Bệnh cúm gia cầm và ở người

B?nh cỳm gia c?m ? gia c?m v� ? ngu?i
Cúm gia cầm ở gia cầm

1. Nguyên nhân.

Cúm gia cầm ( Avian influenza) còn được gọi là cúm gà là một bệnh truyền nhiễm cấp tính mà các loài chim hoang dã và gia cầm mắc phải khi bị lây nhiễm một loại virút cúm gia cầm ( khác với virút cúm ở người).
Đây là một loại bệnh rất nguy hiểm, làm cho đàn gia cầm chết đột ngột, lan truyền rất nhanh ( tỷ lệ chết có khi lên đến 90-100% trong vòng 48 tiếng) và có thể gây thành đại dịch.

Virút cúm gia cầm:
Có nhiều loại virút cúm gia cầm, nhưng chủng gây tử vong cao là chủng Cúm gia cầm có độc tố cao – Highly pathogenic avian influenza (HPAI). Chủng HPAI liên quan đến sự bùng nổ dịch hiện nay là H5N1.
Tên gọi H5N1 liên quan đến loại protein kháng nguyên trên vỏ virút: protein hemagglutinin nhóm 5 (H5) và neuraminidase nhóm 1 (N1).
Có nhiều loại virút cúm gia cầm, nhưng
2. Sự lây lan của cúm gia cầm.
Thông thường những virút H5N1 có trong nước bọt, dịch mũi và phân của các loài chim hoang dã. Những con khác có thể bị lây nhiễm trực tiếp với các chất tiết trên hoặc gián tiếp qua bề mặt bị ô nhiễm bởi các chất trên.
Các loài chim di cư là một trong những nguồn phát tán virút H5N1, nhưng lại không có biểu hiện mang virút. Các loài chim hoang dã có thể truyền virút cho gia cầm khi gia cầm tiếp xúc với các chất tiết hoặc phân của chim có virút H5N1 sẽ bị nhiễm bệnh.
Cơ chế lây truyền bệnh cúm
Hê! Hê!
Hê!...
2. Sự lây lan của cúm gia cầm(tt).
Việc buôn bán gia cầm của con người có thể làm tăng nguy cơ lây lan của cúm gia cầm. Mặc dù gia cầm nuôi không thể di chuyển xa được, nhưng chúng lại được vận chuyển một cách dễ dàng từ nơi này sang nơi kia, từ địa phương này đến địa phương khác, từ quốc gia này sang quốc gia khác. Quá trình toàn cầu hoá đã dẫn sự di chuyển xa rộng và nhiều hơn của con người, gia cầm và vật tư đi khắp nơi trên thế giới với tốc độ chưa từng có tạo cơ hội lớn hơn cho virút lây lan.
3. Cách phát hiện gia cầm bị bệnh.
Các dấu hiệu của bệnh cúm gia cầm:

Khi thấy gia cầm bổng nhiên lăn ra chết hàng loạt mà không rõ biểu hiện triệu chứng hoặc gia cầm có các dấu hiệu sau:
Chảy nước mắt, nước dãi, đứng túm tụm với nhau, lông xù, uể oải, ít đi lại, đầu gật gù, gục xuống đất.
Biếng ăn
Khó thở
Phù đầu và mù mắt

