Các bài luyện thi HSG Tiếng Việt 5

CẤU TẠO TỪ
1. Từ đơn – Từ phức
Bài1. Dùng dấu gạch chéo tách các từ trong đoạn văn sau rồi ghi lại từ đơn, từ phức
trong câu .
Bởi/ tôi/ ăn uống/ điều độ /và/ làm việc/ chừng mực/ nên/ tôi/ chóng/ lớn/ lắm/ (...)Cứ/ chốc chốc/ tôi/ lại/ trịnh trọng/và/ khoan thai/ đưa/ hai/ chân/ lên/ vuốt /râu./
Từ đơn: Bởi, tôi, và, nên, tôi, chóng, lớn, lắm, Cứ, tôi, lại, và, đưa, hai, chân/ lên/ vuốt /râu./
Từ phức : ăn uống/ điều độ/ làm việc/ chừng mực/ chốc chốc/ trịnh trọng/ khoan thai/
Bài 2: Gạch một gạch một gạch dưới những từ đơn, gach 2 gạch dưới từ phức dưới câu nói của Bác Hồ : Tôi có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta độc lập tự do, động bào ta ai cũng có cơm ăn , áo mặc, ai cũng được học hành .
Bài 3: Các từ được in đậm dưới đây là từ phức đâu là từ đơn:
a, Cánh én dài hơn cánh chim sẻ .
b, Mùa xuân đến, những cánh én lại bay về .
c, Cánh gà nướng rất ngon .
d, Một chị đứng lấp ló sau cánh gà để xem.
e, Tay người có ngón ngắn ngón dài .
g, Những vùng đất hoang đang chờ tay người đến khai phá .
Gợi ý : Những kết hợp lỏng lẻo đó là 2 từ đơn đó là kết hợp ở câu a, c, e
Những kết hợp chặt chẽ đó là từ phức : đó là các từ ở câu b, d, g
Bài 4 : Điền vào các câu trả lời để phân biệt nghĩa cáctừ in đậm trong các cặp từ trên
Nghĩa của cánh én trong câu b chỉ......................................(cánh chim én)
Nghĩa của cánh gà trong câu d chỉ : ...........................(2 bên màn sân khấu)
Nghĩa của tay người trong câu h chỉ : ............................(chỉ con người)
Bài 5 : Nghĩa của từ : nhà cửa, ăn uống, sách vở có gì khác so với nghĩa của các từ đơn : nhà, cửa, ăn, uống, sách, vở ?
Gợi ý : Nghĩa của các từ phức mang tính khái quát . Ví dụ từ sách vở Không phải chỉ sách và vở mà chỉ chung cho đồ dùng học tập .
Nghĩa các từ đơn mang tính cụ thể .Ví dụ sách, vở chỉ riêng sách và vở .
Bài 6 : Từ nào là từ phức
Trời trong xanh
Sạch sành sanh
Vô tuyến truyền hình
Trường tiểu học
Hợp tác xã
2. Từ láy & Từ ghép
*Lí thuyết :
Từ như thế nào được gọi là từ ghép ? (Do những tiếng có nghĩa tạo thành)
Từ như thế nào được gọi là từ láy ? (Do những tiếng cùng âm hoặc cùng vần lặp lại tạo thành)
- Để phân biệt với từ ghép, ngoài hình thức trên ta phải xét trên phương tiện về nghĩa . Từ láy có một tiếng có nghĩa rõ ràng các tiếng còn lại không có nghĩa hoặc có nghĩa không rõ ràng, Hoặc hai tiếng có nghĩa không rõ ràng.
*Luyện tập
Bài 6: Tìm từ ghép và từ láy trong mỗi câu sau
Mùa xuân/ mong ước/ đã/ đến .Đầu tiên/ từ trong vườn, mùi /hoa hồng/ hoa huệ /sực nức ..