CẢM THỤ ĐẤT NƯỚC - NĐT

ĐấT NƯớC – Nguyễn Khoa Điềm
I.Tri thức khái quát:
1. Nội dung tư tuởng:
Nguyễn Khoa Điềm là con em miền Nam tập kết ra Bắc, được trưỏng thành dưới mái trường xã hội chủ nghĩa, trở về quê hương chiến đấu. Nguyễn Khoa Điềm muốn nói lên tiếng nói của thế hệ mình, thức tỉnh về nghĩa vụ chiến đấu cho Tổ Quốc và vai trò của họ đối với lịch sử. Đó chình là cội nguồn cảm hứng của trường ca “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm. Đoạn trích “Đất nước” nằm trong chương V với tư tưởng chủ đạo là: “Đất nước này là đất nước của nhân dân, đất nước của ca dao thần thoại”.
- Đoạn thơ đất nước thể hiện cảm nhận mới mẻ của tác giả về đất nước qua những vẻ đẹp được phát hiện ở chiều sâu trên nhiều bình diện: Lịch sử “thời gian đằng đẵng” - địa lí lãnh thổ “không gian mênh mông” – văn hoá “phong tục, lối sống mang tâm hồn và tính cách Việt Nam” trong cấu trúc tổng thể của đoạn thơ Đất nước nôỉ lên một hệ thống lập luận chặt chẽ với cảm hứng tự do bay bổng. “Đất nước” là một áng thơ trữ tình- chính trị, chứng minh một chân lí qua cảm xúc thơ ca.
- Đóng góp riêng của đoạn thơ là ở sự nhấn mạnh tư tuởng “Đất nước” bằng hình thức biểu đạt đầy suy tư, giọng thơ trữ tình – chính trị sâu lắng thiết tha.
Trước hết, nhà thơ làm rõ khái niệm Đất nước: bằng cảm nhận qua cảm xúc truyền dẫn đến mọi người một quan niệm về đất nước, về Tổ Quốc.
Đất nước không phải là một cái gì trừu tưọng. Nó rất cụ thể, gần gũi, thân thương: là ông bà, cha mẹ, là miếng cơm, là mái nhà, là “ngày xửa ngày xưa”, là luỹ tre làng Gióng,...
Lớp trẻ sinh ra đất nước đã có rồi và hiện hình trong những điều gần gũi đó.
Đất nước chính là cái không gian sinh tồn của tổ tiên ta. Lạc Long Quân và Âu Cơ sinh trăm trứng toả về núi và biển, Tổ Hùng Vương xây dựng đất nước. Đất nước là nơi hội tụ, các thế hệ nối tiếp nhau, sinh con đẻ cái. Đất nước là phong tục, là văn hoá.
- Người sáng tạo ra đất nước chính là nhân dân. Từ giác độ thi sĩ là một người trẻ tuổi nói với trang lứa, tác giả muốn nói nhiều và chỉ nói về những người con của quần chúng, vô danh.
Những người vô danh làm nên lịch sử đã in dấu ấn của mình trong những câu chuyện truyền kì và trong những dấu ấn núi sông: hòn Vọng Phu; trăm ao đầm là dấu ấn vó ngựa Thánh Gióng, hòn Bút, hòn Nghiên; ông Đốc, ông Trang, bà Đen, bà Điểm.
- Vai trò của nhân dân còn được chứng minh qua 40 thế kỉ: “Năm tháng nào cũng người người lớp lớp – con gái con trai…”nối tiếp nhau giữ nước và dựng nước. Họ cần cù lao động truyền lại cho đời sau nền Văn minh lúa nước, những giá trị tinh thần và vật chất; khi đất nước có ngoạ