. Mào và yến sưng và có màu thâm tím
. Xuất huyết dưới da, đặc biệt là chân
. Trứng đẻ giảm rõ rệt
. Tiêu chảy
Riêng vịt, ngan, ngỗng có thể không có biểu hiện gì.
Các dấu hiệu của bệnh cúm gia cầm(tt):
4. Các biên pháp bảo vệ đàn gia cầm.
Đối với người chăn nuôi:
Phát hiện sớm các trường hợp gia cầm mắc bệnh hay chết hàng loạt thì báo ngay cho chính quyền địa phương để kịp thời ngăn chặn dịch lây lan.
4. Các biên pháp bảo vệ đàn gia cầm(tt).
Quản lý, vệ sinh và khử trùng chuồng trại đúng cách
Cách ly gia cầm có dấu hiệu ốm khỏi đàn gia cầm và các con vật khác.
Hạn chế hoặc không tới các chợ gia cầm trong vùng dịch.
Tiêu huỷ an toàn phân, các chất thải và đất bẩn, đảm bảo không để chim hoang dã tiếp xúc với các chất này.
Khi có dịch, không được vận chuyển qua các vùng khác khi chính quyền địa phương chưa cho phép.
Phải, phun thuốc khử trùng các xe chở gia cầm…
Tuyệt đối không được giết mổ các loại gia cầm nghi bị bệnh cúm
1.4. Các biên pháp bảo vệ đàn gia cầm.
Thường xuyên vệ sinh, khử trùng, tẩy uế chuồng trại gia cầm trong vùng dịch.
Không cho gia cầm ốm tiếp xúc với gia cầm khoẻ
4. Các biên pháp bảo vệ đàn gia cầm(tt).
4. Các biên pháp bảo vệ đàn gia cầm(tt).
Không ăn thịt và các sản phẩm của gia cầm bị ốm hoặc sử dụng chúng làm thức ăn cho các gia cầm khác
Người không có trách nhiệm không đến gần hoặc tiếp xúc với gia cầm bị ốm, đặc biệt là trẻ em
5. Những khó khăn khi thực hiện các biện pháp bảo vệ gia cầm.

.+ Bán/tiêu thụ gia cầm ốm
+ Không tách gia cầm khỏi các động vật khác
+ Không nhốt gia cầm đúng cách
+ Không thông báo gia cầm ốm hoặc chết với chính quyền
+ Tình trạng buôn bán không an toàn trong chợ bán thịt
+ Không rửa tay trước và sau khi xử lý gia cầm và sản phẩm gia cầm
+ Không rửa tay trước và sau khi chế biến gia cầm và trứng
+ Giữ gìn vệ sinh kém ( ví dụ như khạc nhổ, không che mũi, miệng khi hắt hơi hoặc ho).
+ Không tiêm vắc xin cho gia cầm
6..Tiêm phòng vắc xin cho gia cầm(tt)

Có 3 trường hợp sau cần tiêm vắc xin:
+ Đối phó với dịch: Tiêm cho những con khoẻ nằm xung quanh ổ dịch với hình thức tiêm vòng tròn. Tất cả các con gia cầm nằm trong vùng dịch đều phải tiêu huỷ. Mục đích để kiểm soát dịch càng nhanh càng tốt.
+ Ngăn ngừa dịch: Nếu theo dõi phát hiện sớm khả năng xẩy ra dịch( ví dụ thấy có vịt trời chết) thì tiêm vắc xin. Mục đích là để ngăn chặn dịch không để xẩy ra với gia cầm nuôi.
+Để bảo vệ gien quý hiếm: Khi có nguy cơ cao xẩy ra dịch và hậu quả có thể nghiêm trọng thì tiêm vắc xin để bảo vệ nguồn gien quý.

