CAC VI LA HAN CHUA TAY PHUONG

Huy Cận
CÁC VỊ LA HÁN CHÙA TÂY PHƯƠNG
Huy Cận
Gv Nguyễn thị huỳnh Mai
TÁC GIẢ:
TÁC PHẨM:
-Cù Huy Cận - sinh năm 1919 (Nghệ Tĩnh) , mất năm 2005
-Trước CMT8 là nhà thơ lãng mạn trong phong trào thơ mới
* Tác phẩm : "Lử�a thiêng" .Thơ mang đậm nỗi sầu nhân thế
-1942 :Tham gia cách mạng
-Sau 1945:Giữ trọng trách ở bộ Văn hóa thông tin
* Tác phẩm :"Trời mỗi ngày lại sáng","Đất nở hoa"","Bài thơ cuộc đời".Hồn thơ lạc quan dạt dào
Nội dung viết về cuộc sống chiến đấu & xây dựng đất nước
*Được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật 1996
-Trước CMT8 Huy Cận có dịp đến thăm chùa Tây Phương, rồi sau đó ông còn nhiều lần trở lại nhưng không phải với tư cách một tín đồ Phật giáo mà vì ông bị thu hút bởi các pho tượng La Hán đặt trong hai dãy hành lang của chùa.
-Trong không khí phấn chấn của miền Bắc chuẫn bị bước vào kế hoạch năm năm lần thứ nhất, ông sáng tác bài thơ năm 1960
HÒAN CẢNH SÁNG TÁC
_____
____
____
____
?Xứ Phật thanh thản từ bi,nơi thoát tục nhưng vẻ mặt các pho tượng đầy đau khổ. Điều nghịch lý đó đã làm cho nhà tho suy nghĩ, cố tìm cách lý giải
Xứ Phật ><đau thương ?Điều nghịch lý? Vấn vương
( nghĩ suy không dứt)
I) Cảm hứng sáng tác bài thơ
Các vị La Hán chùa Tây phương Há chẳng phải đây là xứ Phật
Tôi đến thăm về lòng vấn vương Mà sao ai nấy mặt đau thương


Di?u ngh?ch lý nào đã tác động nhà thơ khi ông đến viếng chùa Tây phương ?
+Đi từ ngoại hình để tả những biến động trong tâm hồn
II. Chân dung của ba pho tượng và quần
thể tượng.
1.) Chân dung 3 pho tượng
*Nghệ thuật mô tả chung ba pho tượng:

+Đặc tả cận cảnh
"Đây vị xương trần chân với tay
Có chi thiêu đốt tấm thân gầy
Trầm ngâm đau khổ sâu vòm mắt
Tự bấy ngồi y cho đến nay"
Tả pho tượng 1, nhà thơ sử dụng loại từ gì? nét đặc trưng của pho tương 1?
Qua mô tả, nhà thơ giúp ta đọc được gì ở nội tâm của pho tượng ?
+ trần + gầy + sâu:
+trầm ngâm + đau khổ
tự bấy ngồi y cho đến nay ->
Từ giàu giá trị tạo hình
trạng từ
tính từ

?Nghệ thuật tạo hình được sử dụng tối đa , gây ấn tượng sâu sắc về sự gầy guộc
+ Các vị La Hán mãi suy tư đau khổ vì cuộc đời mà hoàn toàn bếtắ�c (ngồi y)
+ Bế tắc -> đau khổ ?gầy guộc
Ở pho tượng 2 ,nhà thơ tập trung mô tả nơi nào trên cơ thể vị La Hán ,bằng loại từ gì?Từ ngoại hình ,ta đọc được gì trong tâm hồn của vị La Hán?
"Có vị mắt giương ,mày nhíu xệch
Trán như nổi sóng biển luân hồi
Môi cong chua chát tâm hồn héo
Gân vặn bàn tay mạch máu sôi"
+giương, nhíu xệch
+ nổi sóng biển luân hồi
+ vặn, sôi
Hàng loạt động từ mô tả những đường nét chuyển động mạnh mẽ trên cơ thể, đặ�c biệt trên gương mặt
?Nội tâm u uất bế tắc,trăn trở dữ dội như muốn vọt ra ngòai cơ thể

+ CHÂN TAY CO XẾP
LẠI, TỰA THAI NON

+ ĐÔI TAI RỘNG DÀI
NGANG GỐI
Tư thế ngồi thụ động >< lĩnh hội đủ mọi
chuyện buồn
Nét đặc trưng
của pho tượng thứ 3?

