CẢM THỤ RỪNG XÀ NU - N.T.T.

rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành
I. Tri thức khái quát:
1. Nội dung tư tưởng:
“Rừng xà nu” là tác phẩm viết về đề tài phong trào kháng chiến, phong trào cách mạng của dân tộc Ba Na (sau này là Xê Đăng) ở Công Tum. Tác phẩm viết về quá trình dân tộc Ba Na dưới sự dẫn dắt của anh hùng Núp đứng lên đánh giặc giữ buôn làng, chống lại chính sách khủng bố, chống lại hiệp định Giơ-ne-vơ phá hoại thống nhất đất nước, chia cắt nước nhà của bè lũ Mĩ Diệm.
Trong cuộc đấu tranh này, tác giả tô đậm khía cạnh: Tây Nguyên bất khuất vững tựa thành đồng - một thành đồng của chủ nghĩa anh hùng tập thể, chủ nghĩa anh hùng truyền thống với cuộc chiến tranh nhân dân, nắm vững quy luật chiến tranh: lấy bạo lực chống lại bạo lực, bất khả chiến bại nhờ lòng yêu nước, yêu tự do của nhân dân, sự lãnh đạo của Đảng.
Thông qua hình tượng tập thể và nhân vật Tnú, Tác giả Nguyễn Trung Thành khẳng định sức sống mãnh liệt của phong trào cách mạng, phong trào kháng chiến ở miền Nam, khẳng định sự lựa chọn con đường đi và niềm tin tất thẳng của cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

2. Hình thức nghệ thuật:
Tác giả đã sáng tạo một tập thể dân làng Xô Man. Người Pá Tra, ở Bắc Công Tum, cách núi Ngọc Linh ba ngày đường, đủ các thế hệ, lứa tuổi từ già làng (cụ Mết) cho tới người nhỏ tuổi nhất (bé Heng). Trong tập thể đó, nhân vật trung tâm là Tnú, thuộc lớp trẻ kế tục trong cuộc đấu tranh chống lại nguỵ quyền Ngô Đình Diệm và đế quốc Mĩ thời kì sau hiệp định Giơ-ne-vơ.
Câu chuyện xoay quanh cuộc đời Tnú, từ nhỏ đã theo cán bộ làm liên lạc, bị bắt, tra tấn vẫn không khai báo người cộng sản. Sau này, Tnú làm cán bộ, một sự kiện dữ dội xảy ra có ý nghĩa bước ngoặt trong cuộc đời Tnú và dân làng Xô Man. Đó là ngày giặc khủng bố làng Xô Man, quyết tìm bắt Tnú vì nghe tin dân làng mài dáo, chuẩn bị đứng lên. Chúng đã tra tấn Mai - vợ Tnú, đánh chết con Tnú ngay trước mắt Tnú. Tnú xông ra cũng bị chúng bắt tra tấn bằng cách tẩm nhựa xà nu đốt mười đầu ngón tay Tnú. Đêm đó, dân làng Xô Man nổi dậy.
Sau đó, vết thương lành, làng phái anh đi tìm cách mạng, ba năm sau, anh về phép một ngày. Vào cái đêm đó, cụ Mết kể lại chuyện Tnú cho dân làng nghe.
Song song với thế giới hình tượng tập thể làng Xô Man và nhân vật Tnú, là hình ảnh rừng Xà nu, một biểu tượng cho sức sống và phẩm chất cao đẹp của núi rừng Tây Nguyên.
Từ cây xà nu mà nhà văn say mê khơi dòng cảm hứng sáng tạo nên câu chuyện về cuộc đấu tranh bất khuất của núi rừng và con người Tây Nguyên. Hình ảnh rừng xà nu sừng sững chạy dài suốt tác phẩm từ đầu đến cuối. Cây xà nu gắn liền với những con người Xô Man như hình với bóng cho ta cảm tưởng số phận của cây và người, sức mạnh và phẩm chất,