Cúm gia cầm ở người

1.S? khỏc nhau gi?a CGC & CTT
Cúm gia cầm:
Thường xẩy ra vào cuối thu đầu xuân- Người mắc cúm có thể liên quan đến việc tiếp xúc với gia cầm bị nhiễm bệnh- Sốt cao đột ngột, sốt liên tục- Khó thở- Ho khan- Đau đầu- Đau nhức cơ- Tiêu chảy- Đau mỏi chân tay, lưng,có thể đau quanh hố mắt, có thể nổi hạch.- Bệnh diễn biến rất nhanh dẫn đến viêm phổi nặng, suy hô hấp,suy đa phủ tạng và tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Cúm thông thường:
Thường xẩy ra vào mùa đông có khi vào mùa xuân.- Người mắc có thể có hay không tiếp xúc với gia cầm.- Bệnh xẩy ra đột ngột, người bệnh rét run, nhức đầu, đau mình, mệt bơ phờ.- Sốt cao đột ngột, mạch nhanh, thở gấp, mắt đỏ, họng đỏ.- Ho, viêm thanh quản, đôi khi chảy máu cam, biếng ăn.- Sốt từ một đêm đến năm ngày, khi viêm từ họng đến cuống phổi thì ho ra đờm.- Bệnh khỏi nhanh nhưng mệt mỏi kéo dài một thời gian.
1.S? khỏc nhau gi?a CGC & CTT(tt)
Cúm gia cầm:
Virút H5N1 chỉ gây ra những trường hợp lây nhiễn ở một số ít người phơi nhiễm với nó và thường thường phải phơi nhiễm nhiều và gần với gia cầm ốm hoặc phân của chúng. Trẻ em ngày càng có nguy cơ nhiễm và tử vong vì H5N1.
Tới nay vẫn chưa có bằng chứng về sự lây lan từ người sang người vốn là phản ứng giây chuyền của các loại cúm theo mùa ở người thông thường.
Cúm thông thường:
Cúm thông thường là một hiện tượng lây nhiễm đường hô hấp do virút gây ra ở người, nghiêm trọng hơn cảm thông thường. Cúm xẩy ra theo mùa hàng năm và trung bình mỗi năm có từ 250 đến 500 nghìn người chết vì cúm, hầu hêt các ca tử vong gặp ở người già và trẻ nhỏ.
Thế giới hiện đang quan tâm đến một loại cúm A-tức là cúm gia cầm(A/H5N1).
1.S? khỏc nhau gi?a CGC & CTT(tt)
Lưu ý: Cúm gia cầm còn được gọi là cúm gà do virút H5N1 gây ra cho các loài chim và gia cầm. Nó dễ dàng lây truyền từ con gia cầm này sang con gia cầm khác nhưng vẫn chưa có các phân tử thích hợp trên bề mặt để có thể trở thành một loại virút thích nghi với người.Song virút càng lan rộng ở gia cầm thì con người càng dễ bị nhiễm virút. Càng có nhiều người bị nhiễm virút thì khả năng virút biến đổi thành virút cúm người càng lớn.
?
SỰ LÂY TRUYỀN VI RUT CÚM TỪ ĐỘNG VẬT SANG NGƯỜI
2. Sự lây lan của cúm gia cầm sang người
Sự lây lan của cúm gia cầm từ gia cầm sang người có thể xẩy ra khi:
Tiếp xúc trực tiếp với gia cầm nhiễm bệnh: giết mổ,vận chuyển, mua bán gia cầm hoặc cầm sờ vào gia cầm bị nhiễm bệnh
Ăn sản phẩm gia cầm và trứng sống hoặc không nấu kỹ.
Như vậy nguy cơ lây nhiễm lớn nhất là qua tiếp xúc, giết mổ gia cầm sống bị nhiễm bệnh.
3. Các triệu chứng cúm gia cầm ở người.

Sốt cao đột ngột
ho khan
Đau họng
Đau đầu
Đau mỏi cơ
Mệt rã rời
Tiêu chảy
Khó thở
Diễn tiên nhanh sang các bệnh hô hấp nặng
Có thể tử vong
Lưu ý: - Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 1-2 tuần trước khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên
4. Cách phòng chống bệnh cúm gia cầm lây sang người
Tăng cường vệ sinh các nhân và vệ sinh ăn uống.
Rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với gia cầm và sản phẩm của gia cầm, trước khi nấu ăn và trước khi ăn.
Che miệng bằng tay hoặc khăn giấy khi ho và hắt hơi rồi rửa tay bằng xà phòng.
Chỉ mua và ăn thịt gia cầm và các sản phẩm gia cầm đã được kiểm dịch hoặc từ những nguồn tin cậy.
Chỉ ăn thịt và các sản phẩm gia cầm đã được nấu kỹ.
Không ăn tiết canh.

