Cây đước-dũng sĩ bảo vệ môi trường

Cây Đước Cà mau
Dũng sĩ bảo vệ môi trường
Nhiều điều kỳ diệu độc đáo về cây đước có thể nhiều người chưa biết
Sơ lược về cây đước
Cây đước- có tên khoa học là Rhizophora apiculta Blume, họ Rhizophoraceae.Tên khác: Đước đôi, Đước xanh 
Là thành phần chính của các rừng ngập mặn. Là loại cây ưa mọc trên đất phù sa cận sinh, nhất là đất phù sa bùn mịn, nơi có nước mặn hoặc lợ, thủy triều lên xuống định kỳ.
Là loại cây cao nhất trong các loài thảo mộc thuộc rừng ngập mặn. Đây là loại cây có chiều cao trung bình 20- 25m. Có nơi cây cao trên 30m (trong rừng đước nguyên sinh Cà Mau ).
Bộ rễ độc đáo
Độc đáo nhất của cây đước là ở bộ rễ. Bao gốm rễ cọc và rễ phụ. Rễ cọc nhỏ cắm sâu xuống đất, còn rễ phụ (gọi là chang đước ) thì rất lớn, mọc tua tủa xung quanh gốc, cắm sâu vào đất, giữ cho cây đứng vững.
Có nơi cây cao to, bộ rễ rất lớn tựa như các cột nhà (cột cái & cột con). Người thợ rừng có thể sử dụng nó làm chòi tránh mưa tránh nắng.
Cây đước
& bộ rễ
Đước con mới trồng trong rừng đước tái sinh đã vững vàng tư thế Dũng sĩ trước bão giông !
Sức sống của đước & rừng đước
Cây đước khi đã mọc thành rừng thì không có một loại cây gì có thể chen vào cạnh tranh được nên rừng đước thường có sự phân chia lãnh địa rõ ràng: đước ra đước, mắm ra mắm, chà là ra chà là… chúng sống chung trong môi trường là đầm lầy ngập mặn chứ không sống chung bên cạnh nhau.
Đây cũng là điểm khác biệt của rừng đước so với các loại rừng khác.
Cây đước luôn đứng vững trên đất sình lầy, gió rung chẳng chuyển, bão lay chẳng sờn.
Ra hoa
kết trái
cũng
độc đáo
Trái đước nảy mầm từ lúc còn treo lơ lửng trên cây, khi rụng xuống được sóng biển trôi dạt khắp nơi, gặp nơi bùn lầy, trái đước trụ lại, rễ non bám vào phù sa;
Quá trình bén rễ cũng là quá trình nâng trái đước đứng thẳng lên.
Sau 20 đến 25 ngày bám rễ trong đất, mầm đước đã có một búp non màu đỏ như lửa và xòe hai lá xanh đầu tiên.
Đước từ lúc ra hoa đến khi trái chín phải mất 6 tháng;
Giữ cho rừng đước phát triển ?
Từ khi trái đước rụng xuống đến khi khai thác được gỗ phải mất khoảng thời gian 20 năm
Để duy trì & phát triển rừng đước thì con người phải giữ giống,trồng có qui hoạch tốt hơn.
Cánh rừng đước sẽ còn cho nhiều lợi ich: chắn sóng, giữ đất, nuôi trồng hải sản
Rừng Đước còn là nơi cư trú của nhiều loại chim, tôm, cá, cua, làm cân bằng sinh thái bờ biền
ND Cà mau thu trai đước để nhan giống thành rừng
Nhà máy lọc nước biển
Một đặ tính đáng quí của Đước chịu được mặn và giữ nước lọc.
Lá đước rất cứng, có màng sáp và bóng loáng phản quang để giữ nước.
Trong lá có cấu tạo đặc biệt để thải muối thừa ra khỏi cơ thể.
Các nhà khoa học đang tìm hiểu nghiên cứu đặc điểm này của cây Đước để áp dụng vào công nghệ lọc nước biển.
Người ta gọi  cây Đước là "máy lọc nước biển thành nước ngọt màu xanh".
Cây đước-nhiều công dụng.
Vỏ đước già có nhiều chất ta-nin, dùng làm thuốc nhuộm rất tốt. Màu nâu là màu nhuộm độc đáo được lấy từ vỏ của đước.
Cây đước có thể hầm than. “Than đước” một loại than thượng hạng, tạo nhiệt mạnh, được thị trường ưa chuộng.
Gỗ đước còn được làm ván sàn rất đẹp và chắc - mà bà con vùng Năm Căn ngày ấy hay dùng. Ở vùng ngập nước, cây đước làm cột, làm kèo không sao bì được.
Nhưng công dụng chính vẫn là ngăn chặn sóng biển, giữ gìn phù sa, giữ đất bải bồi là hết sức to lớn mà cây đước rừng ngập mặn mang lại.
Mô hình KT rừng đước + tôm
Rừng đước Năm Căn-Cà Mau hiện đang phát triển mô hình nuôi tôm sinh thái dưới tán rừng.
Đây là mô hình nuôi tôm duy nhất trên cả nước, được các tổ chức châu Âu cấp chứng chỉ công nhận đạt chuẩn quốc tế.
Mô hình rừng - tôm thường được áp dụng đại trà tại huyện Ngọc Hiển, bắt đầu khi cây đước chưa khép tán thì mang lại hiệu quả.
Niềm tự hào của Cà Mau.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, rừng đước Cà Mau là căn cứ địa cách mạng đầu não kháng chiến không những của Cà Mau mà còn là của các tỉnh miền Tây Nam Bộ.
Nếu như cây tre là biểu tượng của làng quê Bắc Bộ thì cây đước, rừng đước là biểu tượng- niềm tự hào của Cà Mau.
Nhà thơ Tố Hữu đã viết:
  “Đước đã mọc thành rừng gỗ cứng
 Gió càng lay càng vững thành đồng”.
Ngoài giá trị lâm sinh, Đước còn gắn liền với lịch sử và văn hóa của một vùng đất - vùng đất Mũi Cà Mau
Góp thêm tiếng nói cho Rừng
Ngày Môi trường thế giới năm nay nhấn mạnh chủ đề “ Rừng-cuộc sống từ thiên nhiên”,
NST bổ sung 1 số điều kỳ diệu của cây đước và rừng đước để góp thêm tiếng nói bảo vệ rừng- nói chung , bảo vệ rừng đước- nói riêng

Rừng dước Năm Căn – Cà Mau
Sưu tầm và biên soạn : Phạm Huy Hoạt 5/6/2011