Bồi dưỡng thay SGK

T?ng k?t l?p t?p hu?n mụn Khoa h?c l?p 5
t?i TP. H? Chớ Minh
(02/4 - 05/4/2006)
Nội dung
I. Tiếp thu ý kiến góp ý cho sách giáo khoa
II. Một số nội dung khác có liên quan đến
“vấn đề xung đột thông tin”
III. Một số vấn đề có liên quan đến những nội dung nhạy cảm
IV. Nội dung “mới”cần lưu ý :
Khái niệm tuổi vị thành niên
I. Tiếp thu ý kiến góp ý cho SGK
II. Một số vấn đề có liên quan đến
“xung đột thông tin”
* Về phương pháp
* Về nội dung và mức độ yêu cầu kiến thức


* Một số tranh luận xung quanh khái niệm về phương pháp thực hành và phương pháp thí nghiệm.

* Vấn đề sử dụng các kí hiệu trong SGK lớp 5 để dạy và học
* Còn có sự tranh luận về nội dung và mức độ yêu cầu kiến thức ở một số bài :
- Dạy cái gì ?
- Dạy đến đâu ?
- Dạy như thế nào ?
Ví dụ : Một số bài thuộc chủ đề Con người và sức khoẻ, Thực vật và động vật
Ví dụ 1 : Về sự sinh sản
của thực vật
Mức độ yêu cầu kiến thức về Sự sinh sản của thực vật ở chương trình Khoa học lớp 5 :
Giúp HS có biểu tượng đơn giản ban đầu về :
- Cơ quan sinh sản của thực vật
- Sự sinh sản của thực vật ( sơ đồ sự thụ phấn, sự thụ tinh)
- Trồng cây bằng hạt (là kết quả của sinh sản hữu tính)
- Trồng cây bằng thân, cành, lá,...( sinh sản vô tính)
Lên lớp 6, trong môn Sinh học, HS sẽ được
hình thành khái niệm về sinh sản của thực vật :
- Sự thụ phấn (tự thụ phấn và giao phấn)
- Sự thụ tinh kép
- Sự hình thành và phát triển của phôi
- Sự hình thành hạt và quả
Nhân
Phân chia
Tế bào
sinh dục đực
Tinh tử
Tinh tử
Phân chia
2 lần
Tế bào
sinh dục cái
Nhân phụ
Noãn cầu
Tiêu biến
X
X
Tinh tử
Tinh tử
Noãn cầu
Nhân phụ
Phôi nhũ
Hợp tử
Phôi
Ví dụ 2 : Phòng tránh một số bệnh truyền nhiễm
Ví dụ 3 : Năng lượng
Về năng lượng ở chương trình Khoa học lớp 5 chỉ yêu cầu HS :
- Nhận biết mọi hoạt động và biến đổi (vị trí, hình dạng, nhiệt độ,...) đều cần năng lượng. Nêu được ví dụ.
- Kể được tên một số nguồn năng lượng và công dụng của chúng trong đời sống và sản xuất.
Không yêu cầu HS phân biệt các dạng năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng.
Lên đến Trung học phổ thông, HS mới học về khái niệm năng lượng :
“ Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công”
Ví dụ 4 : Vấn đề thực hiện mục tiêu của các bài học nêu trong SGV
Nếu HS ở vùng khó khăn có thể giảm bớt mục tiêu trong SGV được không?
III. Một số vấn đề có liên quan đến những nội dung nhạy cảm
Cách tiếp cận của chương trình môn Khoa học ở Tiểu học
Chương trình môn Khoa học được xây theo các cách tiếp cận :
Dạy học tập trung tâm vào người học
Thay đổi hành vi
Quyền trẻ em
....