Không ăn thịt và các sản phẩm gia cầm mắc bệnh hoặc chết.
Dùng dao thớt riêng khi thái thịt sống và thịt chín.
Rửa vỏ trứng bằng nước xà phòng trước khi nấu và sau đó rửa tay bằng xà phòng.
4. Cách phòng chống bệnh cúm gia cầm lây sang người(tt)
Hạn chế tiếp xúc với nguồn bệnh
Khi có dịch cúm gia cầm phải:
Theo dõi chặt chẽ thường xuyên để nắm thông tin về đại dịch cúm.
Nên ở trong nhà, không nên tập trung đông người( như hội họp, lễ hội...).
Hạn chế tiếp xúc với mọi người và hạn chế khách đến nhà khi không cần thiết.
. Đeo khẩu trang khi ra ngoài.
. Không đến nơi có dịch
. Tuyệt đối không tiếp xúc với gia cầm và người nhiễm bệnh khi không cần thiết.
5. Cách xử trí nếu có người mắc bệnh cúm gia cầm
1.Nếu cảm thấy không được khoẻ, hãy
Nghỉ ở nhà
Không đi học, đi làm
Tránh tiếp xúc với người khác
Đi khám bác sĩ nếu sốt quá 2 ngày
Uống nhiều nước hoa quả, nước sạch hay nước đã đun sôi mỗi giờ
Xúc miệng bằng nước ấm để đỡ đau họng
Nếu bị ngạt mũi, có thể nhỏ mũi bằng nước muối nhỏ mũi.
Lau mũi bằng khăn dùng một lần, vứt khăn vào thùng rác sau khi dùng.
Ăn bình thưong
Sau đó rửa tay bằng xà phòng.
Nguy hiểm qúa!
5. Cách xử trí nếu có người mắc bệnh cúm gia cầm(tt)
2.Nếu một người có các triệu chứng:
sốt, ho, đau họng, khó thở, đau đầu, đau nhức mỏi cơ, mệt rã rời... và mới tiếp xúc với gia cầm bị bệnh trong vòng hai tuần trước đó ( nuôi, buôn bán, vận chuyển, giết mổ, ăn thịt gia cầm bị bệnh, ăn tiết canh...) hoặc sống ở vùng có dịch cúm gia cầm hoặc tiếp xúc gần với người bệnh đã xác định cúm hoặc người bệnh tử vong vì viêm phổi chưa rõ nguyên nhân thì phải đến ngay cơ sở y tế để khám xác định.


Ở châu Á: 1996:Virút H5N1 có độc tố cao được phân tách từ một con ngỗng ở tỉnh Quảng Đông Trung Quốc.
1997: Tại Hồng Kông có 18 trường hợp lây nhiễm H5N1 ở người (trong đó có 6 người chết).
Tháng2-2003:Một gia đình Hồng Kông bị nhiễm cúm khi đang ở tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc. 03 người chết.
Giữa năm 2003:Virút H5N1 bắt đầu gây ra các ổ dịch ở châu Á nhưng không bị phát hiện và không được thông báo.
Tháng 12-2003:Hàn Quốc thông báo có dịch H5N1.Việt Nam có trường hợp tử vong. Ở Thái Lan,2 con hổ và 2 con báo đột nhiên chết trong một vườn thú do chúng đã ăn thịt sống đây là trường hợp đầu tiên có cúm gây bệnh và tử vong ở các loài thú giống mèo lớn.
6. DIỄN BIẾN DỊCH CÚM GIA CẦM

6. DIỄN BIẾN DỊCH CÚM GIA CẦM(tt)
2004: Các ổ dịch tiếp tục bùng phát ở Thái lan, Việt Nam,Inđônêxia, Trung quốc, Cămpuchia và Lào.Cuối năm đã có 49 trường hợp nhiễm sang người và 34 trường hợp tử vong.
2005: Tính đến cuối năm 2005 có 143 trường hợp nhiễm ở người và76 trường hợp tử vong.
Đến cuối năm 2006, đã có 261 ca nhiễm ở người và 157 trường hợp tử vong ở 10 nước (kể từ năm2003): Adecbaigian, Cămpuchia, Trung Quốc, Đibuti. Ai cập, Inđônêxia, Irắc, Thái Lan,Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam. Trên 250 triệu con gia cầm đã chết do bệnh hoặc do bị tiêu huỷ.
2, Ở Việt Nam: Đã xãy ra bốn đợt như sau:
Đợt 1:26/12/2003 đến 10/3/2004, có 23 trường hợp mắc, có 16 trường hợp tử vong.
Đợt 2: 19/7/2004 đến 26/8/2004, có 4 trường hợp mắc, tất cả tử vong
Đợt 3: 16/12/2004 đến 7/2005, có 64 trường hợp mắc, 21 trường hợp tử vong.
Đợt 4: 10/2005 đến 3/2006 có 1 trường hợp mắc, 1 tử vong
Tổng cộng có 92 trường hợp mắc bệnh, 42 người chết.
Hiện nay dịch đang xảy ra ở khoảng 500 điểm nhỏ tại hơn 30 tỉnh, thành phố và có xu hướng lan rộng.

