Các giá trị của đa dạng sinh vật

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
KHOA CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Chuyên đề
“ Giá trị của đa dạng sinh vật”

GV hướng dẫn: PGS.TS Phan Hữu Tôn
Trình bày: Nhóm 6






Hà Nội, 03/2011
1
Giá trị đa dạng sinh vật
Đặt vấn đề
Giá trị của đa dạng sinh vật
Giá trị trực tiếp
Giá trị gián tiếp
Giá trị lựa chọn
III. Kết luận
2
Giá trị đa dạng sinh vật
“Rừng vàng, biển bạc”.
Vàng là gì?
Bạc là gì?
Đó chính là giá trị của đa dạng sinh vật.
3
Giá trị đa dạng sinh vật
Đa dạng sinh vật là sự đa dạng của vật sống trong thiên nhiên, từ virus, vi khuẩn đến các động vật và thực vật (trên cạn cũng như dưới nước) và cả loài người chúng ta, từ mức độ phân tử đến các cơ thể, các loài và quần xã mà chúng sống

Bạn có thể tìm và kể được
bao nhiêu tên các loài động
vật trong bức ảnh này?


4
Giá trị đa dạng sinh vật
Giá trị trực tiếp là giá trị được tính bằng tiền của đa dạng sinh vật
Những giá trị trực tiếp:
Cung cấp lương thực, thực phẩm
Cung cấp gỗ
Cung cấp song mây
Cung cấp chất đốt
Cung cấp dược liệu
Cung cấp cây cảnh
5
Giá trị đa dạng sinh vật
3000 loài/ 250.000 giống cây là nguồn thức ăn cho người và vật nuôi
Năm 2010 xuất khẩu nhóm nông sản, thủy sản của Việt Nam đạt gần 12 tỷ USD
6
Giá trị đa dạng sinh vật
7
Giá trị đa dạng sinh vật
Hàng chục loài cây lương thực, thực phẩm mới được phát hiện.
Vd: tảo xoắn, côn trùng, cỏ biển,dương đào…
8
Giá trị đa dạng sinh vật
Gỗ được ứng dụng nhiều trong cuộc sống: làm nhà, các đồ dùng, cầu đường,…
Năm 1959, giá trị xuất khẩu gỗ toàn cầu là 6 tỷ USD.
Năm 2010, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng gỗ của Việt Nam đạt gần 3,4 tỷ USD
( theo Vinanet)
9
Giá trị đa dạng sinh vật
Cây Chò chỉ
Cây sến
Song mây(Calamus): dẻo, bền, bóng đẹp
Mọc hoang ở Nam và Đông Nam Á.
Là tài nguyên quan trọng thứ hai để xuất khẩu.
Năm 2010,Việt Nam xuất khẩu song mây đạt gần 200 triệu USD
10
Giá trị đa dạng sinh vật
Dân số tăng nhanh=>nhu cầu về củi đốt tăng.
Chất đốt lấy từ:
* Savan, rú bụi, đất nông nghiệp
* Sinh khối thực vật có gluxit như hạt ngũ cốc, củ cải đường, mía đường,…
* Sinh khối chứa dầu gồm cây cải dầu, dừa dầu, hoa hướng dương,…
11
Giá trị đa dạng sinh vật
Ở Neepal, Tanzania, Malawi: phần lớn năng lượng nguyên sinh là do củi và phân thú vật(Pearce,1987).
Theo FAO, giá trị hàng năm về củi sử dụng ở một số nước là:
12
Giá trị đa dạng sinh vật
Hơn 80% dân số các nước phát triển dựa vào nguồn dược liệu tự nhiên.
Sản xuất dược phẩm từ động vật, thực vật và VSV
Hơn 3000 loại kháng sinh có nguồn gốc từ vi sinh vật như Penicillin, Ampicillin,…
Trên 21000 cây được dùng làm thuốc trên thế giới.
vd: cây nữ lang, cây cúc thơm, cây nọc sởi,cây bạch quả,…
13
Giá trị đa dạng sinh vật
Việt Nam có 3830 loài cây làm thuốc( Theo Viện dược liệu-2000)
Ví dụ: ích mẫu, cỏ gấu, bạc hà, hương nhu, ngải cứu, diếp cá, cây gai, hồng hoa, ngưu tất, hoa ngũ sắc,..
14
Giá trị đa dạng sinh vật
Nhiều động vật cũng được dùng để chữa bệnh như: cá ngựa, bọ cạp, ong, mực, khỉ, gấu,…
Chỉ mới nghiên cứu khoảng 3% tổng số động, thực vật.
Mỗi năm tìm được khoảng 300 chất mới từ đại dương
Tổng giá trị xuất khẩu dược liệu và thuốc cổ truyền của Việt Nam năm 1997 là 60 triệu USD
15
Giá trị đa dạng sinh vật
Xuất khẩu hoa các loại ở Việt Nam trong năm 2010 đạt khoảng 11,5 triệu USD
Xuất khẩu hoa cúc các loại đạt cao nhất với 7 triệu USD.
Ở Việt Nam, khoảng 40.000-60.000 đồng/ chậu thủy tiên

