CHÌ VÀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI

Chì với sức khỏe con người

Chì (Pb) là kim loại mềm xếp thứ 82 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học và được con người phát hiện và sử dụng cách đây khoảng 6.000 năm, do đó có nhiều ứng dụng trong đời sống sinh hoạt. 
Nhiều hợp chất của Chì được sử dụng tạo ra các màu đẹp dùng để pha sơn, chất màu trong đồ gốm, nhuộm giấy mầu, trong tranh vẽ và mực in .v.v. Nhưng khi Chì xâm nhập vào cơ thể thông qua con đường hô hấp, tiêu hoá, tiếp xúc qua da... Chì tích luỹ trong máu, mô, xương.v.v.,  trong máu 95% Chì nằm trong hồng cầu, Chì làm gián đoạn quá trình chuyển hoá axit amino-levalinic sang photpho- billinnogen làm tăng protoporphyrin tự do trong hồng cầu vì vậy dẫn đến thiếu máu. Chì phá hủy myelin của các dây thần kinh ngoại biên làm giảm sự dẫn truyền thần kinh vận động. Chì còn gây ra tổn thương thận, làm giảm chức năng gan tạm thời, gây đau khớp, đau đầu, buồn nôn, đau bụng, mệt mỏi, ... Trẻ em mà chì ngấm vào các mô xốp, xương làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển, nhất là hệ thần kinh ảnh hưởng đến trí thông minh ....
 
Những người dễ bị ngộ độc chì là những người tiếp xúc với chì thường xuyên như công nhân ở nhà máy sản xuất bình ắc quy, xưởng in, cây xăng hoặc có thể qua nước uống (đường ống dẫn nước bị rỉ), sống trong môi trường có bụi chì, khói xe động cơ, ăn thực phẩm đựng trong vỏ hộp có lẫn Chì ....      
Một số tài liệu về nhiễm độc chì:
Một số nhà khoa học cho rằng một trong những nguyên nhân làm cho đế quốc La Mã hùng mạnh đi vào con đường tiêu vong đó là nhiễm độc Chì ! Những vua chúa quan lại thời đó do thói quen ăn uống, đặc biệt  là có tập quán hòa rượu với sirô rồi ủ nhiều giờ trong các bình Chì, vô tình họ đã uống một lượng lớn chì rồi dẫn đến cái chết. Còn những người dân nhiễm độc do dùng nước trong các ống dẫn bằng chì.
 
Năm 1845 đoàn thám hiểm của huân tước Frakin (Anh) đi trên hai con tầu dọc theo bờ biển Bắc Mỹ, mang theo một lượng lớn lương thực và thực phẩm đủ sống đàng hoàng, cho dù có lênh đênh trên biển nhiều tháng nhưng cuối cùng cả 129 người trong đoàn đều chết mà không rõ nguyên nhân.
 
Mãi đến năm 1984, nhà nhân chủng học Owen Beati và cộng sự khai quật mộ của một số thủy thủ của hai con tầu trên, xét nghiệm và nhận thấy trong cơ thể họ có hàm lượng Chì rất cao và ông cũng tìm thấy nơi chôn có những hộp rỗng, kiểm tra thấy chúng được hàn bằng Chì khá dày. Một cách hàn đồ hộp khá phổ biến ở Anh thời đó, rất có thể từ mối ghép này, Chì đã xâm nhập vào các thực phẩm và gây tai họa nhiễm độc.
 
Ở Macedonica, đặc biệt là khu vực Veles có 60.000 người dân bị nhiễm độc chì nặng do những nhà máy Chì (hay Kẽm) chỉ cách khu dân cư có 300m. Viện nghiên cứu sức khoẻ Veles đã đưa ra những con số khủng khiếp, mỗi năm thành phố này phải hứng chịu (trong không khí) 47.300 tấn chì chưa kể các chất độc khác (Kẽm, Lưu huỳnh Diôxyt ....). Số trẻ bị bệnh suy tim, phổi, hen xuyễn nặng, ung thư... khá nhiều. Từ năm 2001 tổ chức y tế thế giới WHO đã đưa Veles vào bản danh sách những khu vực nguy hại nhất thế giới!
 
Đầu năm 1980  bùng nổ chuyện các cháu bị nhiễm độc nặng ở  Úc, Mỹ, Pháp do các cháu hay cậy ăn những mảnh sơn tường bị bung ra, phân tích lớp sơn này: Các nhà khoa học nhận thấy có chứa hàm lượng bột Chì trắng đó là Chì cácbonnat dùng để sơn tường thường được dùng trước năm 1948 vì nó chống được ẩm, mốc...
 
Ở nước ta cuối năm 2005 rộ lên  một nhãn sữa của Hàn Quốc bị phát hiện có chứa hàm lượng Chì lên đến 0,107mg/ kg cao gấp 5,35 lần so với tiêu chuẩn quy định. Trẻ em uống sữa này bị ngộ độc, tiêu chảy....
 
Chì có trong rau rút ở Thanh Xuân(Hà Nội) cao hơn mức cho phép 35 lần!.
 
Trong trứng muối của Trung Quốc được muối theo công thức: Trộn muối kiềm + Hoàng đơn + đất bùn + trấu rồi đem bọc ngoài quả trứng, mà hoàng đơn có thành phần hoá học là Oxyt Chì (PbO2)!. Khi sử dụng một lượng Chì đã ngấm vào trong trứng gây ra ngộ độc!.
 
Cuối năm 2006 điều tra ở Bản Thi, huyện Chợ Đồn cái nôi của vùng Chì, Kẽm lớn nhất Việt Nam, có tới 70% người mắc bệnh chóng mặt