6. DIỄN BIẾN DỊCH CÚM GIA CẦM

Đại dịch cúm
1. Tại sao gọi là đại dịch cúm?
Đại dịch là sự bùng phát rộng khắp của một căn bệnh lây nhiễm thường là ở quy mô toàn câù ở người. Đại dịch cúm khác với cúm theo mùa và cúm gia cầm ở chỗ nó ít khi xẩy ra, nhưng lại theo chu kỳ, cứ 11-42 năm lại xẩy ra một lần.
Khi có 3 điều kiện sau thì sẽ xẩy ra đại dịch cúm:
- Virút cúm mới xuất hiện
- Virút mới có khả năng gây bệnh ở người
- Virút mới có thể lây dễ dàng từ người sang người.
Diễn biến bệnh rất phức tạp và phân bố rộng
2. Tác động của đại dịch cúm đối với sức khoẻ con người.
3. Các tác động về kinh tế- xã hội, chính trị và văn hoá của đại dịch cúm gia cầm.
4. Cách phòng chống đại dịch cúm gia cầm

Có hai cấp độ chuẩn bị mà các quốc gia cần phải tiến hành:
1.Kiểm soát dịch tận gốc và hạn chế cơ hội dịch có thể lây lan sang người và biến đổi thành một chủng có thể lây truyền từ người sang người.
2..Chuẩn bị kế hoạch dự phòng đối phó đại dịch có thể xẩy ra trong trường hợp có một chủng virút biến đổi xuất hiện,
3. 4. Cách phòng chống đại dịch cúm gia cầm

Tiêm phòng vắc xin cho người
Hiện nay chưa có vắc xin cho H5N1 vì chủng cúm đại dịch chưa xuất hiện.
Vắc xin đại dịch cần phải thích ứng với loại virút thực sự gây ra đại dịch cho nên việc sản xuất đại trà theo kiểu hàng hoá đối với virút đại dịch chưa thể bắt đầu trước khi cúm đại dịch xuất hiện và biểu hiện các đặc tính của nó.
10 thông điệp cảnh báo cơ bản của Tổ chức Y tế Thế giới
1. Đại dịch cúm khác với cúm gia cầm
2. Đại dịch cúm lặp đi lặp lại Đại dịch cúm khác với cúm gia cầm.
3. Thế giới có thể bên bờ vực một đại dịch nữa
4. Tất cả các nước đều sẽ bị ảnh hưởng
5. Bệnh tật sẽ lan rộng
6. Vật tư y tế sẽ thiếu
7. Sẽ có rất nhiều người chết
8. Những thiệt hại về kinh tế và xã hội sẽ rất lớn
9. Tất cả các nước đều phải chuẩnbị
10. Tổ chức Y tế Thế giới sẽ cảnh báo thế giới khi mức độ đe doạ của đại dịch tăng lên
Hãy cảnh giác!
Cúm gia cầm hay tái phát gây thiệt hại cho gia đình và cộng đồng. Để ngăn chặn dịch mọi người phải nghiêm chỉnh chấp hành các biện pháp phòng dịch không để lây lan từ gia cầm sang người.


Chân thành cám ơn!
C
Đối với người chăn nuôi và buôn bán
- Phát hiện sớm các trường hợp gia cầm mắc bệnh hay chết hàng loạt thì báo ngay cho chính quyền địa phương để kịp thời ngăn chặn dịch lây lan.
- Khi có dịch, không được vận chuyển qua các vùng khác khi chính quyền địa phương chưa cho phép, phun thuốc khử trùng các xe chở gia cầm…
- Thường xuyên vệ sinh, khử trùng, tẩy uế chuồng trại gia cầm trong vùng dịch.
Đối với người sử dụng:
- Tuyệt đối không được giết mổ các loại gia cầm nghi bị bệnh cúm
- Nấu chín kĩ gia cầm và các sản phẩm gia cầm:
- Không ăn thịt chưa chín, trứng sống, tiết canh.
Đối với tất cả mọi người
Tăng cường vệ sinh cá nhân, rửa tay trước khi ăn, vệ sinh trong ăn uống. Khi tiếp xúc trực tiếp với gia cầm cần đeo khẩu trang để phòng bị cho mình và cho cộng đồng.