16
Giá trị đa dạng sinh vật
"Nữ hoàng” của các loài hoa lan có tên cam lửa có giá 1,5 triệu đồng/cành/chậu
Địa lan vàng SJC giá 1,5 triệu đồng/cành/chậu
http://caycanhvietnam.vn
Ở Đà Lạt
Năm 2005, thành phố Hồ Chí Minh xuất khẩu cây cảnh hơn 2,5 triệu USD.
18
Cung cấp cây cảnh
Giá trị đa dạng sinh vật
Là giá trị mà đa dạng sinh vật cung cấp cho con người, một giá trị không thể thu được, lưu giữ được
Chúng luôn gắn liền với sự tồn tại của đa dạng sinh vật
2. Giá trị gián tiếp
19
Giá trị đa dạng sinh vật
Giá trị gián tiếp
20
Giá trị đa dạng sinh vật
Các sinh vật và con người cùng sống trong môi trường của hệ sinh thái
Giá trị tài nguyên và môi trường của đa dạng sinh vật được thể hiện ở vai trò duy trì cân bằng sinh học, cân bằng sinh thái và bảo vệ môi trường, là chức năng tự nhiên không thể thay thế được.
Giá trị về môi trường
21
Giá trị đa dạng sinh vật
Giá trị về môi trường
22
Giá trị đa dạng sinh vật
Bảo vệ nguồn nước
Hệ thực vật giúp luân chuyển, điều hòa vòng tuần hoàn nước => hạn chế hạn hán, lũ lụt,…
Thảm thực vật giúp điều chỉnh chất lượng nguồn nước ngầm, ngăn cản quá trình nhiễm mặn. Các khu vực đầm lầy, rừng hoạt động như hệ thống lọc nước
23
Chuyên đề 6
Bảo vệ nguồn nước
24
Giá trị đa dạng sinh vật
Vòng tuần hoàn nước là sự tồn tại và vận động của nước trên mặt đất, trong lòng đất và trong bầu khí quyển của Trái Đất
Nước trái đất luôn vận động và chuyển từ trạng thái này sang trạng thái khác, từ thể lỏng sang thể hơi rồi thể rắn và ngược lại
Vòng tuần hoàn nước đã và đang diễn ra từ hàng tỉ năm và tất cả cuộc sống trên Trái Đất đều phụ thuộc vào nó. Nước tuần hoàn theo một vòng khép kín, không có điểm bắt đầu và kết thúc. Hãy thử bắt đầu từ các đại dương.
Dưới sức nóng của Mặt trời, nước bốc hơi vào trong không khí. Những dòng khí bốc lên đem theo hơi nước, gặp nơi có nhiệt độ thấp hơn, hơi nước bị ngưng tụ thành những đám mây và di chuyển khắp toàn cầu.

