò sinh sản: 18 giờ
-khỏang dao động là từ 6 đến 13 giờ
2.Giai đoạn sau động dục:
Từ ngày 1 đến ngày 5 của chu kỳ.giai đoạn này con cái không chấp nhận cho con khác nhảy lên.khoảng 50% bbò cái và 90% bò tơ bị chảy máu.
Sau động dục rụng trứng sảy ra trong thời gian này và thể vàng bắt đầu phát triển.
Lưu ý: sự chảy máu trong giai đoạn này không có nghĩa là bbò đã thụ thai
3.GIAI ĐOẠN YÊN TĨNH:(GIỮA HAI LẦN ĐỘNG DỤC)
Từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 19có đặc điểm bò không có sự thèm muốn sinh dục.Nếu bò có thai nó bỏ qua giai đoạn này và đi vào giai đoạn không động duc( không có chu kỳ).
4.GIAI ĐOẠN TIỀN ĐỘNG DỤC:
Vào ngày thứ 19 đến ngày thứ 21 của chu kỳ. Đây là giai đoạn chuẩn bị cho hoạt động sinh dục tiếp theo nếu chưa được thụ thai.
Chú ý;HIỆN TƯỢNG KHÔNG ĐỘNG DỤC.
Đây là hiên tượng thiếu vắng chu kỳ hoạt động sinh dục. Nó có thể xảy ra do bò mang thai bị ức chế do tiết sữa hoặc do tình trạng dinh dưỡng nghèo nàn.
Toàn bộ các giai đoạn của chu kỳ động dục được điều hòa bởi các hocmon.
b.CÁC HOCMON LIÊN QUAN ĐẾN CHU KỲ SINH SẢN NHƯ SAU:
Cũng giống như các chức năng khác của cơ thể thi sinh sản cũng được điều hòa bởi não bộ.Não bộ chi phối sinh sản tong qua một tuyến nhỏ là tuyến yên nằm ngay phía dưới não.
Các hocmon tác động lên các giai đoạn của chu kỳ động như sau:
1.Giai đoạn tiền động dục:chịu sự chi phối của hocmon FSH.
2.Giai đoạn động dục chịu sự chi phối của hocmôn osetrogen.hocmon này ức chế sản xuất FSH sau đó làm thay đỏi hành vi của bò cái và gây ra hiện tưiựng động dục.
3.Giai đoạn sau động dục chịu sự chi phối của hocmon LH.
4.Giai đoạn yên tĩnh chịu sự chi phối của hocmôn progesteron
5.Trường hợp a(không thụ thai)giai đoạn tiền động dục chịu sự chi phối của hocmon prostagladin để tiếp giai đoạn 1.
6.Trường hợp b:không động dục do có thai thì chịu sự tác đông cuả progesteron.
Buồng trứng
Tiền động dục
não
Tuyến yên
Động dục
Biến đổi đường sinh dục
Noãn bao trên buồng trứng
Noãn bao
Dịch noãn bao
Hành vi động dục từ não
c.Bên cạnh các hocmon ở trên thi các gian độnh dục của bò cái còn chịu sự tác động của các hocmon sau:
1.prolactin:được tiết ra từ thùy trước tuyến yên. Nó hoạt động nhằm duy trì thể vàng,khởi động duy trì tiết sữa.
2.oxytocin:được sản sinh từ tủy sau tuyến yên. Nó còn gây co bóp tử cung.
3. Relaxin :được sinh ra bởi thể vàng trong giai đoạn gần đẻ.nó làm giãn dây chằng xung quanh xương chậu,có tác dụng làm , ở rộng đường sinh dục khi đẻ.
(sau động dục)
Rụng trứng
Thể vàng hóa
Thể vàng
Yên tĩnh
II.thời gian thụ tinh thích hợp cho bò cái
Sau khi tìm hiểu kỹ về chu kỳ động dục của bò cai thi ta phải xát định thơi gian thụ tinh thích hợp để tiến hành thụ tinh đạt hiệu quả cao.
Ta phải theo dõi kỹ thời gian động dục của bò cái đặt biệt là các biểu hiên đặt trưng của bò trong thời gian động duc để xác định thời gian thích hợp nhất để thụ tinh tốt nhất.
.
giờ 0 1 /2 /3/4/5/6/7/8/9/10/11/12/13/14/15/16/17/18/19/20/21/22/23/24/25/26/27/28/28/29/30.
Trước giờ động dục
bắt đầu chịu đực
Động dục
Kết thúc
Động dục
Sau động dục
Rụng trứng
Thời gian
Đẫn tinh
Thời gian dẫn tinh tốt
sớm
Quá muộn
LUẬT SÁNG CHIỀU
Động dục buổi sáng-dẫn tinh chiều hôm đó
Động dục buổi tối dẫn tinh sáng hôm sau.
Cảm ơn quý vị và các bạn đã lắng nghe.chúc quý vị và các bạn vui vẻ và hạnh phúc!