Có vị chân tay co xếp lại
Tròn xoe tựa thể chiếc thai non
Nhưng đôi tai rộng dài ngang gối
Cả cuộc đời nghe đủ chuyện buồn
Hai hình ảnh trái ngược trong khổ thơ mô tả pho tượng 3 là gì?Điều đó khẳng định vị La Hán đang trong tình trạng ra sao?
Ngồi im nhưng đón nhận mọi đau khổ của chúng sinh -Không bàng quan nhưng bất lực trước cuộc đời đau khổ
Điểm chung :
Đều mang nỗi đau của chúng sinh,
Trăn trở khôn nguôi
Hoàn toàn bế tắc
-> Sự� quan sát tinh tế ,óc liên tưởng
phong phú
Điều gì giúp nhà thơ nắm bắt được thần thái
của ba pho tượng?

Điểm riêng:
PT 1:Gầy guộc
PT2 :Đầy biến độngtrên gương
mặt,trong tâm hồn
PT3 : Thụ động
+Dáng hình:


+Vẻ mặt:


+Động tác:


+Trạng thái:
Ngồi lặng yên >< nghe
giông bão nổ trăm miền
Mặt cúi, mặt nghiêng,
mặt ngoảnh sau,
quay theo tám hướng
đau thương
Tinh thần và thái độ của
quần thể tượng:
+ Mang nỗi đau lớn trong tâm hồn
+ Một cuộc tìm đường tập thể mà mỗi
cá nhân đều nỗ lực nhưng hoàn toàn
bế tắc, không giải thoát được chúng sinh

Vẫn chau (mày)
Những hình ảnh nà�o trong các câu thơ sau đây mô tả dáng hình , vẻ mặt, động tác , trạng thái chung của quần thể tượng ?
Những chi tiết trên đã thâu tóm tinh thần của quần thể tượng ra sao?
2.CHÂN DUNG QUẦN
THỂ TƯỢNG
-Các vị ngồi đây trong lặng yên
Mà nghe giông bão nổ trăm miền
Như từ vực thẳm đời nhân loại
Bóng tối đùn ra trận gió đen
-Mo�i người một vẻ mặt con người
Cuồn cuộn đau thương cháy dưới trời
-Mặt cúi mặt nghiêng mặt ngoảnh sau
Quay theo tám hướng hỏi trời sâu
Một câu hỏi lớn không lời đáp
Cho đến bây giờ mặt vẫn chau
-Bấy nhiêu quằn quại run lần chót
Các vị đau theo lòng chúng nhân ?
+ Nhân loại
+ Con người
+ Chúng nhân
NỖI ĐAU
LỚN CỦA TRẦN THẾ
Các vị La Hán mang nỗi đau của ai ?Những từ nào giúp ta hiểu được điều đó?
Các vị ngồi đây trong lặng yên
Mà� nghe giông bão nổ trăm miền
Như từ vực thẳm đời nhân loại
Bó�ng tối đùn lên trận gió đen
Mo�i người một vẻ mặt con người
Cuồn cuộn đau thương cháy dưới trời
Cuộc họp lạ lùng trăm vật vã


Tượng không khóc cũng đổ mồ hôi Có thực trên đường tu đến Phật
Trần gian tìm cỡi áo trầm luân
Bấy nhiêu quằn quại run lần chót
Các vị đau theo lòng chúng nhân
_______
______
______
-->Nguyễn Du và nghệ nhân tạc tượng: những nghệ sĩ lớn có tư tưởng giống nhau:
Dùng tác phẩm để phản ánh hiện thực.