Giá trị đa dạng sinh vật
25
Bảo vệ nguồn nước
Những đám mây va chạm vào nhau, kết hợp với nhau, gia tăng kích cỡ và rơi xuống (giáng thủy) dưới dạng mưa, tuyết. Tuyết được tích lại thành những núi tuyết và băng hà, có thể giữ nước đóng băng hàng nghìn năm. Khi mùa xuân đến, tuyết tan và chảy thành dòng trên mặt đất, đôi khi tạo thành lũ.
Phần lớn lượng mưa rơi trên các đại dương và trên mặt đất. Một phần chảy trên mặt đất thành suối, thành sông và đổ về đại dương. Một phần được tích tụ thành những hồ nước ngọt. Một lượng lớn nước thấm xuống dưới đất tạo thành dòng chảy ngầm. Một phần nước ngầm chảy ra thành các dòng suối nước ngọt. Nước ngầm tầng nông được rễ cây hấp thụ rồi thoát hơi qua lá cây
Nước tiếp tục thấm vào tầng đất sâu hơn bổ sung và tái tạo kho dự trữ nước ngọt khổng lồ. Tuy nhiên, lượng nước này vẫn luân chuyển theo thời gian, có thể quay trở lại đại dương, nơi bắt đầu một vòng tuần hoàn mới.




Giá trị đa dạng sinh vật
26
Bảo vệ nguồn nước
Bảo vệ đất đai
Đa dạng sinh vật tham gia vào quá trình hình thành và bảo vệ đất đai
27
Giá trị đa dạng sinh vật
Bảo vệ đất đai
Hệ thống rễ cây cùng các vi sinh vật xung quanh rễ => đất tơi xốp, thoáng khí => nước có thể ngấm sâu vào bên trong, tránh xói mòn, rửa trôi,…
Hệ sinh vật lấn biển (rừng ngập mặn)
Hệ động vật giúp cải thiện chất lượng đất như giun đất,..
28
Chuyên đề 6
Điều hòa không khí
Ở phạm vi hẹp, bóng râm, sự thoát hơi nước của cây làm giảm nhiệt độ của không khí, sẽ làm giảm nhu cầu về quạt thông gió, về điều hòa nhiệt độ, và tăng hiệu quả công việc
Cây cũng có vai trò quan trọng hạn chế tốc độ gió, làm giảm độ nóng của các tòa nhà trong mùa nóng và hạn chế sự mất nhiệt trong mùa lạnh
Giá trị đa dạng sinh vật
29
Điều hòa không khí
Ở mức độ vùng, sự bốc hơi nước của cây vào không khí góp phần tạo ra mưa. Mất rừng sẽ làm giảm lượng mưa hàng năm gây nên hiện tượng sa mạc hóa, hạn hán,…
Mới đây, nhóm chuyên gia Trường đại học Insbruke, Australia do GS. Birgit Sattler đứng đầu đã phát hiện ra rằng, trong những đám mây tồn tại một thế giới vi khuẩn đông đúc. chúng “làm ra” nhiều mây hơn, làm giảm nhiệt độ xung quanh chúng, thải ra caphoni chứa hàm lượng ôxy cao... (Nguồn: Sức khỏe và đời sống, 4-2009)
Chẳng hạn vi khuẩn Pseudomonas syringae có một loại protein có khả năng liên kết các phân tử nước, biến chúng thành các cấu trúc hình lưới. Nhờ đó băng có thể hình thành ở nhiệt độ trên 00 . Khi các tinh thể băng (có vi khuẩn bên trong)rơi khỏi mây, chúng tạo ra tuyết hoặc mưa (nếu băng tan chảy

Giá trị đa dạng sinh vật
30
Ở mức độ toàn cầu,cây đảm bảo cho chu trình CO2. Mất rừng làm cho lượng CO2 tăng cao và từ đó làm tăng nhiệt độ của khí quyển. Cây cũng là nguồn tái tạo 02 mà các loài động vật và người rất cần đến để tồn tại


Giá trị đa dạng sinh vật
31
Điều hòa không khí
Nhiều loài sinh vật có khả năng hấp thụ và phân giải các hợp chất hữu cơ, các kim loại nặng, các hóa chất diệt côn trùng… làm sạch môi trường
Ví dụ về các sinh vật có vai trò làm sạch môi trường
- Vi khuẩn, nấm.Vd: Người ta đã phân lập được chủng vi khuẩn Kocuria rosea có khả năng tiết ra protease và phân huỷ 51% lông gà sau 72h tại 40oC hay các vi sinh vật phân hủy dầu
- Địa y: dương xỉ hấp thụ đồng, thạch tín,…
- Một số loài thân mềm, thực vật nước như bèo tây, bèo cái, một số loại tảo,cây lau sậy,…
- Một số cây rau sống dưới nước như cây rau muống, cải xoong,và nhiều cải dại khác có khả năng hấp thụ kẽm, niken,…


