CẢM THỤ VỢ CHỒNG A PHỦ - T.H.

vợ chồng a phủ
Tô Hoài

I. Tri thức khái quát:
1. Nội dung tư tưởng:
“Vợ chồng A Phủ” viết về đề tài cuộc sống nô lệ của nhân dân lao động miền núi dưới ách phong kiến thổ ti lang đạo và khả năng đổi đời của họ trong bối cảnh chung của các nước đang tiến hành cuộc cách mạng dân tộc - dân chủ.
Đoạn trích trong tác phẩm miêu tả cuộc sống của những người dân lao động Tây Bắc trong cuộc sống tối tăm đã vùng lên phản kháng chúa đất phong kiến. Đồng thời đấu tranh, khẳng định sức sống của con người không thể chết, nó tiềm tàng trong bản thân mỗi người và chính nó là nguồn gốc của sự thức tỉnh và trỗi dậy đổi đời.
2. Hình thức nghệ thuật:
Cuộc đời và số phận của Mị và A Phủ, một gái, một trai, kẻ là con dâu gạt nợ, người là con ở gạt nợ, họ bị đầy đoạ và cuối cùng, giải cứu nhau, cùng nhau chạy đến khi du kích Phiếng Sa trở thành những người tham gia kháng chiến chống đế quốc và phong kiến. Đoạn trích tập trung vào thời kì hai người còn làm nô lệ nhà thống lí.
Tác phẩm đã khắc hoạ chân thực những nét riêng biệt về phong tục tập quán, tính cách và tâm hồn người dân các dân tộc thiểu số bằng một giọng văn nhẹ nhàng, tinh thế đượm màu sắc và phong vị dân tộc, vừa gián tính tạo hình vừa giàu chất thơ.
Về kết cấu: Câu chuyện phát triển theo lôgic tự nhiên từ cuộc sống của nhân vật ở Hồng Ngài đến Phiềng Sa theo sự phát triển biện chứng từ sự vùng lên tự phát đến tự giác dưới sự lãnh đạo của cán bộ cách mạng, họ vươn lên làm chủ núi rừng. Riêng sự biến chuyển của Mị là sự thức tỉnh dần, tự nhận thức và ý thức về cảnh ngộ của mình, từ đó cảm thông với người cùng cảnh và giải cứu cho A Phủ thoát khỏi cái chết ở nhà thống Lí. Từ hành động bột phát đó, Mị chạy trốn cùng A Phủ tới Phiềng Sa. Trong sự thức tỉnh ấy, nhân tố quyết định là ở sức sống tiềm tàng vốn có trong bản chất con người Mị: lòng yêu đời, ham sống của một cô gái xinh đẹp trỗi dậy sau những năm tháng bị đầy đoạ gần như tê liệt ý thức về mình.
Ngôn ngữ nghệ thuật đượm màu sắc và phong vị dân tộc.
Các chi tiết về phong tục được khai thác triệt để dệt nên khung cảnh Tây Bắc. Cảnh ăn tết ở Hồng Ngài sau vụ thu hoạch, những đêm tình mùa xuân trên núi cao, những đêm đông trên rẻo cao, trò chơi ném còn, tục cướp vợ, cảnh phạt vạ… khung cảnh ấy là phông nền cho việc khắc hoạ tính nhân vật, vừa nghẹt thở về số phận con người, vừa đầy sức sống và thơ mộng toát ra từ cuộc sống.
Câu văn ngắn gọn phù hợp với nếp suy nghĩ chất phác, mộc mạc của người miền núi. Giọng điệu của lời văn kể - tả phù hợp lối nói, lối diễn đạt của đồng bào dân tộc. Lời kể rất chọn lọc, tinh tế là kết quả của sự suy nghĩ thấu đáo để biểu đạt sâu sắc.
Sắc thái Tây Bắc đậm đà trong ngôn ngữ nghệ thuật đư