Đặt vấn đề:� Trực tiếp với nghệ nhân điêu khắc (xuất phát từ quan điểm nghệ thuật phản ảnh hiện thực) ?Nêu luận điểm

Nhà thơ đi tìm ý nghĩa hiện thực của các pho tựơng La Hán bằng cách hình dung cuộc nói chuyện với ai ? Từ đó , ông nghĩ đến một nghệ sĩ nào khác sống cùng thời với nghệ nhân điêu khắc? Hai người đó sống cùng xã hội của thế kỷ nào? Xã hội ấyra sao ?
Câu hỏi: Thật chăng chuyện phật ?
Tr ả lời Là cha ông đó bằng xương máuĐã khổ không yên cả đứng ngôi

Giải quyết vấn đề : Bằng cách chứng minh cho luận điểm :
Cha ông = bạn đương thời của Nguyễn Du (Thế kỷ XVIII)
"Đau đời có cứu được đời đâu"
? Xã hội trong thế kỷ XVIII:Đầy đau khổ, bế tắc


"Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng"(TK-ND"
"Đêm dài chẳng biết bao giờ sáng" (Dạ hành-ND



III. Ý� NGHĨA HIỆN THỰC CỦA CÁC PHO
TƯỢNG LA HÁN
Những tác phẩm khác của Nguyễn Du đã phản ánh hiện thực ở thế kỷ XVIII

Nghệthuật :Tư duy bằng hình tượng nghệ thuật ?sức gợi tả và gợi cảm lớn








Hiện thực :Tăm tối ,bế tắc , tuyệt vọng, không có tương lai,không giải
quyết được nỗi đau của nhân dân


Câu thơ nào dưới đây giúp ta hình dung ra hiện thực của xã hội trong thế
kỷ XVIII ? Hiện thực ấy ra sao?



Thái độ của tác gỉa khi hình dung ra hiện thực tăm tối của cha ông :
.Thấu hiểu, cảm thương
. Kính trọng , chia sẻ
Đứt ruột cha ông trong cái thưở
Cuộc sống giậm chân hoài một chỗ
Bao nhiêu hy vọng thúc bên sườn
Héo tựa mầm non thiếu ánh dương
Hoàng hôn thế kỷ phủ bao la
Sờ soạng cha ông tìm lối ra.
. . .
__________________
__________________
_______________
________________________
Hiện thực của xã hội ở thế kỷ XVIII:
Nhà thơ bộc lộ tình cả�m và thái độ như thế nào với
cuộc sống thực tại?Trong câu thơ nào?

2) Em nhận xét gì về cách liên hệ thực tại của nhà thơ
trong những câu thơ sau:
Tôi nhìn mặt tươ�ng dường tươi lại
Xua bóng hoàng hôn tản khói sương
. . . .
Những bước mất đi trong thơ �gỗ
Về đây tươi vạn dăm đường xuân





?Sự liên hệ khiên cưỡng,không thật
Hôm nay xã hội đã lên đường :

Lòng tự hào, Niềm tin
niềm lạc quan ,

IV. LIÊN HỆ VỚI THỰC TẠI
.CẢM XÚC : Về điều nghịch lý đã quan sát thấy ở chùa Tây phương,về cuộc sống của
cha ông ở thế kỷ XVIII và về xã hội mới XHCN
.SUY TƯỞNG TRIẾT LÝ : Về mối quan hệ giữa xã hội và cuộc sống của con
*Nghệ thuật :Bài thơ bộc lộ nét phong cách riêng của Huy Cận:Sự kết hơp giữa cảm xúc với chất suy tưởng và triết lý


*Chủ đề :
+ Bài thơ thể hiện tư tưởng nhân đạo của tác gỉa: Thấu hiểu nỗi đau khổ và sự
bế tắc của cha ông trong thế kỷ XVIII
+ Bài thơ còn bộc lộ lòng tự hào ,niềm tin , và niềm lạc quan về xã hội xã hội
chủ nghĩa đương thời (TK XX)
Câu hỏi: Từ cảm xúc về điều nghịch lý quan sát đựợc ở chùa Tây Phưong,Huy Cận đã suy nghĩ về xã hội nào của qúa khứ ? Bài thơ cho ta hiểu gì về mối quan hệ giữ�a cuộc sống của con người và xã hội ?
Câu hỏi :Qua bài thơ ,ta đọc được tấm lòng của nhà thơ đối với cha ông của thế kỷ XVIII ra sao?