Giá trị đa dạng sinh vật
32
Làm sạch môi trường
Làm sạch môi trường
Ví dụ về sinh vật có vai trò làm sạch môi trường
- Loài hoa dại mang tên khoa học Alyssum bertolonii cũng có sở thích tươg tự. Nó có khả năng hút lượng nickel cao gấp 200 lần hàm lượng có thể giết chết hầu hết các loài thực vật khác.
- Gần đây, các nhà khoa học Việt Nam đã phát hiện ra một loài cây dại có tên là thơm ổi có khả năng hấp thu lượng kim loại nặng cao gấp 100 lần bình thường
Giá trị đa dạng sinh vật
33
Cây thơm ổi mọc hoang nhiều ở Việt Nam
. Ảnh: Sức Khỏe & Đời Sống
Alyssum bertolonii.
Mối quan hệ giữa các loài
Mối quan hệ tương tác giữa các quần thể sinh vật trong hệ sinh thái về nguyên tắc là tổ hợp tương tác của các cặp quần thể
Mối quan hệ giữa các loài trong hệ sinh thái rất đa dạng và phức tạp
34
Giá trị đa dạng sinh vật
Mối quan hệ giữa các loài

* Quan hệ hợp tác
* Quan hệ hội sinh
* Quan hệ cộng sinh
Mối quan hệ giữa các loài:
Quan hệ hỗ trợ
* Quan hệ ức chế- cảm nhiễm
* Quan hệ cạnh tranh giữa các loài
* Quan hệ vật chủ- kí sinh
* Quan hệ con mồi- vật ăn thịt
Mối quan hệ giữa các loài:
Quan hệ đối địch
Giá trị đa dạng sinh vật
37
Giá trị từ các mối quan hệ
Giá trị tiêu khiển, giải trí
Tạo nên những cảnh quan hấp dẫn, những hình thù kì dị và đẹp mắt
Thu hút khách tham quan du lịch sinh thái tạo lợi nhuận
Ví dụ: 80% người dân Canada trong 1 năm sử dụng 800 triệu USD để tham gia các đoàn tham quan, ở Mỹ người dân tiêu 4 tỷ USD cho tham quan(số liệu 1984). 2010, du lịch VN đạt doanh thu 110.000 tỷ đồng…