Vi?c l?a ch?n 3 cỏch ti?p c?n trờn d?a trờn co s? cỏc nghiờn c?u v? :
- Th?c tr?ng d?y v� h?c mụn h?c ? ti?u h?c
- Cú nhi?u v?n d? liờn quan d?n s?c kho? th? ch?t, tinh th?n v� xó h?i c?a HS ch? cú th? gi?i quy?t du?c b?ng thay d?i h�nh vi
- Cú cỏc hi?n tu?ng v? quy?n tr? em khụng du?c d?m b?o ? gia dỡnh, nh� tru?ng v� xó h?i
- Nhu c?u mu?n du?c h?c, du?c bi?t nhi?u hon v? cỏc v?n d? liờn quan tr?c ti?p d?n b?n thõn, d?n s? tru?ng th�nh v� phỏt tri?n c?a HS ti?u h?c
Những thách thức đối với lứa tuổi HS
trong đó có HS tiểu học
- Cộng đồng xã hội và nhiều nhà giáo chưa nhận thức đầy đủ về vấn đề của vị thành niên
- Những thay đổi về chất lượng cuộc sống (chế độ dinh dưỡng, sách báo, phim ảnh, TV, internet,... ) dẫn đến tuổi dậy thì ngày càng đến sớm, ....
- Những thay đổi về các giá trị xã hội làm cho tình trạng quan hệ tình dục sớm và trước hôn nhân gia tăng
- ...
Một số nguy cơ đối với HS trong đó có HS tiểu học
Có quan hệ tình dục sớm dẫn đến có thai ngoài ý muốn, nạo phá thai,....
Bị mắc các bệnh lây qua đường tình dục và HIV/AIDS (ngoài ra còn bị mắc các bệnh viêm nhiễm cơ quan sinh dục do thiếu hiểu biết)
Sử dụng các chất gây nghiện, đặc biệt là ma túy
Bị xâm hại, đặc biệt bị lạm dụng tình dục
Bị lôi kéo vào hoạt động mại dâm
Trước thực trạng đó
nhà trường đã làm gì ?
IV. Nội dung “mới” cần lưu ý :
Khái niệm tuổi vị thành niên

Vị thành niên là :
Giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con sang người lớn
Được phân biệt bằng sự thay đổi nhanh về tâm lí, thể lực, tình cảm và nhận thức
Bắt đầu bằng tuổi d?y thì ; kết thúc bằng việc giành được vai trò và trách nhiệm của người lớn.


Tuổi
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Trẻ em : 0-17
Vị thành niên: 10-19
Thanh niên: 15-24
Người lớn : 18+
Thanh thiếu niên : 10-24
Các giai đoạn phát triển
của vị thành niên
Thời kỳ vị thành niên được phân định thành 3 giai đoạn:
- Giai đoạn đầu VTN : Từ 10 - 13 tuổi
- Giai đoạn giữa VTN : Từ 14 - 16 tuổi
- Giai đoạn cuối VTN : Từ 17 - 19 tuổi

Vị thành niên là thời điểm
- Ph¸t triÓn nh÷ng kh¶ n¨ng mang tÝnh quyÕt ®Þnh (t­ duy, suy nghÜ ®éc lËp, ®­a ra s¸ng kiÕn, kü n¨ng tù nhËn thøc vµ xóc c¶m…)

- GÆp ph¶i nguy c¬ vµ rñi ro ë møc ®é cao h¬n, nhÊt lµ ®èi víi n÷ (nguy c¬ vÒ ma tóy vµ c¸c chÊt kÝch thÝch, HIV/AIDS, quan hÖ t×nh dôc vµ mang thai sím, bÞ lîi dông, x©m h¹i, …)

- Thám hiểm, thử nghiệm, tìm hiểu cái mới đồng thời hình thành các hành vi mới có khả năng duy trì và ổn định cho đến sau này trong cuộc sống của các em: (Ví dụ: hành vi về dinh dưỡng, sử dụng các chất kích thích, quan hệ tình dục, các mối quan hệ với người khác.)

VÞ thµnh niªn cÇn g× trong
qu¸ tr×nh tr­ëng thµnh ®Ó cã thÓ sèng khoÎ, ph¸t triÓn, ®­îc tham gia vµ ®­îc b¶o vÖ?
Sự phát triển, bảo vệ, sống còn và tham gia
của vị thành niên
Xin cám ơn