Giá trị đa dạng sinh vật
38
Giá trị khoa học, đào tạo
Nguồn cung cấp vốn gen, tài nguyên phục vụ nghiên cứu cho hiện tại và tương lai
Giá trị phi vật thể: Là cảm hứng của các nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ, làm phim
Là nơi học tập ngoại khóa cho học sinh, sinh viên tìm hiểu về thế giới sinh vật…
Giá trị đa dạng sinh vật
39
Giá trị đa dạng sinh vật
40
Giá trị lựa chọn của một loài là giá trị tiềm năng của chúng để cung cấp lợi ích kinh tế cho xã hội loài người trong tương lai
Chúng có các giá trị không được sử dụng hoặc không biết đến vào thời điểm hiện tại nhưng có thể có ích cho loài người nếu những giá trị này được phát hiện và khai thác 
41
Giá trị lựa chọn
Giá trị đa dạng sinh vật
Nguồn lương thực, thực phẩm trong tương lai
Nguồn thuốc mới
Nguồn năng lượng mới
Ứng dụng trong CNSH
42
Giá trị đa dạng sinh vật
Sự tồn tại của loài người (và hầu hết các loại sinh vật khác) phụ thuộc rất nhiều vào sinh vật sản xuất cơ bản, chủ yếu là thực vật (khoảng 12.000 loài thực vật có thể dùng làm lương thực nhưng chỉ có 150 loài được trồng)
Chọn tạo những giống động vật mới có hàm lượng protein cao, sức sống tốt,…
43
Nguồn lương thực, thực phẩm
Giá trị đa dạng sinh vật
Chọn tạo giống vật nuôi - những loài động vật độc đáo
Beefalo
Beefalo, con lai của bò và loài bò rừng bizon Mỹ
Cung cấp nhiều thịt chứa hàm lượng protêin cao và ít béo hơn những con trâu,bò đực điển hình.
44
Loài Beefalo được phát triển nhằm tạo ra một loại thịt mới chất lượng hơn, tốt cho sức khỏe hơn
Nguồn lương thực,
thực phẩm
Giá trị đa dạng sinh vật
Loài người đang nỗ lực tìm kiếm những loại thuốc chữa bệnh hiểm nghèo (ung thư, HIV, …) sẵn có trong tự nhiên
Trên trái đất có khoảng 250.000 loài thực vật bậc cao, trong đó chỉ có 6% được nghiên cứu sàng lọc về hoạt tính sinh học và 15% được nghiên cứu thành phần hóa học
Sinh vật biển cũng được các nhà khoa học chú ý, đặc biệt là các loài sống ở độ sâu lớn, trong môi trường yếm khí, áp lực cao.
45
Giá trị đa dạng sinh vật
Ở Việt Nam, qua phân tích các cây ở VQG Cúc Phương, 27 loại methanol được chiết xuất từ 22 loài cây, 24 loài có hoạt tính chống sốt rét, 4 loài trong số đó được chứng minh là có khả năng chống cả ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum D6 và W2…Ngoài ra còn thử hoạt tính của một số loài để biết khả năng chống HIV…
Qua phân tích các chất chiết từ nguyên liệu thực vật ở Việt Nam và 350 chất chiết từ nguồn khác trên thế giới cho thấy các chất có hoạt tính sinh học cao chiếm 17%
Nguồn thuốc mới
46
Giá trị đa dạng sinh vật
Thế giới đã trải qua nhiều cuộc khủng hoảng về năng lượng (dầu mỏ, khí đốt, …), báo hiệu tình trạng cạn kiệt những nguồn tài nguyên không tái tạo này
Chúng ta đang ra sức tìm kiếm nguồn năng lượng thay thế khác có khả năng tái tạo cao hơn và sạch hơn
47
Nguồn năng lượng mới
Giá trị đa dạng sinh vật
Dầu tảo, Dầu mía, Ethanol từ cây ngô, Xenluloza Ethanol từ xác thực vật thân gỗ, Butanol sinh học từ xác thực vật thuộc họ cây có đường, … là những nguồn năng lượng thay thế đã được tìm thấy từ tự nhiên
48
Giá trị đa dạng sinh vật
Nguồn vật liệu phục vụ chuyển gen, gen chỉ thị, …
49
Giá trị đa dạng sinh vật
Bước tiến quan trọng đã đưa thử nghiệm PCR đến cuộc đại cách mạng sinh học phân tử- Sự phát hiện ra các enzym polymerase chịu nhiệt
Hàng chục loại polymerase chịu nhiệt đã được phát hiện và tổng hợp ra từ nhiều vi khuẩn: Thermus aquaticus (Taq polymerase), Thermus thermophilus (rTth), Thermus lithoralis (Vent), Pyrococcus furiosus (Pfu), …
50
Thermus aquaticus
Thermus thermophilus
Giá trị đa dạng sinh vật
Đa dạng sinh vật là một thành phần của nguồn tài nguyên thiên nhiên, có một vai trò hết sức quan trọng đối với sinh giới và con người.
Sự tồn tại của các sinh vật trên trái đất có quan hệ chặt chẽ với nhau, chúng phụ thuộc vào các yếu tố môi trường và tác động trở lại môi trường
Giá trị của đa dạng sinh vật là vô giá vì không có đa dạng sinh học sẽ không có sự sống tồn tại trên hành tinh này
Kết luận
51
Giá trị đa dạng sinh vật
Xin Chân thành cảm ơn sự lắng nghe của thầy và các bạn!
52
Giá trị đa dạng sinh vật